Ermənistan 3 ayda 4 faizdən çox iqtisadi artımı nəyin hesabına əldə edib...
Xalid Kərimli: "Burada Rusiya-Ukrayna müharibəsinin də təsirləri var...
İlkin məlumatlara görə, 2025-ci ilin yanvar-mart aylarında Ermənistanın iqtisadi aktivlik göstəricisi 2024-cü ilin birinci rübü ilə müqayisədə 4,1% artıb. Bu barədə Respublika Milli Statistika Komitəsi xəbər verir.
Bundan başqa, cari ilin mart ayında ötən ilin mart ayı ilə müqayisədə iqtisadi fəallıq göstəricisi 3,7 faiz, həmin ilin fevral ayı ilə müqayisədə isə 11,9 faiz artıb.
Yanvar-mart aylarında sənaye istehsalının həcmi 2024-cü ilin yanvar-mart ayları ilə müqayisədə 18,5% azalaraq 599 826,7 milyon dram təşkil edib. Mart ayında illik müqayisədə azalma 16,9%, aylıq artım isə 15,9% olub.
Hesabat dövründə kənd təsərrüfatında ümumi məhsulun həcmi ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 10,5% artaraq 97469,9 milyon dram təşkil edib.
Maraqlıdır ki, iki qonşusu ilə iqtisadi blokada şəraitində olan Ermənistanın sürətli iqtisadi inkişafı nəyin hesabına təmin olunur?
Baki-xeber.com saytının sualını cavablandıran iqtisadçi ekspert Xalid Kərimli bildirdi ki, son 7 ildə Ermənistan iqtisadiyyatı yalnız inkişaf tendensiyaları nümayiş etdirib; "Hətta, COVİD19 infeksiyası dönəmində belə bu ölkədə az da olsa iqtisadi artım müşahidə edilib. Daha maraqlısı odur ki, ölkədə iqtisadi artımla bərabər, hər nəfərə düşən gəlir də artır. Bu isə insanların rifahının yüksəldiyinin göstəricilərindən biridir. Burada Rusiya-Ukrayna müharibəsinin də təsirləri var, çünki Ermənistan iqtisadiyyatında inkişaf 2022-ci ildən sonra daha böyük sürət götürüb.
Bununla yanası, Nikol Paşinyanın apardığı islahatlar - idarəetmənin şəffaflaşması və iqtisadiyyatın liberallaşması istiqamətində həyata keçrilən tədbirlərin də rolu bu işdə böyükdür.
Yəni etiraf etmək lazımdır ki, qonşularımız yaranmış iqtisadi vəziyyətdən ciddi şəkildə faydalanırlar. Burada Ermənistanın Aİİ-ye üzv olmasının, Qərbin Rusiyaya sanksiyalar tətbiq etməsinin və özlərinin çevik idarəetmətəyə nail olmalarının ciddi faydaları var. Ölkədə kiçik və orta sahibkarlığın inkişafi ciddi şəkildə stimullaşdırılır ki, bunu da təsiri altında iqtisadiyyatda inkluzivlik təmin edilib. Ona görə də Ermənistanda həm əhali artır, həm də əhalinin gəlirləri də artır".
Ekspertin də qeyd edtdiyi kimi Ermənistan iqtisadiyyatının inkişafı üçün münbit bir şərait yaranıb. Bu daha çöx geosiyasi peroseslərlə bağlıdır. Belə ki, hazırda Ermənistanı həm Rusiya şirnikləndirərək öz tərəfinə çəkmək istəyir - daha doğrusu əlindən buraxmaq istəmir. Digər tərəfdən, Qərb Ermənistanı Rusiyanın əlindən almaq üçün şirnikləndirici tədbirlər görür. Hazırda Ermənistanda Avropa İttifaqının irili-xirdalı 100-dən çox layihəsi icra edilir. Bu layihələrin hanısı ölkəyə investisiya gətirib.
Digər tərəfdən isə Rusiya Ermənistanla həm öz ticarət əlaqələrini, həm də onun patronajlığında olan Aİİ və BRİCS iqtisadi biliklərinin üzvü olan ölkələrlə əlaqələrı gücləndirməyə şərait yaradır. Azərbaycan və Türkiyədən başqa bu iki iqtisadi birlikdə olan bütün türk dövlətləri ilə Ermənistanın geniş iqtisadi əlaqələri var.
Azərbaycan şifahi xalq yaradıcılığında belə bir zərb məsəl var: "İki evli pişik". Yəni bur pişik hər iki qonşunun evində dolaşır və hər iki qonşunu öz sahibi kimi qəbul edir. Hər iki qonşunun da səxavətindən bəhrələnir. Belə ev heyvanlarına "iki evli pişik" deyirlər. Hazırda Ermənistanın vəziyyəti həmin iki evli pisiyin vəziyyəti ilə eynidir.
Başqa sözlə desək, "qızın iki adaxlısı var", kimə qismət olacaq, onu gələcək göstərəcək, amma indiki şəraitdə Paşinyan hər iki tərəfdən yetərincə bəhrələnir. Məhz Ermənistan iqtisadiyyatının sürətlə inkişaf etməsinin əsas sirki səbəbi məhz budur. Həm Rusiya, həm də Avropa öz səxavətini İrəvandan əsirgəmir.
Akif NƏSİRLİ
