Tarixdə Tramp kimi 100 gündə bu qədər nüfuz itirmiş 2-ci prezident olmayıb...
Akif Nağı: "...Tramp qərarlarını öz şəxsi təşəbbüsü ilə emosianal vəziyyətdə qəbul edir"
ABŞ Prezidenti Donald Trampın ikinci prezidentlik müddətinin 100 günü yaxınlaşdığı bir vaxtda onun dəstəyi artıq son 70 ildə bütün sələflərinin dəstəyindən aşağı düşüb.“European Pravda” yazır ki, bu barədə CNN telekanalı SSRS telekanal adından keçirdiyi sorğunun məlumatlarına əsasən xəbər verir.
Sorğuya görə, amerikalıların 41%-i indi Trampın siyasətini bəyənir ki, bu, ən azı Dwight Eisenhowerdən sonra 100-cü gününə çatan hər hansı yeni seçilmiş prezident üçün ən aşağı səviyyədir.
Hazırda Trampın nəticələri ilk prezidentlik müddətinin 100 gününə neisbətən daha pisdir. Trampın siyasətinə dəstək mart ayından beri 4, fevral ayından isə 7 faiz bəndi azalıb.
Məsələyə münasibət bildirən politoloq Akif Nağı bildirdi ki, Trampın reytinqinin aşağı düşməsi gözləniləndir: "Çünki o, qeyri-adi və qeyri-ordinar qərarlar verir, addımlar atır, çıxışlar edir, bəyanatlar verir. Bundan isə həm ABŞ cəmiyyəti, həm də dünya əhalisi zərər çəkir. Tramp qarışıq dünyanı bir qədər də qarışdırdı, dünyada gedən proseslərə valentalist mövqedən yanaşır.
Valintalizm - reallağa uyğun olmayan, emosiaların təsiri altında qəbul edilən qərarları xarakterizə edir. Tramp daxili və xarici siyasətdə valintalizmlə məşğuldur. Bu da onun reytinqini aşağı salan əsas amildir.
Belə görünür ki, Tramp qərarlarını hətta, komandası ilə belə məsləhətləşmir. İlon Mask, Marko Rubio və bu kimi simalar Donald Trampa qarşı narazılıqlar ifadə edir. Komandada çox ciddi fikir ayrılıqları müşahidə edilir. Bu isə onu deməyə əsas verir ki, Tramp qərarlari öz şəxsi təşəbbüsü ilə emosianal vəziyyətdə qəbul edir.
Məsələn, Trampın yürütdüyü rüsum müharibələri orta əsirlərdən bəri həmişə olub. Amma onun heç vaxt müsbət nəticəsi olmayıb. Bu müharibədə bütün tərəflər uduzub, mütləq mənada qalib olmayıb. Tramp buna baxmayaraq rüsum müharibəsi ilə özünü bütün dünyaya qarşı qoydu. İndi də həmin addımın ağrısını çəkir. Hazırda guya kimlərəsə güzəştə gedir, amna əslində bu siyasətin uğursuz olduğunu görüb, geri çəkilir.
Məsələn, Tramp Çinə qarşı iqtisadi müharibə elan etdi. Müasir mərhələdə Çin dünyanın iqtisadi nəhəngidir, bir nömrəli iqtisadiyyata malikdir. Onunla iqtisadi savaşa girmək ağılsızlıqdır, amma Tramp bunu etdi və bu gün onun bədəlini alır. Hazırda Çinlə "iqtisadi dildə" qarşılamaq çətin məsələdir, çünki o çox qüdrətlidir. Bütün ABŞ vətəndaşları bu siyasətdən ziyan çəkir. Ona görə də Donald Tramp haqqında cəmiyyətdə mənfi rəy formalaşmaqdadır.
Digər tərəfdən, Tramp verdiyi vədlərin heç birini yerinə yetirə bilməyib. Məsələn, Tramp deyirdi ki, Ukrayna-Rusiya müharibəsini bir günə ayandıracaq, amma hələ də heç bir nəticə ortada yoxdur. Hər hansı bir nəticəyə nail olunacağına da ümid belə yoxdur. Romadakı görüşü zamanı hiss edilirdi ki, o, Zelenskini dilə tutmağa çalışırdı.
Qəzzada da heç bir real nəticə mövcud deyil. Əksinə, Hindistanla Pakistan arasında münaqişə yenidən alovlanmağa başlayıb. Dünya prezidentləri həmişə Amerika prezidenti ilə görüşməyi özünə şərəf bilib, indi isə Trampla görüş heç kimin marağında deyil. Romada zal Donald Trampı ölü sükutla qarşıladı.
Heç kim hələ də anlamır ki, Tramp nəyin xatirinə Rusiyaya güzəşt təklif edirdi. Rusiya doğrudanmı onu özünə müttəfiq sayir - bu hiss edilmir. Moskva bir qədər də cəsarətlənib - Ukraynada mülki obyəktlərə kütləvı hücumlar təşkil edir. Yəni Tramp heç bir istiqamətdə ciddi nəticəyə nail ola bilmədi. Bu səbəbdən də onun reytinqinin aşağı düşməsi gözlənilən idi. Çıxış yolunu prezident özü tapmalıdır, tapa bilməsə müddətinin sonuna qədər kürsüsünü qoruya bilməyəcək. Bu barədə əvvəllər də proqnozlar verilirdi.
Trampın siyasətinə bizim rəğbətimiz onunla bağlı idi ki, o, Cənubi Qafqazda kifayət qədər obyektiv mövqe tutdu - Bayden administrasiyasının ermənipərəst mövqeindən geri çəkildi.
Digər tərəfdən o, Ukraynaya hərbi yardımı dayandırmaqla müharibəni dayandîrmağa cəhd göstərdi. Bu da düzgün addım idi, amma müəyyən məsələləri düzgün hesablaya bilmədi.
Avropaya qarşı dayandı, bu da başadüşülən deyildi. Onun Avropada yeganə etibarlı müttəfiqi İngiltərə idi, onu da özündən narazı saldı. Hazırda Avropa güc mərkəzinə çevrilmək istəyir, hədəfi də Amerikadır. İndiyədək ABŞ prezidentləri Avropanı İngiltərənin köməyi ilə nəzarətdə saxlayırdı. Trampın hərəkətləri İngiltərəni də ABŞ-dən uzaqlaşdırdı. Burada "siyasi oyun" əlamətləri də ola bilər, amma hər halda bu iki dövlət bir-birindən uzaqlaşır.
Donald Tramp qarşıdakı dönəmdə daxili və xarici siyasətdə kiçik də olsa uğurlara nail ola bilməsə, onu gələcəyi aydın görünmür".
Dəniz NƏSİRLİ
