“Makron Fələstini Azərbaycanla dostluq edən İsrailin acığına tanımaq istəyir” - doğrumu?
Elşən Manafov: “Düşünmürəm ki, onun bu qərarı İsrailin Azərbaycanla olan yaxınlığından irəli gəlir”
Fransa prezidenti Emmanuel Makron ölkəsinin Fələstini dövlət kimi tanıyacağına dair açıqlamalar verib. Onun iyun ayında BMT-nin konfransında Fələstin dövlətinin tanınması ilə bağlı tədbirlər görüləcəyini deməsi İsrailin baş naziri Binyamin Netanyahunun kəskin reaksiyasına səbəb olub.
Netanyahu rəsmi Parisin bu mövqeyini “İsraili məhv etməyə çalışan dövləti dəstəkləməklə böyük səhv etdiniz” deyərək qiymətləndirib. Makronun fələstinlilərlə bağlı ideyası ölkəsində də birmənalı qarşılanmayıb. Sağçı və ifrat sağçılar bu təklifə kəskin reaksiya verirlər.
Maraqlıdır, Yaxın Şərqdə artan qeyri-sabitlik fonunda Fransa rəhbərinin birdən-birə belə qalmaqallı qərar verməsi nədən qaynaqlanır? İndiki mürəkkəb geosiyasi vəziyyətdə Makronun Fələstini dövlət kimi tanımaq istəməsində məqsəd nədir? Niyə məhz indi? Ola bilərmi ki, Makron İsrailin Azərbaycanla olan çox yaxın münasibətlərindən qıcıqlandığı üçün belə bir addım atır?
“Fələstin müstəqilliyini tanımaqla Makron ölkənin müsəlman seçiciləri arasında dəstək qazanmaq ümidindədir”
Sözügedən məsələ ilə bağlı fikirlərini “Bakı-Xəbər”lə bölüşən politoloq Elşən Manafov buna bir neçə prizmadan yanaşdı: “Fransa prezidenti bu ilin iyununda Səudiyyə Ərəbistanında keçiriləcək toplantıda ölkəsinin Fələstinin müstəqilliyini tanıya biləcəyini bəyan edib. Hazırda BMT-də 193 dövlətdən 147-si Fələstinin müstəqilliyini tanıyıb. May ayında İspaniya, İrlandiya və Norveçin də Fələstin müstəqilliyini tanıyacaqları gözlənilir. ABŞ, Böyuk Britaniya və Almaniya əvvəlki kimi Fələstinin müstəqilliyinin tanınmasına tələsmirlər. Fransanın böyük 7-lər sırasında Fələstini tanıya biləcək ilk dövlət olacağı gözlənilir. Makronun bu qərarı əvvəla hazırda Fransada tuğyan edən islamafobiya, irqçilik və dini dözümsüzlüyün cəmiyyətdə doğurduğu ciddi narazılıqla bağlıdır ki, buna görə məhz Makron iqtidarı məsuliyyət daşıyır. Fransa Avropa ölkələri arasında ən böyük müsəlman əhalisinə malik dövlətdir. Şimali Afrikadan müsəlmanların bu ölkəyə axını bir tərəfdən Makron iqtidarının pensiya islahatlarının ugursuzluğu, digər tərəfdən ölkəni ucuz işçi qüvvəsi ilə təmin etmək istəyi ilə əlaqədardır. ABŞ-dan fərqli olaraq, burada anti-miqrasiya siyasətinin sərt qanunlarla müşahidə olunmaması ölkəyə xeyli yadellinin miqrasiya etməsinə, sonradan onlarla yerlilər arasında dini, etnik, sosial zəmində münaqişələrin yaşanmasına səbəb olub. Ölkədə irqi, etnik və dini zəmində güclənməkdə olan qarşıdurmanın qarşısının alınması üçün Makronun təşəbbüsü ilə 2020-ci ildə qəbul olunmuş qanun vəziyyəti daha da ağırlaşdırıb və müsəlman miqrantların narazılığına səbəb olub. Bu qanunla məscidlər ətrafında sərt nəzarət tədbirləri həyata keçirilib, təhsil müəssisələrinə qadınların hicabla daxil olması qadağan edilib. Fələstin müstəqilliyini tanımaqla Makron ölkənin müsəlman seçiciləri arasında dəstək qazanmaq ümidindədir. Düşünmürəm ki, onun bu qərarı İsrailin Azərbaycanla olan yaxınlığından irəli gəlir. Ölkədə keçirilən sorğular onun 23 və ya 27 faizlik reytinqə malik olduğunu göstərir. 2027-ci ildə bu ölkədə keçiriləcək prezident seçkilərinə qanunvericiliyin tələbləri baxımından qoşulmaq imkanı olmasa da, Makron rəhbərlik etdiyi siyasi partiya və xələfi üçün daha əlverişli seçki mühitinin formalaşmasında maraqlıdır. Sorğular göstərir ki, 2027-ci ilin prezident seçkilərində onun tərəfdarı, hazırda "Üfiqlər" Partiyasının sədri, sabiq baş nazir Eduard Filippin imkanları daha yüksəkdir. Milli Birlik partiyasının sədri Marin Li Penin haqqında olan məhkəmə qərarı xanım siyasətçinin seçkilərə qatılmasını qeyri-mümkün edə bilər ki, bu da Makronun xeyrinədir. Baxmayaraq ki, Li Pen onun ən ciddi rəqibidir”.
Vidadi ORDAHALLI
