Türkiyə ilə sərhədləri açmaq hara, Türkiyədə olmayan "erməni şəhərini" axtarmaq hara?!.
Mehman İsmayılov: "Türkiyə ilə sərhədlərin açılması Azərbaycanla problemlər həll edilməyənə qədər mümkun deyil"
Ermənistan parlamentinin vitse-spikeri və Türkiyə ilə münasibətlərin normallaşdırılması üzrə xüsusi nümayəndəsi Ruben Rubinyan bəyan edib ki, üçüncü ölkə vətəndaşları və diplomatik pasportlara malik olan insanlar üçün Ermənistan-Türkiyə sərhədinin qismən açılmasına dair razılaşma hələ də yerinə yetirilməyib və guya bunun günahı erməni tərəfində deyil.
O, ölkəsinin, Marqara keçid məntəqəsinin təmiri də daxil olmaqla bütün öhdəliklərini yerinə yetirdiyini izah edib.
R.Rubinyan Antalyada keçirilən diplomatik forum çərçivəsində türkiyəli həmkarı Serdar Kılıçla görüşün nəticələrini şərh edərkən deyib: "Sazişin həyata keçirilməsi üçün hər şey hazırdır. Biz Türkiyədən qarşılıqlı addımlar gözləyirik, lakin Türkiyə tərəfdən hələlik heç bir məlumat daxil olmayıb".
O, həmçinin qədim erməni şəhəri Ani (indiki Türkiyədə) yaxınlığında Axuryan çayı üzərindən keçən tarixi körpünün yenidən qurulması ilə bağlı müzakirələrin davam etdiyini bildirib. Bu yaxınlarda İstanbulda bu məsələ ilə bağlı texniki ekspertlərin toplantısı keçirilib.
Ermənilər bir tərəfdən Türkiyə ilə sərhədi açmaq istəyir, digər tərəfdən Türkiyədə "erməni şəhəri" axtarır. Bu necə məntiqdir? Doğrudanmı Ermənistan Türkiyə ilə münasibətlərin normallaşdırılmasında səmimidir?
Qarqazşunas Mehman İsmayılov baki-xeber.com saytınin sualına cavabında bildirdi kı, əlbəttə, Ermənistan parlamentinin vitse-spikeri və Türkiyə ilə münasibətlərin normallaşdırılması üzrə xüsusi nümayəndəsi Ruben Rubinyanın danışdıqları cəfəngiyatdır: "Onun Azerbaycanı danışıqlarda qeyri-konstruktiv tərəfdaş adlandırması və Türkiyə ilə sərhədlərin dərhal açıla bilməsi ilə bağlı dedikləri həqiqətə uyğun deyil. Ermənistan özü qeyri-konstruktiv yoldadır və onların Azərbaycanın şərtlərini yerinə yetirməkdən başqa çıxış yolu yoxdur. Azərbaycana qarşı ərazi iddialarını ortadan qaldırmadan Türkiyə ilə sərhədlərin açılmasını Ermənistan tərəfi həmişə istəyib. Amma bu həmişəlik Ermənistanın arzuları olaraq qalacaq - doğrulmayacaq. Onların sərhəd-keçid məntəqəsində təmir işləri aparması, "qədim erməni şəhəri" və körpü resdavrasiyası ilə bağlı danışdıqları da əfsanədir. Reallıqda Ermənistan problemlərin həllini istəyirsə, Azərbaycanın şərtlərini yerinə yetirməlidir. Türkiyə də Ermənistana həmişə mesajlarını açıq şəkildə çatdırıb ki, Türkiyənin Ermənistana qarşı heç bir ön şərt irəli sürmədən əməkdaşlığa başlaması onun Azərbaycanla münasibətlərdən asılıdır. Əgər Ermənistan gerçəkdən konstruktiv yol tutaraq Azərbaycanla sülh müqaviləsinin imzalanması şərtlərini yerinə yetirsə, Azərbaycana və Türkiyəyə qarşı ərazi iddialarından əl çəkərsə, qondarma soyqırımı ittihamlarından, Minsk qrupunun həmsədrliyindən imtina edərsə, konstitusiyasına müvafiq düzəlis edərsə, doğrudan da sülh müqaviləsi tezliklə bağlanıla bilər. Bununla da Ermənistan iqtisadi və nəqliyyat təcridindən yaxa qurtara bilər.
Amma məsələ burasındadır ki, Ermənistan hər zaman olduğu kimi, bu gün də Azərbaycanla Türkiyə arasına öz bəd niyyətlərını pərçimləmək istəyir. Onlar heç bir vaxt Türkiyə və Azərbaycanın nəbzinin bir vurmasını istəməyiblər, bu gün də bunu Ermənistan istəmir. Onlar həmişə çalışıblar ki, Türkiyə ilə münasibətlər Azərbaycanla problemlərdən ayrı müzakirə edilsin.
Əslində, Türkiyə ilə Ermənistan razılığa gəlmişdilər ki, sərhədlər qismən açılsın. Amna bu məsələ Ermənistanın tutduğu neqativ mövqeyə görə irəliləyə bilmir. Ermənistan nə Azərbaycanla, nə də Türkiyə ilə gerçək sülh istəmir. Ona görə ki, birincisi, Nikol Paşinyan daxili auditoriyaya sülhün şərtlərini həzm etdirə bilmir. İkincisi, Ermənistandan kukla, imperiya çomağı kimi istifadə edən güclər ona müstəqil qərar qəbul etməyə imkan vermirlər. Digər tərəfdən, Ermənistanda Azərbaycan və Türkiyə ilə gerçək sülh istəyən bir nəfər də erməni yoxdur. Ona görə də bunlar Azərbaycana və Türkiyəyə qarşı ərazi iddiaları qalmaq şərti ilə sülh sazişinın imzalanmasını istəyirlər. Əlbəttə, Azərbaycan və Türkiyə buna gedə bilməz. Azərbaycana qarşı təcavüz müharibəsinın səbəbi ərazi iddiasıdır. Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi iddiası konstitusiyadan çıxarılmayacaqsa (onların istinad etdikləri 1989-cu il 1 dekabr tarixili müstəqillik bəyannaməsi var ki, orada Azərbaycanın "Dağlıq Qarabağ Vilayəti"nin Ermənistana birləsdirilməsi nəzərdə tutulur) hansı sülhdən söhbət gedə bilər... Bu aradan qalxmayacaqsa, sülh müqaviləsini imzalamaq bizim üçün əhəmiyyətsiz bir kağız parçasını imzalamağa bərabər olacaq. Üstəlik də, biz bilirik ki, hətta o sülh müqaviləsi imzalandıqdan sonra da Ermənistan sülh yoluna gəlməyəcək. Daima Azərbaycanı şərləmək və böyük Ermənistan xülyası ilə yaşamaq, Türkiyəyə qarşı uydurma soyqırımı iddialarını tirajlanaq yolundan geri çəkilməyəcək, bunu hər kəs bilir. Amma indi Türkiyə və Azərbaycanın qoyduğu şərt ondan ibarətdir ki, ən azı ərazi iddialari rəsmi sənədlərdə aradan qaldırılsın. Ona görə də Ruben Rubinyanın danışdıqlarının hamısı əfsanədir, nağıldır. Türkiyə Azərbaycanla birlikdədir, Azərbaycanın mövqeyi konstruktivdir və bu mövqe təmin edilməlidir ki, sülh formalaşsın. Yoxsa bu gün Paşinyan bir moizə səsləndirsin, Rubenyan o birini, Mirzoyan digərini, dünya erməniləri başqa bir nağıl danışsın, erməni kilsəsi yenə “böyük ermənistan” xülyasını pompalasın - belə bir səraitdə sülh sazişinin imzalanması mümkun deyil. Türkiyə ilə sərhədlərin açılması isə Azərbaycanla problemlər həll edilməyənə qədər mümkun deyil".
Akif NƏSİRLİ
