Qərbin 70 illik Fələstin siyasətinə Fransadan böyük zərbə...
Böyük 7-lər parçalanır, Makron müsəlmanlardan mədət umur...
Fransada islamofobiya hallarının indiki hakimiyyət ddövründə geniş vüsət alması heç kimə sirr deyil. Fransa prezidenti Emmanuel Makron dömənində bu ölkədə yandırmaq cəhdləri, irqçi ifadələr, məscid rəhbərlərinə qarşı ölüm təhdidləri kimi nifrət və düşmənçilik xarakterli hərəkətlər xeyli artıb.
İslamofobiya Fransanın dövlət siyasəti səviyyəsinə qaldırılıb. Bu ölkə Avropada, belə demək mümkünsə, bir növ islamafobiya "flaqmanına" çevrilib. Halbuki, Beşinci Respublika Avropa qitəsində ən çox müsəlman əhalisi olan ölkədir. Bununla belə, Fransada irqçilik, islamofobiya və antisemitizm yüksək həddə çatıb, bu artıq danılmaz faktdır.
Bütün bu hallar Fransada yaşayan və vətndaşlığı olan müsəlmanların Emmanuel Makron hakimiyyətindən üz döndərməsi ilə nəticələnib. Bunu Makron və partiyasında da yaxşı bilirlər. Belə bir vaxtda Makron yenidən müsəlmanların rəğbətini qazanmağa can atır. Belə ki, bu yay bir neçə ölkə Fələstinin müstəqilliyini tanıya bilər. Onlardan biri də Fransadır. Bu baş verərsə, Fransa hakimiyyəti müsəlmanların rəğbətini qazanacağına ümid bəsləyir. Proseslər deyilən kimi olsa, Fransa Fələstinlə tam diplomatik əlaqələr quran ilk G7 ölkəsi olacaq. Makron tərəfdarlarının və varisinin Fələstinə rəğbət bəsləyən seçicilərin səsini almasını təmin etmək üçün bu addımı atır. O, “France 5” telekanalına müsahibəsində Yaxın Şərq dövlətini tanımağa hazır olduğunu açıqlayıb: “Biz tanınmağa doğru getməliyik və bunu yaxın aylarda edəcəyik”. Müsahibənin konteksti onu deməyə əsas verir ki, Makron iyun ayında Fələstinlə diplomatik münasibətlərin qurulmasını elan etmək niyyətindədir. Sonra bu ölkəyə həsr olunmuş konfrans olacaq. Bu barədə Səudiyyə Ərəbistanı, Misir, BƏƏ, İordaniya və Qətərin xarici işlər nazirləri məlumat verib. Fransanın bu konfransa həmsədrlik edəcəyi gözlənilir. Makron Qahirəyə son səfəri zamanı onun keçirilməsi məsələsini müzakirə edib. Paris onu diqqətə çatdırmağa can atır ki, Fələstin üçün Fransa tərəfindən tanınması, xüsusən də Avropa İttifaqı ilə münasibətlərdə diplomatik bir irəliləyiş olardı. Ölkənin yalnız beş Avropa İttifaqı ölkəsində səfirlikləri var: Danimarka, Finlandiya, İrlandiya, İspaniya və İsveç. Üstəlik, İrlandiya və İspaniya Avropa İttifaqının üzvü olmayan Norveçlə birlikdə Fələstinin dövlətçiliyini yalnız ötən il tanıyıb. G7 ölkələri - Birləşmiş Ştatlar, Böyük Britaniya, Fransa, İtaliya, Kanada, Yaponiya və Almaniya Fələstini rəsmi olaraq tanımır. Bu fonda Makron bildirir ki, Fələstinin tanınması anti-İsrail hərəkəti kimi qəbul edilməməlidir. O qeyd edib ki, Fələstini dəstəkləyən ölkələr İsrailin bir dövlət kimi mövcudluğunu tanımalıdır. Fransa prezidenti açıq şəkildə yəhudiləri və İsrail tərəfdarlarını çox məyus etməmək istəyir. Eyni zamanda, o, ilk prezidentlik dövründə qazandığı müsəlmanları təqib edən imicdən də xilas olmaq arzusundadır. Halbuki, “Respublika prinsiplərinə hörmətin təmin edilməsi haqqında” qanunvericilik təşəbbüsü Makronun adı ilə bağlıdır. Qanun 2020-ci ildə qüvvəyə minib. Buna əsasən, məscidlərə və dini qurumlara nəzarət gücləndirilir, uşaqların ümumtəhsil məktəblərindən evdə təhsilə götürülməsi qadağan edilir və digər addımlar atılır. Buna əsasən, təkcə Fransada deyil, həm də sərhədyanı müsəlman icmasının narazılığına səbəb olan bir sıra tədbirlər həyata keçirilir.
İndi Makron reytinqlərinin aşağı düşməsi fonunda Fələstini tanımaq qərarını verir. Onun reytinqi 30%-dən aşağıdır və bəzi sorğular 27% və hətta 24% rəqəmini verir. Onun impiçment riski yoxdur: prezident çox güman ki, ikinci müddətini sakitcə başa vuracaq. Lakin o, öz siyasətində məhdud fəaliyyət göstərməyə məcburdur. Parlamentin üçdə bir çoxluğunu itirməsi hakimiyyətin fəaliyyətini məhdudlaşdırır və o, dəstək üçün ifrat sağçı Milli Birlik partiyasına üz tutmağa məcbur olur. Pensiya islahatının həyata keçirilməsində çətinliklər, irimiqyaslı iddialı layihələrin olmaması və Afrikada davam edən mövqelərin itirilməsi Makrondan daxili narazılıqları daha da artırır. Bu arada 2027-ci il prezident seçkilərində kimin iştirak edəcəyi məsələsi açıq qalır. Makron qanuna görə üçüncü müddətə qala bilməz. Amma ən pisi odur ki, əgər özünün bəyənmə reytinqi bu qədər aşağı qalsa, prezident varisin adını çəkməkdə çətinlik çəkəcək. Belə olan halda Fransa prezidenti öz seçdiyi adama pis xidmət etmiş olar. Hələlik sorğu məlumatları göstərir ki, Makronun tərəfdarları arasında keçmiş baş nazir və “Horizons” partiyasının hazırkı lideri Eduard Filip güclü namizəd ola bilər. O, kabinetin rəhbəri vəzifəsində fərqlənərək vəzifəsini yerinə yetirdi və peşəkar səriştəsizliyinə görə deyil, diqqətini cəmləməyə qərar verdiyi Havre şəhərinin meri vəzifəsinə yenidən seçildiyi üçün istefa verməyə məcbur oldu. İstefa qərarı verilən zaman Filipin reytinqi müsbət olub. Onun davamçıları əhalinin rəğbətini qorumaqda daha az uğur qazandılar. Bu, indiki baş nazir Fransua Bayruya da aiddir. Hələlik vəziyyət elədir ki, Makronun istənilən xələfinin rəqibi Milli Birlik partiyasında nolacaq. Son vaxtlara qədər Marin Le Pen bu partiyadan namizəd hesab olunurdu. Məhkumluğunu o, 2027-ci ilə qədər ləğv edə bilməsə, namizədliyini irəli sürə bilməyəcək. Lakin Milli Birlik yenə də öz namizədini irəli sürəcək. Yalnız solçu gündəm tərəfdarlarına, o cümlədən Fələstinə rəğbət bəsləyənlərə müraciət etməklə ona müqavimət göstərmək mümkün olacaq. Makron da bunu etməyə çalışır.
Nahid SALAYEV
