Ermənistanda konstitusiya mübarizəsi başladı - müxalifət dirəşir...
“Bakının Ermənistan konstitusiyasının dəyişdirilməsi tələbinin davam etməsi fonunda Nikol Paşinyan hökuməti konsepsiyasız yeni konstitusiya yazmaq qərarına gəlib”. Bu fikirlər “Azatutyun” radiosunda yer alıb. Nəşr qeyd edir ki, ədliyyə nazirinin müavini Tiqran Dadunts təkid edib ki, bu addımın Azərbaycanın tələbləri ilə heç bir əlaqəsi yoxdur, onlar bunu baş nazirin müəyyən etdiyi müddətdə yeni mətnin olması üçün edirlər:
“Son 2-3 il ərzində konsepsiya üzərində çox uzun iş aparılıb və bizim konsepsiya sənədimiz var və bu konsepsiya sənədləri, həmçinin şura üzvlərinin təqdim etdiyi təkliflər əsasında biz hazırda bu işlərin sürətləndirilməsi üçün mətn üzərində işləyirik”.
“Azatutyun” radiosu daha sonra yazır: “Baş nazir Nikol Paşinyan ötən ilin mayında yeni konstitusiyanın qəbulu ilə bağlı qərar qəbul etmişdi, lakin o, əvvəlcə Konstitusiyaya Dəyişikliklər Şurasına yeni konstitusiyanın konsepsiyasının layihəsini 2026-cı ilin iyun ayına qədər təsdiq etməyi, sonra isə onu baş nazirin aparatına təqdim etməyi tapşırmışdı. Yarım il sonra, yəni dekabrın 26-da yeni konstitusiya layihəsi təsdiq edilməli idi. Və bu prosedurlar baş nazirin qərarı ilə müəyyən edilsə də, yeni konstitusiyanın hazırlanmasında iştirak edən Tiqran Dadunts nazirliyin indi tamam başqa məntiqlə hərəkət etməsi ilə razılaşmır. Müxalifətdəki “Hayastan” fraksiyasının deputatı Artur Xaçatryan hesab edir ki, baş nazir Paşinyanın kabineti konsepsiyasız, birdən-birə yeni konstitusiya yazır ki, növbəti parlament seçkilərinə, yəni 2026-cı ilin iyununa qədər hakimiyyət bunu referenduma çıxarsın: "Paşinyan o mətni Azərbaycanın tapşırığı ilə yazacaq, sonra da mümkün və mümkün olmayan bütün təzyiqlərə, saxtakarlıqlara, təhdidlərə, şantajlara əl atacaq ki, həmin mətn referendumla qəbul olunsun. Ona lazəmdır ki, o konstitusiya referendumla təsdiq olunsun. Bundan sonra İlham Əliyev üzərində sülh yazılan o sənədləri imzalayacaq". Qanunvericilik qadağasına baxmayaraq, baş nazir Paşinyan son müsahibələrinin birində 2027-ci il üçün nəzərdə tutulan konstitusiya referendumunun 2026-cı ilin yayında keçiriləcək parlament seçkiləri ilə paralel keçiriləcəyini istisna etməyib. Yeni konstitusiyanın hazırlanması prosesində əsas intriqa ondan ibarətdir ki, Müstəqillik Bəyannaməsinə istinadın yer aldığı preambula qorunacaqmı? Bakı tələb edir ki, məhz bu istinad aradan qaldırılsın və bununla da Azərbaycana ərazi iddialarına son qoyulsun. Ədliyyə Nazirliyinin rəsmisi bir daha bəyan edib ki, Müstəqillik Bəyannaməsi məsələsi müzakirə olunmayıb. Nazirlik bildirib: “Konstitusiya hüquqi və siyasi sənəd olduğundan, hüquqi baxımdan, Konstitusiya Məhkəməsi bu suala ən azı indiki Konstitusiya baxımından cavab verib”.
Nikol Paşinyanın fikrincə, yeni konstitusiyanın olmasının əsas səbəbi hazırkı konstitusiyanın legitimliyi məsələsidir. Yenisinin olması yolunda isə baş nazirin fikrincə, konstitusiyanın yaradılması və qəbulu üsulları elə olmalıdır ki, xalq onu özününkü hesab etsin. Artur Xaçatryanın sözlərinə görə, hökumətin konsepsiyasız mətn yazmaq qərarı ilə yaratdığı bu mif də dağılır: “Ümumiyyətlə, demokratiyadan, legitim konstitusiyadan danışırlarsa, təbii ki, geniş müzakirə aparılmalıdır ki, xalq hansı dövlətin olmasını istəyir. Ondan sonra gedib mətni yaza bilərlər, amma onlara bir kağız lazımdır ki, aparsınlar, Əliyevə göstərsinlər, Əliyevin razılığını alıb bunu referenduma çıxarsınlar". Konsepsiya olmayacaq, amma ədliyyə nazirinin müavini əmin edib ki, yeni konstitusiya layihəsi ictimaiyyətlə müzakirə olunacaq. Və yeni konstitusiyanın mətni artıq yazılsa da, nazir müavininin başqa bir vacib suala cavabı yoxdur: yeni Ana Qanuna hansı əsaslı dəyişikliklər ediləcək? Yeri gəlmişkən, hazırda Konstitusiya Dəyişiklikləri Şurası da faktiki olaraq fəaliyyət göstərmir. Yarım ildən artıqdır ki, sessiya çağırmır. Bu arada, baş nazirin qərarına görə, bu iclaslar ən azı iki ayda bir keçirilməli idi”. Bu arada Azərbaycan prezidentinin xüsusi tapşırıqlar üzrə nümayəndəsi Elçin Əmirbəyov "İsveç Radiosu"na müsahibəsində bir daha diqqətə çatdırıb ki, iki ölkə arasında sülh müqaviləsinin imzalanması üçün Azərbaycana qarşı ərazi iddialarının əks olunduğu Ermənistan konstitusiyasına dəyişiklik edilməsi vacibdir. Əmirbəyov hazırki durumda Ermənistanın əsl niyyəti ilə bağlı ciddi sualların qaldığını, Azərbaycanda bu ölkəyə qarşı inamsızlığın əsaslı olduğunu qeyd edib. O, sülh prosesi kontekstində Ermənistandan qovulmuş çoxsaylı azərbaycanlılarının hüquqları məsələsini də qabardıb. Elçin Əmirbəyov bildirib ki, prezidentin açıqlamaları Azərbaycanın Ermənistan ərazisinə ərazi iddialarının olması kimi başa düşülməməlidir: “Biz Qərbi Azərbaycan dedikdə bugünkü Ermənistan ərazisinə heç bir ərazi iddiamızı irəli sürmürük və belə bir iddiamız yoxdur. Biz sadəcə bildiririk ki, bu ərazilər tarixən Azərbaycan torpaqları olub və orada azərbaycanlı əhali çoxluq təşkil edib”. Əmirbəyov bildirib ki, sülh sazişinin imzalanması üçün mövcud olan “pəncərə” bağlana bilər və Azərbaycanın Ermənistan Konstitusiyasının dəyişdirilməsi ilə bağlı tələbi qüvvədə qalır.
Samirə SƏFƏROVA
