Çin Ermənistanı “bir kəmərə” qoşur, nüvə texnologiyası verir - nə baş verir?...
Fuad İbrahimov: “Çin İrəvana bu layihəni təklif etsə də, bunun vacib halqasının Azərbaycan olduğunu yaxşı bilir”
“Pekin, eyni zamanda, "Bir kəmər, bir yol" təşəbbüsü çərçivəsindəki nəqliyyat layihələrində Ermənistanın daha fəal iştirakında maraqlıdır”. Bu sözləri Çinin Ermənistandakı müvəqqəti işlər vəkili Min Çen "Sputnik Ermənistan"a müsahibəsində dilə gətirib.
O diqqətə çatdırıb ki, ölkələr arasında diplomatik münasibətlərin qurulmasının 33-cü ildönümüdür: “Bu baxımdan Çin Ermənistanda nüvə enerjisinin tikintisinə, inkişafına öz dəstəyini göstərməyə hazırdır. Bu sahədə müəyyən texnoloji üstünlüyümüzü, potensialımızı bölüşməkdə maraqlıyıq”.
Maraqlıdır, Azərbaycanla sülh sazişi olmadan Ermənistan "Bir kəmər, bir yol" layihəsində necə iştirak edə bilər? Azərbaycansız bunun iqtisadi əsası mümkündürmü? Digər tərəfdən, Ermənistanın seysmik zonada yerləşdiyini nəzərə alsaq hansı yeni nüvə stansiyasından və bu məsələdə Çinin yardımından söhbət gedə bilər? Yeri gəlmişkən, bu həmin səfirdir ki, deyirdi Çin rəsmisi Bakıda keçirilən tədbirdə Zəngəzur dəhlizi ifadəsi işlətməyib.
“Düşünmürəm ki, Ermənistan kimi ölkədə Çin praktiki olaraq nüvə stansiyasının tikilməsində fəal iştirak etsin”
Sözügedən məsələyə aydınlıq gətirən iqtisadçı-ekspert Fuad İbrahimov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, Çin Ermənistana “Bir kəmər, bir yol” layihəsini təklif etsə də, bunun vacib halqasının Azərbaycan olduğunu yaxşı bilir: “Bu isə birmənalı olaraq Azərbaycanla sülh sazişinin imzalanmasından sonra mümkün ola bilər. Sadəcə, Çinin Ermənistandakı səfiri diplomatik etiket normalarından çıxış edərək bunu açıq deyə bilmir. Məlum məsələdir ki, Ermənistanın “Bir kəmər, bir yol” layihəsində iştirakı Zəngəzur dəhlizinin açılmasından keçir. Coğrafiya deyilən bir şey var və orada hər şey açıq-aydın göstərilib. Xəritəyə baxmaq kifayətdir ki, Azərbaycansız Ermənistanın bu layihədə iştirakının mümkünsüz olduğunu deyəsən. Yoxsa Çin İran vasitəsi ilə Ermənistan üzərindən yük daşımaz. Çünki bu zaman daşıma xərcləri kəskin artacaq. Başqa bir tərəfdən, “Bir kəmər, bir yol” layihəsi iqtisadi baxımdan daha əlverişlidir. Həm zaman baxımından, həm də coğrafi baxımdan daha sürətli və eyni zamanda əlverişlidir. Nəzərə alsaq ki, yolun bir qolu Gürcüstandan keçir, bu isə iqtisadi baxımdan şaxələnmədir. Azərbaycan Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun yükötürmə qabiliyyətini 5 milyon tona qaldırdı. Niyə? Çünki Azərbaycan üzərindən tranzit daşımalar durmadan artır. Üç ildir davam edən Rusiya-Ukrayna müharibəsi Azərbaycan üçün yeni fürsətlər yaradıb və ölkəmiz vacib logistika, tranzit habına çevrilir. Daşımalarda da Çin vacib rol oynayır. Bütün bunların fonunda infrastrukturların genişlənməsi aktualdır. Belə olan halda aydın məsələdir ki, yollar şaxələnməlidir. Bu, həm də o deməkdir ki, bir yolda problem yaranarsa, digərindən istifadə ediləcək. Bu nöqteyi-nəzərdən hesab edirəm ki, Zəngəzur dəhlizi Çin üçün çox önəmlidir. Sadəcə, diplomatik mövqedən çıxış edərək bunu açıq demirlər. Başqa bir tərəfdən, seismik ərazilərdə AES-lərin tikilməsi texniki baxımdan mümkündür və yeni texnologiyalar buna imkan verir. Yaponiya buna əyani sübutdur. Ancaq düşünmürəm ki, Ermənistan kimi ölkədə Çin praktiki olaraq nüvə stansiyasının tikilməsində fəal iştirak etsin”.
Vidadi ORDAHALLI
