Rusiya mətbuatında Almaniya prezidentinin Bakı səfərinə rəy - "bir az qıcıqlandırdı"...
Azərbaycan Ermənistanı Almaniya üçün arxa plana keçirdi
Heç şübhəsiz ki, bu gün Azərbaycan Almaniyanın Cənubi Qafqazda ən vacib siyasi-iqtisadi tərəfdaşlarından biridir. İkitərəfli münasibətlərimizin tarixində Almaniya prezidentinin Azərbaycana ilk dəfə rəsmi səfər etməsi xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Bu ölkənin prezidenti Frank-Valter Ştaynmayerin Azərbaycana səfəri həm də iki dövlət arasında etibarlı tərəfdaşlığın hərtərəfli və yüksələn xətlə inkişafının əyani göstəricisidir.
Azərbaycan Avropa enerji bazarında mühüm oyunçu olaraq Almaniya ilə ticarət əlaqələrini daha da genişləndirmək niyyətindədir. Azərbaycanın geostrateji mövqeyi Avropa ilə əlaqələrin inkişafına müsbət təsir göstərir və daha geniş regional əməkdaşlıq üçün zəmin yaradır. Həmçinin Almaniya şirkətləri Şərqlə Qərbin qovşuağında yerləşən, mühüm nəqliyyat dəhlizlərinin keçdiyi Azərbaycan iqtisadiyyatına investisiya qoymaqda maraqlıdırlar. Bu mənada Ştaynmayerin səfəri əlaqələrin genişlənməsi üçün yeni imkanlar açır. Ölkəmizin artan nüfuzu fonunda xarici siyasətin əsas istiqamətlərindən biri olaraq Avropanın aparıcı ölkələri ilə yaxın təmaslar qurması strateji maraqlarımıza uyğundur. Ekspertlər hesab edir ki, Frank-Valter Ştaynmayerin bu səfəri zamanı keçirilən görüşlər, aparılan danışıqlar iki ölkə arasında münasibətlərin daha yüksək səviyyəyə qaldırılmasına əhəmiyyətli təkan verəcək, gələcək inkişaf üçün böyük perspektivlər açacaq. Bütün bunlar ölkə xaricində də xüsusi diqqət mərkəzindədir. Məsələ ilə bağlı Rusiyanın “Nezavisimaya qazeta” mətbu orqanı yazır: “Almaniya prezidenti Frank-Valter Ştaynmayer Ermənistan və Azərbaycana səfərini başa vurub. O, səfəri ilə Bakı və İrəvanı sülh müqaviləsinin imzalanmasına yaxınlaşdırmaq istəyirdi, amma Qarabağla bağlı bəyanatlarla ehtirasları həm də körüklədi. Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev Almaniya prezidenti Frank-Valter Ştaynmayerlə görüşündən sonra bəyan edib ki, Ermənistanla sülh müqaviləsinin mətni tam razılaşdırılıb və Bakı artıq İrəvan qarşısında heç bir əlavə şərt irəli sürmür. Buna baxmayaraq, Azərbaycan hakimiyyəti hələ də yerinə yetirilməmiş əvvəlki tələblərindən əl çəkmək niyyətində deyil. Xüsusilə, ATƏT-in Minsk qrupu buraxılmalı, Ermənistan Konstitusiyasından Qarabağa birləşmədən bəhs edən Müstəqillik Bəyannaməsinə istinad çıxarılmalıdır: “Bu, bizə qarşı açıq ərazi iddiası hesab olunur. Ona görə də bu müddəanın Ermənistan Konstitusiyasından çıxarılması bizim qanuni tələbimizdir. Bu iki şərt yerinə yetirildikdən sonra sülh müqaviləsinin imzalanmasına heç bir maneə olmayacaq. Necə deyərlər, top Ermənistanın tərəfindədir”. Ştaynmayer öz növbəsində qeyd edib ki, Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh prosesi böyük əhəmiyyət kəsb edir: “Bu, razılığın əldə edilməsində mühüm məqamdır. Ümid edirəm ki, bundan sülh müqaviləsinin imzalanması üçün istifadə olunacaq və regionunuzda həqiqətən də davamlı sülh bərqərar olacaq. Mən buna böyük ümidlər bəsləyirəm”. O, həmçinin Berlinin bu prosesdə İrəvan və Bakıya lazımi dəstəyi verməyə hazır olduğunu bildirib.
Bundan əlavə, Ştaynmayer bildirib ki, Qarabağ Azərbaycandır. “Bu, rəsmi Berlinin birbaşa və aydın mövqeyidir. Biz həmişə demişik ki, bu sizin ərazinizdir və bu gün də bu mövqeyi təsdiq edirik”, - Əliyevin qonağı bildirib. Bu arada, bir gün əvvəl Ştaynmayer İrəvana səfər edib və həmin vaxt Berlin Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləməsinin səmimiliyinə şübhə etməyə əsas verdi. Əvvəlcə Almaniyanın dövlət televiziyası ermənilərin Qarabağda torpaq və kimlik uğrunda mübarizəsi ilə bağlı reportaj yayımlayıb. İkincisi, Ştaynmayerin özü sosial şəbəkədəki səhifəsində Ermənistan və Azərbaycan arasında münaqişənin sülh yolu ilə həllini müzakirə etmək üçün səfər edəcəyini açıqlayıb. Eyni zamanda, Almaniya prezidenti mesajını “Dağlıq Qarabağ Respublikasının” bayrağı ilə təsvir edib.Təbii ki, Azərbaycan bu münasibətdən hiddətləndi və Almaniya səfirini danladı. Bunun ardınca Almaniya prezident administrasiyasının rəhbəri Derte Dinqer Bakıdan üzr istəyib. Nə olsun ki, Ermənistanda olarkən Ştaynmayer onun Avropaya inteqrasiyasını dəstəkləyib. Onun sözlərinə görə, İrəvanın həyata keçirməli olduğu çoxlu islahatlar var, lakin Ermənistan hakimiyyəti tutmalı olduqları yolda “çox realist”dir. Buna cavab olaraq Ermənistan prezidenti Vaaqn Xaçaturyan həmkarını əmin edib ki, respublikada Aİ-yə qoşulmağa qarşı çıxacaq bir nəfər belə yoxdur. Politoloq İlqar Vəlizadə hesab edir ki, Ştaynmayerin səfəri ilk növbədə Almaniyanın iqtisadi maraqları ilə bağlı olub. Xüsusilə, Cənubi Qafqaz enerji resursları mənbəyidir və tam gücü ilə işləmək üçün təhlükəsizlik təminatı tələb edən mühüm logistika mərkəzidir. “Qarabağ ətrafında qalmaqal Bakıdakı danışıqlara ciddi zərbə vura bilərdi, lakin Berlin üzr istədi və Azərbaycan hakimiyyəti xoşagəlməz hala baxmayaraq, eskalasiya yolu ilə getməmək qərarına gəldi. Daha mühüm mövzu Asiya və Avropa ölkələri arasında körpünün möhkəmləndirilməsi idi. Vasitəçiliyə isə ehtiyac yoxdur, hətta Berlin Bakının mövqeyinə mənfi reaksiya versə belə, ikitərəfli münasibətləri korlamaq onun maraqlarına uyğun deyil”. Strateji Araşdırmalar və Təşəbbüslər üzrə Analitik Mərkəzin rəhbəri Hayk Xalatyan isə əksinə, Almaniya prezidentinin gəlişindən narazı qalıb. “Ştaynmayerin səfəri bir daha göstərdi ki, Almaniya və Aİ İrəvanla Bakı arasındakı münasibətlərdə açıq-aşkar azərbaycanpərəst mövqe tuturlar”, o, deyib”.
Ramil QULIYEV
