İran 10 Amerika bazasını hədəfə aldı, ABŞ isə "bomba hazırlıqlarına" başladı...
Son günlərdə dünya gündəmində xüsusi yer alan məsələlərdən biri də ABŞ və İran arasında kəskinləşən hərbi ritorikadır. Bu fonda İran Birləşmiş Ştatlar və İsraillə tammiqyaslı hərbi qarşıdurma olacağı təqdirdə cavab vermək hüququ barədə BMT Təhlükəsizlik Şurasına məlumat verib. Bu cür risklərin hesablanmasına səbəb prezident Donald Trampın ötən həftə sonu İran infrastrukturunun “görünməmiş şəkildə bombalanması” ehtimalı barədə açıqlamaları olub.
Bundan sonra İslam Respublikası Yaxın Şərqdə yerləşən 10-a yaxın Amerika hərbi bazasına hücum etməyə hazır olduğu barədə xəbərdarlıq edib. Eyni zamanda, İran siyasətçiləri nüvə doktrinasına yenidən baxılması, onun sərtləşdirilməsi lehinə fikirlər səsləndirir.
Qeyd edək ki, ABŞ prezidenti Donald Tramp növbəti dəfə İranı təhdid edib. Tramp İranı bombalamaqla hədələyib. Bu təhdid, ABŞ-ın Hind okeanında yerləşən strateji bazaya B-2 bombardmançı təyyarələrini yerləşdirməsi fonunda baş verib. Bu təyyarələr, Yaxın Şərqdəki hərbi əməliyyatlar üçün istifadə edilən bazaya yerləşdirilib. Tramp qeyd edib ki, əgər İran Vaşinqtonla yeni nüvə sazişi bağlamasa, ABŞ onu bombalayacaq. O, martın əvvəlində İran rəhbərliyinə göndərdiyi məktubda danışıqlar üçün şərtlərini irəli sürüb və Tehranı qərar vermək üçün iki aylıq müddət çərçivəsinə salıb. İranın ali rəhbəri Ayətullah Əli Xameneyi öz növbəsində bildirib ki, əgər Donald Trampın Tehranı bombalamaq təhdidini həyata keçirsə, Vaşinqton güclü zərbə alacaq.İranın partlayışlara cavab verməyə hazır olduğu ölkənin daimi nümayəndəsi Əmir Səid İrəvaninin BMT Təhlükəsizlik Şurasına göndərdiyi məktubda bildirilir: “İran İslam Respublikası regionda sülh, sabitlik və təhlükəsizliyə sadiqdir və gərginliyin artmasına çalışmır. Lakin biz hər hansı hərbi avantüraya qarşı qəti şəkildə xəbərdarlıq edirik və Birləşmiş Ştatlar və ya onun nümayəndəsi olan İsrail rejimi tərəfindən suverenliyimiz, ərazi bütövlüyümüz və ya milli maraqlarımıza qarşı istənilən təcavüzə tez və sərt cavab vermək hüququmuzu özümüzdə saxlayırıq”. İrəvani vurğulayıb ki, ABŞ istənilən düşmən hərəkətlərinin nəticələrinə görə tam məsuliyyət daşıyır və BMT Təhlükəsizlik Şurası təxribatlar qarşısında səssiz qala bilməz. İran bu yaxınlarda Trampa birbaşa danışıqlara icazə verməkdən imtina edərək cavab verdiyini, lakin dolayı dialoq üçün fürsət pəncərəsi buraxdığını bildirib. Bu, yəqin ki, Amerika liderini ictimai təhdidlər etməyə təhrik edib. Amma Trampın bundan sonrakı davranış nümunəsi İslam Respublikası rəsmilərini cavab olaraq səslərini ucaltmağa məcbur edib. İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun aerokosmik qüvvələrinin komandanı Əmir Əli Hacızadə qeyd edib ki, amerikalıların regionda, xüsusən də İranın perimetri ətrafında 10 bazası var və bu bazalarda 50 min hərbçi yerləşdirilib: “Şüşə evdə yaşayan heç kimə daş atmamalıdır”. İran mənbələrinin Britaniyanın “The Telegraph” nəşrinə bəyan etdiyi kimi, İranın əks-hücumları həm də transregional xarakter daşıya bilər. “The Telegraph”a danışan mənbə bildirib ki, Tehran ABŞ və Britaniyanın birgə idarə etdiyi Hind okeanındakı Dieqo Qarsiya adasındakı hərbi-dəniz bazasını atəşə tutmaq imkanını nəzərdən keçirir.
Ayrı-ayrılıqda İranda nüvə doktrinasına yenidən baxmağa çağırışlar edilib. İran parlamentinin rəyasət heyətinin üzvü Əhməd Naderi Trampın Şimali Koreya lideri Kim Çen Inla birbaşa danışıqlarına toxunaraq deyib: “Prezident kimi ilk müddətində Trampın Şimali Koreya ətrafında davranışını və sözlərini müşahidə edərək belə qənaətə gəlmək olar ki, atom bombasına sahib olmaq Koreyaya təhlükəsizlik gətirib”. İranın ali dini liderinin müşaviri Əli Laricani də hərbi nüvə enerjisi əldə etmək istiqamətində irəliləyişin zəruriliyindən danışıb. 2024-cü ilin oktyabrında bir qrup iranlı deputat artıq ölkənin Ali Milli Təhlükəsizlik Şurasını bu sahədə hərbi inkişafı qanuniləşdirmək üçün milli nüvə doktrinasına yenidən baxmağa çağırıb. Bu, İranın hava hücumundan müdafiə sistemini vuran və israillilərin fikrincə, əsas raket istehsalı zavodlarını məhv edən “Tövbə günləri” əməliyyatı çərçivəsində baş verib. İndi İran siyasətçiləri oxşar çağırışlara qayıdırlar. Bu günlərdə Xameneyi Amerikanın birbaşa müdaxiləsi ehtimalına inanmadığını bildirib: “Amerikalılar pis iş görəcəkləri ilə hədələyirlər, lakin biz onların kənardan pislik edəcəklərini düşünmürük, hətta çətin ki bu olsun. Amma belə etsələr də, bizim cavabımız sərt olacaq. Qəfildən ölkədə üsyan qaldırmağa qərar versələr, İran xalqı onlara cavab verəcək”. Yerli media təhlükəsizlik xidmətlərinə unistinadən xəbər verir ki, İsrail hazırda İranın qabaqlayıcı zərbə endirə biləcəyini təxmin edərək yüksək hazırlıq vəziyyətindədir. “Hetz” raketdən müdafiə sistemləri ölkə daxilində səfərbər edilib və erkən xəbərdarlıq sistemləri sınaqdan keçirilir. İsrail rəsmiləri hesab edir ki, İran Yaxın Şərqdəki Amerika hərbi obyektlərini vursa belə, bu, vəziyyəti gərginləşdirəcək və ABŞ-ın əsas regional müttəfiqi olan yəhudi dövlətini münaqişəyə cəlb edəcək. Bunlar fonunda Trampın Xameneyiyə mesajında deyilir ki, Tehranın Vaşinqtonla razılığa gəlməsi üçün iki ay vaxtı var. ABŞ və İran arasında nüvə sazişini yeniləmək üçün əvvəlki dolayı danışıqlardan imtina edilməzdən əvvəl təxminən 20 ay davam edib. Qərb beyin mərkəzləri İslam Respublikasının vaxt udmaqda maraqlı olduğuna inanır. Ona təkcə hava hücumundan müdafiə sistemini qaydaya salmaq yox, həm də raket potensialını bərpa etmək lazımdır. Tehran indi bərk yanacaq ehtiyatlarını artırmağa və daha çox mərmi istehsal etməyə çalışır.
İran rəsmiləri öz bəyanatlarında açıq şəkildə bildiriblər ki, ABŞ-la mümkün olan hər hansı razılaşma İranın ballistik raket ehtiyatı məsələsini ehtiva etməyəcək. Tehran üçün onlar müqayisəli çəkindirmə təmin edə biləcək yeganə vasitə olaraq qalırlar.
Tahir TAĞIYEV
