Makron Fransada demokratiyadan diktaturaya keçdi...
Paris məhkəməsi Marin Le Pen və “Milli Birlik” partiyasından olan səkkiz deputatı Avropa İttifaqının maliyyə vəsaitlərini mənimsəməkdə təqsirli bilib. Daha 12 deputat köməkçisi müvafiq məlumatları gizlətməkdə təqsirli bilinib. Fransanın əsas sağ partiyasının ideoloji liderinin 5 il müddətinə vəzifə tutması qadağan edilib. Bu, partiya qarşısında 2027-ci il seçkilərində kimin prezidentliyə namizədliyini irəli sürəcəyi ilə bağlı böyük sual yaradır.
Marin Le Pen hökmün sonunu gözləmədən məhkəmə zalını tərk edib. Lakin o vaxta qədər hakimin ağzından çıxan iki əsas tezis artıq eşidilmişdi: Le Pen və onun partiya yoldaşları təqsirli bilinib və ona hələ prezidentlik də daxil olmaqla, vəzifə tutmasına icazə verilməyib.
Ümumiyyətlə, Le Pen dörd il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib, onun 2 ilini ev dustaqlığında keçirməsi, qalan 2 ilinin isə şərti cəza kimi təxirə salınması qərara alınıb. Beş il dövlət vəzifəsində işləmək qadağandır. Le Pen bununla yanaşı, 100 min avro cərimə ödəməli olacaq. Hələ hökmdən əvvəl Le Pen özü bildirmişdi ki, fransızlar sadəcə olaraq alternativ seçmək imkanından məhrumdurlar. Dəfələrlə prezident seçkilərində məğlub olan Le Penin qarşısında indi ümidverici perspektiv yaramışdı. Ölkə prezidenti Emmanuel Makronun nazirləri seçicilərin etimadını qazana bilməyib, Makronun özü isə 2022-ci ildə inamlı qələbəsinə baxmayaraq, xeyli nüfuzunu itirib. Bu şəraitdə Le Penin seçkilərdə makronu asanlıqla məğlub edəcəyi şübhə doğurmurdu. Lakinin onun barəsində yeni məhkəmə hökmü ümumiyyətlə istənilən siyasi perspektivi şübhə altına alır.
Çox güman ki, hökmdən apellyasiya şikayəti veriləcək. Artıq Le Penin vəkilləri hökmdən apellyasiya şikayəti vermək niyyətində olduqlarını bildiriblər. Le Pen Macarıstanın baş naziri Viktor Orban və İtaliya baş nazirinin müavini Matteo Salvini də daxil olmaqla bir sıra sağçı siyasətçilərdən dəstək alıb. 56 yaşlı Marin Le Pen və digər müttəhimlər ittihamları rədd edir və qərardan apellyasiya şikayəti verə bilərlər. Lakin Le Penin seçkilərdə iştirakına qoyulan qadağa dərhal qüvvəyə minir və yalnız apellyasiyanın nəticəsi uğurlu olarsa, ləğv edilə bilər. 2017 və 2022-ci il prezident seçkilərində Emmanuel Makrona məğlub olan Le Pen 2027-ci ilin onun üçün sonuncu prezidentlik yarışı olacağını bildirib. Bəzi ekspertlər hesab edir ki, Makronun Le Peni həbs etməklə onun qarşısını kəsmək və siyasi gələcəyi yalnız öz maraqlarına uyğun istiqamətə yönəltmək arzusu əks effekt doğura bilər. Çünki Le Penin həbs edilməsi radikal sağ və sağ mərkəzçi qüvvələrin Avropa İttifaqı daxilində daha da birləşməsinə və vahid mövqe nümayiş etdirməsinə yol aça bilər. Le Penin həbsi Makronun 2027-ci il seçkilərində əsas rəqibindən ehtiyat etdiyini göstərir.
“Milli Birlik” partiyasının lideri Jordan Bardellya Marin Le Penə qarşı hökmün elan edilməsindən dərhal sonra “CNews” telekanalına müsahibəsində bildirib ki, ölkədə genişmiqyaslı etiraz aksiyaları keçiriləcək. Baş verənləri Fransada demokratiyanın məğlubiyyəti və daha açıq diktatura üsullarına keçid kimi qiymətləndirmək olar. Onu da xatırladaq ki, Xatırladaq ki, Le Penə qarşı istintaq ötən ilin yayında başlayıb . BFMTV kanalının verdiyi məlumata görə , Paris prokurorluğu onu 2022-ci il prezidentlik kampaniyasını qeyri-qanuni maliyyələşdirməkdə şübhəli bilib. Məsələ burasındadır ki, Fransada seçki kampaniyası zamanı namizədlər müəyyən edilmiş xərc limitini aşa bilməz. Şərtlər yerinə yetirilərsə, kampaniya xərclərinin bir hissəsini dövlət ödəyir. Əks halda, Kampaniya Hesabatları və Siyasi Maliyyə üzrə Milli Komissiya geri qaytarılma məbləğini azalda və işi araşdırmaya göndərə bilər. Telekanalın məlumatına görə, komissiya seçkiqabağı təşviqat qaydalarına əməl etmədiyi üçün Le Penə qarşı şikayət verib. Yeni hökm bu fonda hazırkı hakimiyyətin qarşıdan gələn prezident seçkilərində güclü namizədlə bağlı narahatlığı ilə bağlıdır. “Journal du Dimanche” tərəfindən dərc edilən araşdırmanın nəticələrinə görə , fransızların 37%-ə qədəri Le Penə səs verməyə hazırdır. Onun təcrübəsi də unudulmamalıdır. O, üç dəfə prezidentliyə namizədliyini irəli sürüb. 2012-ci ildə birinci mərhələdə 3-cü, 2017 və 2022-ci illərdə isə ikinci mərhələdə 2-ci yeri tutub. Bundan başqa, ötən il keçirilən parlament seçkilərində onun partiyası birinci turda qalib gəlib. Rus politoloq Sergey Markov məsələ ilə bağlı bildirir: “Baş verənləri Fransada demokratiyanın məğlubiyyəti və daha aşkar diktatura üsullarına keçid kimi qiymətləndirmək olar. Üstəlik, diktatura şəxsən Makronun deyil, daha çox korporokratiyanı, yəni qlobalist korporasiyaların rəhbərliyini və dərin dövlətləri - xüsusi xidmət orqanlarının bürokratiyasını və maliyyə strukturlarını təmsil edən şəbəkə strukturlarıdır. Burada vurğulanmalıdır ki, Marin Le Penin vəzifəsindən kənarlaşdırılması və onun cinayət təqibi tamamilə saxtalaşdırılmış cinayət işi əsasında həyata keçirilir. Onu pul oğurlamaqda ittiham edirlər, amma oğurluq olmayıb. Marin Le Penin köməkçiləri və Avropa Parlamentinin deputatı kimi pul alan köməkçiləri arasında vəzifə bölgüsünə oğurluq deyirlər. Bu, demək olar ki, dünyanın istənilən parlamentində normal təcrübədir. İddialara görə, onlar birbaşa Avropa Parlamentində kifayət qədər iş görməyiblər və partiya işlərinə çox vaxt sərf ediblər. Birincisi, köməkçilərinin nə etməli və onun üçün ən çox harada istifadə etmələri Marine Le Penin özündən asılıdır. İkincisi, o, məhz ona görə seçilir ki, insanlar onun partiyasına səs verirlər. Ona görə də onların partiya işlərinə qarışmaları birbaşa onların işi idi. Üçüncüsü, dünyanın bütün parlamentlərinin bütün üzvləri və Avropa Parlamentinin bütün üzvləri, təbii ki, eyni şeyi edirlər. Marin Le Peni vəzifədən uzaqlaşdırdılar, çünki o, 2027-ci il seçkilərində qalib gələcək. Makron fransızların əksəriyyətinin nöqteyi-nəzərindən sərsəm siyasət yürüdür. Onun 19-cu əsrdə Napoleon dövründə Fransanı artıq məğlub etmiş və Makron dövründəkindən qat-qat güclü olan Rusiyaya qarşı döyüşmək üçün Fransa qoşunlarını Ukraynaya göndərmək fikri də fransızların hakimiyyəti dəyişmək istəməsinin səbəblərindən biridir. Üstəlik, onlar miqrantların çox olmasından və Avropa fransız xristian kimliyinin aşınmasından narazıdırlar”.
Tahir TAĞIYEV
