Rusiyanın “Avropa bazarı müqabilində Ukraynada sülh” şərti - Aİ yola gəlmir, danışıqlar dalana dirənir…
Ər-Riyadda Ukrayna böhranı ilə bağlı keçirilən sülh danışıqlarında Rusiya tərəfi ilkin şərt kimi Avropa İttifaqının tətbiq etdiyi bəzi sanksiyaların ləğvi şərtini irəli sürüb.
Xüsusilə, Qara dənizdə taxıl dəhlizinin yenidən işə salınması, Rusiya Kənd Təsərrüfatı Bankının yenidən SWIFT sisteminə qoşulması, kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracatçılarına qarşı sanksiyaların aradan qaldırılması, kənd təsərrüfatı texnikasının idxalına qoyulan maneələrin aradan qaldırılması tələbi qoyulub. Rusiyalı ekspertlər bu təşəbbüsü Qərbi sanksiyaları yumşaltmaq üçün taktiki addım kimi şərh edirlər.
Lakin Avropa İttifaqı Moskvanın tələblərinə müsbət cavab vermir. Fransa prezidenti Makron və Britaniyanın baş naziri Keir Starmer sanksiyaların ləğvi üçün doğru vaxtın hələ gəlmədiyini açıq şəkildə bildiriblər.
Üstəlik, SWIFT-ə qayıtmaq üçün təkcə ABŞ-ın təsdiqi kifayət tmir. Bununla bağlı qərar Avropa Parlamenti və Belçika hakimiyyəti tərəfindən də təsdiqlənməlidir. Aİ-də qərarların yekdilliklə qəbul edilməsi sanksiyaların ləğvini daha da mürəkkəbləşdirir.
Rusiya iqtisadiyyatı üçün ən həssas məqam Avropa ilə ticarət əlaqələrinin kəsilməsidir. 2021-ci ildə 250 milyard avronu keçən Aİ-Rusiya ticarət həcmi 2023-cü ildə 89 milyard avroya qədər azalıb. “Qazprom”un Avropa bazarından kənarda qalması ilə enerji gəlirləri əhəmiyyətli dərəcədə azalıb. Ekspertlər bildirirlər ki, Moskvanın əsas prioritetləri arasında SWIFT sisteminə qayıtmaq, Rusiya neft donanmasına qoyulan qadağaların aradan qaldırılması və kənd təsərrüfatı məhsullarının daşınmasına qoyulan məhdudiyyətlərə son qoyulması daxildir.
“Noviye İzvestiya”nın yazır ki, Rusiya Avropanı təkcə siyasi deyil, həm də iqtisadi cəhətdən geri qaytarmaq istəyir. BRİKS ölkələri ilə qurulan alternativ ödəniş sistemləri gözlənildiyi qədər nəticə vermədi. Çin bazarı tutum baxımından böyük olsa da, bazarlıq qabiliyyəti məhduddur. Qeyd edilir ki, Qərb şirkətləri Rusiyaya qayıtmağa can atsalar da, bu problemi tək başına həll etmək mümkün deyil.
Moskva üçün davamlı iqtisadi dirçəlişin açarı hələ də Avropa bazarlarındadır.
TAHİR
