İkinci Dünya müharibəsindən sonra yaradılan və hələ ki unikal olan Azərbaycan nümunəsi...
"İndi dünyada müharibələr, qanlı toqquşmalar kifayət qədər geniş vüsət alır. İndi internet dövründə, informasiya azadlığı dövründə hər kəs hər şeyi bilir, görür və izləyə bilir". Bu sözləri prezident İlham Əliyev Ağdərənin Suqovuşan kəndində inşa olunan yaşayış kompleksinin istifadəyə verilməsi mərasimində çıxışı zamanı söyləyib.
Dövlət başçısı bununla bağlı daha sonra qeyd edib: “Görürük ki, heç də hər bir ölkə öz maraqlarını, ədalətli maraqlarını özü təmin edə bilmir, ya da öz ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizə aparır, amma nəticəyə çata bilmir, ya da ki, hər hansı bir kiçikhəcmli hərbi uğura nail olur, amma tam qələbə əldə edə bilmir. Yəni, sadəcə olaraq, bu gün dünyada gedən toqquşmalara, münaqişələrə, müharibələrə nəzər salsaq, son tarixin müharibələrinə nəzər salsaq, hətta deyə bilərəm ki, İkinci Dünya müharibəsindən sonra Azərbaycan qədər birmənalı və tam qələbə heç kim tərəfindən qazanılmayıb”. Həqiqətən də son 80 ilin təcrübəsi Azərbaycanın hərb, ərazi bütövlüyü məsələsində möhtəşəm, eyni zamanda unikal nailiyyətindən xəbər verir. Əvvəla, Azərbaycan İkinci Qarabağ müharibəsində qarşıya qoyduğu bütün hərbi, siyasi vəzifələrə, məqsədlərə nail oldu.
İkinci Qarabağ müharibəsinin mahiyyəti Ermənistan ordusunun hissələrini işğal olunmuş Azərbaycan torpaqlarından çıxarmaq, işğalı sonlandırmaq idi. Buna uğutla nail olundu. Ermənistan rəhbərliyi 2020-ci il noyabrın 10-da məğlubiyyət sənədini imzalamağa razılaşdı və bununla da Azərbaycanın qələbəsi birmənalı olaraq elan edildi. İkinci Dünya müharibəsindən sonra bu müharibənin məqsədlərinə çatılması ilə bağlı ilk belə hal olaraq qalır. Hətta böyük güclər belə nailiyyət əldə edə bilməyiblər. Məsələn, Sovetlərin, yaxud ABŞ-ın Əfqanıstana hücumları qarşıya qoyulan məqsədə çatmadan yarımçıq qaldı.ABŞ-ın Vyetnama müdaxiləsi barədə də eyni sözləri demək olar. Yaxud İran-İraq savaşı da hansısa nəticə ilə fərqıənmədi. İsrailin Qəzzada, Rusiyanın Ukraynada savaşı bu gün də davam edir. Özü də bu müharibələrdə mülki şəxslər də hərbi hədəflərdir. Azərbaycan isə apardığı müharibədə tamam fərqli nümunə təqdim edə bildi.
Xatırladaq ki, Ermənistan İkinci Qarabağ müharibəsi dövründə beynəlxalq humanitar hüququ pozub və mülki əhalini hədəfə alıb. Məsələn, Ermənistanın Gəncə, Tərtər və Bərdə şəhərlərinə raket hücumu zamanı mülki əhaliyə və obyektlərə ciddi ziyan vurulub. Bununla belə, Azərbaycan Ordusu mülki əhalini, mülki obyektləri və mülki xarakterli infrastrukturları hədəfə almadı. Azərbaycan işğalçı Ermənistandan fərqli olaraq hərbi əməliyyatlar zamanı Cenevrə konvensiyaları da daxil olmaqla beynəlxalq humanitar hüququn müddəalarının tələblərinə riayət etdi. Azərbaycan dövləti İkinci Qarabağ müharibəsini beynəlxalq hüquqa və əsas qanunlara tam uyğun apardı. Dövlət başçısı 2021-ci ilin noyabrın 8-də Zəfər Günündə xalqa müraciətində bu xüsusda bildirdi: “Biz öz torpağımızda uğurlu əməliyyat aparmışıq, biz beynəlxalq hüququ pozmamışıq, müharibə qanunlarını pozmamışıq. Ədalətli müharibə aparmışıq və döyüş meydanında düşməni məğlub etmişik”.
Azərbaycanın daha bir uğuru o oldu ki, ölkə müharibə cinayətkarlarını özü kənar yardım olmadan ədalət mühakiməsinə cəlb edə bildi.
Hazırda Azərbaycan xalqına qarşı çoxsaylı cinayətlərin törədilməsində təqsirləndirilən erməni əsilli şəxslərin məhkəməsi davam edir. Digər müharibələrdə cinayət törədənlərin məhkəməyə cəlbi isə yalnız birgə fəaliyətlə mümkün olub. Nürnberq məhkəməsi bunun ən əyani təzahürlərindən biridir. Azərbaycan isəbu müstəvidə də tamam fərqli və uğurlu nümunə yaratdı, cinayətkarları ədalət məhkəməsinə təkbaşına cəlb etdi.
Tahir TAĞIYEV
