Trampın xüsusi elçisi Bakıya niyə gəlmişdi - İbrahim sazişi və Bakı-İrəvan sazişi ilə bağlılıq...
Məhəmməd Əsədullazadə: “Uitkofun Bakı səfəri və digər çağırışlar sülhün tezləşməsinə hesablanıb”
ABŞ prezidenti Donald Trampın xüsusi nümayəndəsi, Vladimir Putinlə atəşkəslə bağlı danışıqlar aparmaq üçün xüsusi missiya ilə Moskvaya getmiş Stiv Uitkofun oradan birbaşa Bakıya gəlməsi xeyli maraq doğurur. Uitkof Putinlə görüşəndən dərhal sonra, gecə saat 3-də onun təyyarəsi “Vnukovo” aeroportundan havaya qalxaraq, 5.30-da Bakıya enib.
Xüsusi nümayəndənin səfəri haqqında heç bir rəsmi açıqlama yoxdur. İsrailin “The Jerusalem Post” qəzeti yazır ki, Uitkof Azərbaycan-ABŞ-İsrail üçtərəfli münasibətlərini müzakirə etmək üçün Bakıya gəlib. Söhbət nədən gedir?
Martın 5-də İsrailin baş naziri Binyamin Netanyahunun ofisi bildirmişdi ki, İsrail Azərbaycanın da daxil olduğu üçtərəfli əməkdaşlıq formatı yaratmaq üçün ABŞ ilə danışıqlar aparır. “Azərbaycan İsrailin Qafqaz regionundakı vacib tərəfdaşıdır. Ölkələrin münasibətləri təhlükəsizlik, ticarət, texnologiya və enerji sektorlarını əhatə edir”,- məlumatda deyilirdi. Bundan bir neçə gün sonra milli missiyalar naziri Orit Strok isə hökumətin qarşısındakı çıxışında Azərbaycan-İsrail əlaqələrini “qarşılıqlı maraqlara və uzunmüddətli dostluğa əsaslanan unikal münasibət” adlandırıb. Xanım Strokun sözlərinə görə, İsrail Azərbaycan və ABŞ ilə münasibətləri möhkəmləndirməkdə davam edəcək və buna mane olmaq istəyənlərlə qəti şəkildə mübarizə aparacaq. Bundan sonra İsraili və yəhudi diasporunu təmsil edən onlarla məşhur ravvin ABŞ prezidenti Donald Trampa məktub yazaraq Azərbaycanı “İbrahim sazişi”nə daxil etməyə çağırdı. Onlardan biri - Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin baş ravvini Əli Abadi Trampın kürəkəni Cared Kuşnerə yaxınlığı ilə tanınır. O, həmçinin, “İbrahim sazişi”nin müəlliflərindən biridir. Bu məktub mediada və diplomatik dairələrdə böyük rezonans doğurmuşdu.
Maraqlıdır, Trampın xüsusi nümayəndəsi Uitkofun həm də Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişi layihəsi təsdiq ediləndən sonra Bakıya səfər etməsi nə deməkdir? Üstəlik, Prezident İlham Əliyev “Euronyus” televiziyasına müsahibəsində dedi ki, Tramp hökumətindən müsbət addımlar gözləyirik. O baxımdan bütün bunlardan sonra bunun baş verməsi nə deməkdir?
“Vaşinqton hesab edir ki, Azərbaycanın “İbrahim sazişi”ndə iştirakı ümumi işə töhfə verəcək”
Sözügedən məsələni “Bakı-Xəbər”ə şərh edən politoloq Məhəmməd Əsədullazadənin fikrincə, Azərbaycan ABŞ-ın yeni administrasiyası ilə əlaqələrin inkişafında maraqlıdır: “Və bu istiqamətdə öz diplomatk səylərini artırıb. ABŞ prezidentinin xüsusi nümayəndəsinin Bakıya səfəri geniş ictimaiyyətə açıqlanmasa da, hər halda tərəflər arasında konfidensial danışıqlar var. Təbii ki, ABŞ Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh müqaviləsinin tezliklə imzalanmasının tərəfdarıdır. Tramp da sülh sazişinin imzalanmasında müəyyən qədər iştirak etmək istəyir. İstəyir ki, imzalanacaq sülh həm də onun aktivinə yazılsın. Çünki bu, beynəlxalq müstəvidə ona dividend gətirəcək. Trampın milli təhlükəsizlik üzrə müşavirinin Prezident köməkçisi Hikmət Hacıyevlə telefon danışığından aydın olur ki, Vaşinqton sülh sazişinin tezləşməsində maraqlıdır. Çünki dövlət katibi Marko Rubio da sülhlə bağlı çağırış etdi. O baxımdan hesab edirəm ki, Uitkofun Bakı səfəri və digər çağırışlar sülhün tezləşməsinə hesablanıb. Tramp administrasiyasının siyasi iradəsi Azərbaycanla əlaqələri genişləndirməyi özündə ehtiva edir. Digər tərəfdən Vaşinqton istəyir ki, müsəlman ölkəsi olan və həm də İsraillə yaxın əlaqələrə malik Azərbaycan “İbrahim sazişi”ndə yer alsın. Nəzərə almaq lazımdır ki, “İbrahim sazişi” hələ Trampın birinci prezidentliyi dövründə ərsəyə gəlib. Vaşinqton hesab edir ki, Azərbaycanın iştirakı ümumi işə töhfə verəcək”.
Vidadi ORDAHALLI
