İran üzərindən Zəngəzur dəhlizi? - Türkiyə nazirinin böyük yanlışı...
Zaur İbrahimli: “Azərbaycanın irəli sürdüyü yanaşmada Zəngəzur dəhlizi yalnız Mehri üzərindən keçəcək”
Türkiyənin nəqliyyat və infrastruktur naziri Əbdülkadir Uraloğlu İstanbul Texniki Universitetinin 2025-ci il İnşaat Mühəndisliyi Konvensiyası tədbirində çıxışı zamanı Türkiyə hissəsində “Zəngəzur dəhlizi”nin tikintisinə yaxın aylarda başlanılacağını bildirib.
O qeyd edib ki, Türkiyə “bu marşrutun əsas ölkələrindən biridir. Zəngəzur dəhlizi Azərbaycandan başlayacaq, Ermənistan və ya İran ərazisindən keçərək Naxçıvan, Dilucu və Qarsdan keçərək Bakı-Tbilisi marşrutu ilə birləşəcək”.
Ancaq qeyd edək ki, biz Zəngəzur dəhlizinin yalnız Ermənistan ərazisindən keçəcəyini təsəvvür edirik.
Onu da bildirək ki, Uraloğlu ötən il Türkiyənin “TVnet” kanalına müsahibəsində bildirib ki, Ermənistan ərazisindən keçən hissə istisna olmaqla, Horadizdən Ordubada qədər (Naxçıvan Muxtar Respublikası, NMR) sahədə tikinti işləri davam etdirilir. Maraqlıdır, İran üzərindən keçən yolun Zəngəzur dəhlizi adlandırılması nə dərəcədə doğrudur? Ekspertlər hesab edir ki, türkiyəli nazir belə bir açıqlama ilə çıxış edə bilməz, erməni mediası bunu saxtalaşdırıb, nazirin dilindən yanlış ictimailəşdirib.
“Prioritet” Sosial İqtisadi Araşdırmalar Mərkəzi İctimai Birliyinin sədri, siyasi şərhçi Zaur İbrahimli “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında qeyd etdi ki, hazırda Türkiyə Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı işlərin görülməsinə böyük maraq göstərir: “Müasir dünyada baş verən geosiyasi hadisələr onu göstərir ki, bütün ölkələr logistik şəbəkələri genişləndirməkdə maraqlıdır. Artıq Rusiyadan Azərbaycana enerji daşıyıcılarının Avropaya nəql edilmə funksiyasını Türkiyə edir. Türkiyə, həmçinin, Şərq və Qərb nəqliyyat dəhlizində də alternativ rol olmadığı hədəf kimi seçib. Vacib komponentlərdən biri də Zəngəzur dəhlizinin açılmasıdır. Hazırda bununla bağlı Ermənistan tərəfindən müsbət siqnallar gəlir, eyni zamanda, Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh və dövlətlərarası münasibətlərə dair müqavilənin mətni razılaşdırılır. Bu ərəfədə Türkiyə rəsmilərinin Zəngəzurla bağlı açıqlamalarının intevsivləşməsi təbii qarşılanmalıdır. Eyni zamanda, Zəngəzur dəhlizinin inkişaf etdirilməsi və onun regional nəqliyyat şəbəkələrinə inteqrasiyası üçün addımlar atır. Gələcəkdə proqnozlaşdırılır ki, ABŞ, Çin ticarət müharibələri daha da kəskinləşəcək, həmçinin, ölkələrarası rəqabət də güclənəcək. Belə olan halda Çin də özündən ixracı genişləndirməkdə maraqlı olacaq. Beləliklə, Şərq-Qərb dəhlizinin əhəmiyyəti daha da artacaq. Bu halda Zəngəzur dəhlizi çox uğurla Şərq-Qərb dəhlizinə inteqrasiya oluna bilər. Türkiyə isə Şərqlə Avropanı birləşdirmək üçün əlavə imkanlar qazanacaq”.
Həmsöhbətimiz onu da əlavə etdi ki, Türkiyə Azərbaycanla quru əlaqələrin şaxələndirilməsində də maraqlıdır. Azərbaycan üçün də bu strateji əhəmiyyət daşıyır. Biz yalnız bir tranzit imkanı ilə məhdudlaşa bilmərik. Həm İran, həm Ermənistan, həm də Türkiyə ərazisindən logistik imkanların yaranması çox mühum strateji əhəmiyyətə malikdir: “Azərbaycanın irəli sürdüyü yanaşmada Zəngəzur dəhlizi yalnız Mehri üzərindən keçəcək. Ola bilsin ki, türkiyəli nazir regional nəqliyyat şaxələndirməsi sözünü işlədərək belə deyib. Onu da deyim ki, bundan əvvəl türkiyəli ekspertlər, diplomatlar, rəsmilər Zəngəzur dəhlizi deyəndə məhz Mehri üzərindən keçən yolu nəzərdə tutub. Bizim də əsas yanaşmamız Mehri üzərindən keçəcək yoldur. Azərbaycanın xarici siyasət prioritetlərində qeyd etdiyim məsələ xüsusi olaraq qeyd edilib”.
Günel CƏLİLOVA
