Ukrayna müharibəsi Rusiyanın enerji nəhəngini çökdürdü - 330,9 milyardlıq "Qazprom"un dəyəri 46 milyarda düşdü...
Ukrayna-Rusiya müharibəsi Rusiyanın enerji sektoruna da böyük zərbə vurub. Xüsusilə Avropaya enerji ixracında böyük paya malik olan Rusiya Qərbin tətbiq etdiyi sanksiyalar və Avropa ölkələrinin enerji mənbələrini şaxələndirmək cəhdləri səbəbindən ciddi zərbə alıb.
Rusiyanın enerji nəhəngi “Qazprom” bir vaxtlar Avropanın ən böyük təbii qaz tədarükçüsü idi, lakin müharibə başlayandan bəri tətbiq edilən embarqolar və Avropanın Rusiya enerjisindən asılılığını azaltmaq strategiyası “Qazprom”un ixracatına ciddi zərbə vurub.
Moskvanın Ukraynaya hücumlarından üç il sonra “Qazprom” beynəlxalq sanksiyalardan ən çox təsirlənən Rusiya şirkəti olub. Məlumatlara görə, Avropaya ixracda 90 faizdən çox iflasa uğraması şirkəti işdən çıxarmalara və aktivlərin satışına məcbur edir. “Reuters” şirkət rəsmiləri və işçilərə istinadən xəbər verir ki, "Qazprom" ixrac bölməsinin bütün işçilərini ixtisar edib və bölmənin baş ofisini satmağı planlaşdırır. Bundan başqa, şirkət Sankt-Peterburqdakı Laxta Mərkəzinin baş ofisindəki işçilərin 40 faizinə qədərini ixtisar etməyə hazırlaşır.
Mənbələr bildirib ki, bir vaxtlar “Qazprom”un elit və ən gəlirli bölməsi olan “Qazprom Export” indi faktiki olaraq heç nəyə raramır. Beş il əvvəl orada işləyən 600 nəfərdən yalnız bir neçə onlarla işçi qalıb ki, onlar da keçmiş avropalı müştərilərin 18 milyard avrodan çox təzminat tələb etdiyi işlərlə məşğul olurlar.
“Qazprom”, xərcləri azaltmaq üçün 2014-cü ildə tikilmiş italyan sarayı üslubunda olan ixrac bölməsi də daxil olmaqla, lüks daşınmaz əmlakları satmağı düşünür.
İki mənbənin “Reuters” agentliyinə verdiyi məlumata görə, şirkətin rəhbəri Aleksey Miller qərargahda 1500 iş yerinin ixtisar edilməsi planlarını təsdiqləyib. İxtisarlar hələ rəsmi elan edilməsə də, işçilərdən iş yerlərinin niyə saxlanmalı olduqlarına dair izah vermələri istənilib.
Bildirilir ki, “Qazprom” 2023-cü ildə 629,1 milyard rubl (7,3 milyard dollar) məbləğində rekord zərər görüb.
“Economic Pravda”ya görə, 2023-cü ilin ilk doqquz ayında 989,9 milyard rubl (11,6 milyard dollar) mənfəət əldə etməsinə baxmayaraq, şirkətin qaz biznesi dərin maliyyə çətinliyi içində qalıb və ilin birinci yarısında təxminən 500 milyard rubl (5,8 milyard dollar) itirib.
Bu arada, “Bloomberg” xəbər verir ki, ABŞ Rusiya qaz inhisarçısı ilə potensial əməkdaşlığı araşdırmağa başlayıb. İlkin danışıqların Amerika və Rusiya nümayəndələri arasında aparıldığı iddia edilir, lakin bu danışıqlara kimin rəhbərlik etdiyi və ya Tramp administrasiyasının bilavasitə iştirak edib-etmədiyi aydın deyil. Mənbələrə görə, ABŞ-ın "Qazprom"la əməkdaşlığı Rusiyanın Çin və İranla əlaqələrini zəiflətmək strategiyasının bir hissəsi ola bilər. Lakin adı çəkilməyən Avropa rəsmiləri Moskva ilə Pekin arasında dərinləşən tərəfdaşlığa şübhə ilə yanaşırlar.
Bundan başqa, “Qazprom” ABŞ-ın “Şimal axını” boru kəmərinin yenidən aktivləşdirilməsinə dəstəyinə xüsusi maraq göstərir. Ancaq buna baxmayaraq, Avropa çətin ki, yenidən Rusiya qazını qəbul etsin. “Financial Times” yazır ki, Putinin çoxdankı bir müttəfiqi Vaşinqtonu investorlara 11 milyard dollarlıq “Şimal axını 2” boru kəmərini yenidən işə salmağa icazə verməyə inandırmağa çalışır. Ancaq o da bildirilir ki, enerji müstəqilliyinə sadiqliyini bir daha təsdiqləyən Almaniya buna isti yanaşmır. Digər tərəfdən, hətta tələb olsa belə, “Şimal axını” faktiki olaraq qismən zədələnərək yararsız duruma düşüb.
Avropa Komissiyasının məlumatlarına görə, sanksiyaların qüvvəyə minməsindən sonra “Qazprom”un Aİ qaz bazarındakı payı 35%-dən 7%-ə düşüb.
Moskva Fond Birjasının məlumatlarına və “Reuters”in hesablamalarına görə, şirkətin bazar dəyəri hazırda təxminən 46 milyard dollar təşkil edir ki, bu da 2007-ci ildəki 330,9 milyard dollardan çox aşağıdır.
TAHİR
