Ermənistan sərhəd boyunca öz ərazisində demilitarizasiya zonası yaratmalıdır...
Azərbaycan və Ermənistan arasında bu gün sülh üçün tarixi fürsət yaranıb. Amma Ermənistanın müəyyən addımları və kənardan edilən diqtələr prosesdə yenə də maneəyaradıcı faktor qismində çıxış edir. Buna misal olaraq Avropa İttifaqının Ermənistandakı missiyasını göstərmək olar.
O, əslində, müşahidə funksiyasından daha çox, Qərbin Ermənistanda hərbi bazası rolunu oynayır. Avropanın xüsusi xidmət orqanlarının əməkdaşlarından və keçmiş hərbçilərdən formalaşdırılan missiyanın iştirakçılarının sayı 209 nəfərə qədər artırılıb. Ölkəmizin onun suverenliyinə, ərazi bütövlüyünə qarşı yönəlmiş, təhlükəsizlik maraqlarımızı təhdid edən istənilən fəaliyyətdən çəkinməsi üçün Aİ tərəfinə dəfələrlə etdiyi çağırışlara baxmayaraq, missiyanın anti-Azərbaycan təbliğat ruporu rolunda istifadəsi davam edir. Burada xatırladaq ki, Kanadanın Aİ-nin Ermənistandakı missiyasına qoşulması isə faktiki olaraq regionda NATO-nun dəst-xətti ilə hərbi birliyin yaradılması baş tutub. İndi Azərbaycanla sülh üçün Ermənistan sərhəd boyu öz ərazisində demilitarizasiya zonası yaratmalıdır. Çünki bu halda Azərbaycan Ermənistandan hansısa təhdidin gəlməyəcəyinə əmin olacaq. Ermənistan indiikdə sərhəddə demilitirizasiya və təhlükəsizlik zonanın yaradılması ilə bağlı hansısa əməli addım atmır. Demilitirizasiya və təhlükəsizlik zonası ilə bağlı hər hansı bir danışıq üçün ilkin şərt sülh müqaviləsinin imzalanması ola bilər. burada nəzərə alınmalıdır ki, Cənubi Qafqaz dünya xəritəsində kiçik bir region olsa da, beynəlxalq güclərin maraqlarının kəsişdiyi məkandır. Bu ərazidə münaqişələrin alovlandırılması və davam etdirilməsi geosiyasi oyunların bir parçasına çevrilib.Fransa və digər müəyyən xarici güclərin Ermənistana hərbi dəstək göstərməsi bu reallığı təsdiqləyir. Rəsmi Paris erməni diasporunun təsiri altında Ermənistanın revanşist ambisiyalarını qızışdırmaq üçün hərbi təchizat və siyasi dəstəkdən çəkinmir. Bu dəstək hökumətin revanşist siyasətini gücləndirir və işğalçılıq niyyətlərini həyata keçirməyə şərait yaradır. Azərbaycanın Vətən müharibəsidə qazandığı qələbə Cənubi Qafqazda uzunmüddətli sülh üçün yeni imkanlar yaratdı. Lakin Ermənistanın hərbiləşməsi və təxribatçı mövqeyi sülh prosesini əngəlləyir. Azərbaycan-Ermənistan şərti dövlət sərhədində isə vaxtaşırı təxribatlar qeydə alınır və bu da sülhə təhdid yaradır. Məsələ həm də ondan ibarətdir ki, Ermənistan hakimiyyəti kənar güclərin, o cümlədən Fransanın, Avropa İttifaqının təsiri altındadır. Adıçəkilən oyunçuların hər biri İrəvana təzyiq göstərərək öz maraqlarını təmin etməyə çalışırlar. Onların bir çoxu, xüsusilə Qərb oyunçuları regiondakı təsir güclərini artırmağa çalışırlar və bunun üçün gərginliyin qorunmasına səy göstərirlər. Ermənistan isə lazımi siyasi mövqeyi ortaya qoya bilməyərək kənar güclərin təhrikinə məruz qalır. Ermənistan Aİ missiyasının arxasında gizlənərək öz çirkin niyyətlərini reallaşdırmağa çalışır.
Sərhəddə təxribat cəhdləri sülh quruculuğu prosesinə töhfə vermir. Əksinə, vəziyyəti gərginləşdirir və Ermənistana, sülhə etimadı azaldır. Bu səbəbdən Ermənistan Aİ missiyasının sərhəd fəaliyyətinə son qoymalı bütü ağır texnikasını, hərbi birliklərini sərhəd zonasından çıxarmalıdır. Başqa sözlə, sərhəd boyu öz ərazisində demilitarizasiya zonası yaratmalıdır. Hər halda bütün bu məsələlər son sülh müqaviləsinin detallarıdır. İrəvan sərhəddə hərbi-siyasi təxribatlarını davam etdirərsə, hücum silahları alaraq Azərbaycanın təhlükəsizliyinə təhdid yaradarsa, onda mümkün sülh ehtimalını azaltmaqla yanaşı, həm də öz işini çətinləşdirəcək. Bu mənada Ermənistan anlamalıdır ki, hazırkı prosesin davam etməsi məhz onun konstruktiv mövqe tutmasından, o cümlədən Azərbaycanın tələblərini yerinə yetirməsindən asılıdır. Azərbaycan ikitərəfli və çoxtərəfli əsasda qonşu və digər dövlətlərlə müxtəlif sahələrdə bərabərhüquqlu, o cümlədən qarşılıqlı surətdə faydalı münasibətlər qurmaq, həmçinin əlaqələri inkişaf etdirmək kimi ümumi məqsədi tam şəkildə həyata keçirir. Bu mürəkkəb və çoxtərəfli proses çərçivəsində yürüdülən xarici siyasət ölkəmizin beynəlxalq aləmin önəmli aktoruna çevrilməsinə şərait yaradır. Azərbaycanın Vətən müharibəsində qələbəsi Cənubi Qafqazda siyasi mənzərəni demək olar ki, tamamilə dəyişdi, eyni zamanda, bir sıra dövlətlər və siyasi qüvvələr tərəfindən Azərbaycanın yeni reallıqların formalaşmasında oynadığı tarixi rola Qərbin bəzi dövlətlərinin cavabı ağrılı, hətta isterik reaksiyalara səbəb oldu. Onlar ermənistan vasitəsilə prosesə müdaxilə etməyə cəhd edirlər. Azərbaycan bun aimkan verə bilməz. Bu proseslərin fonunda Azərbaycanın qələbəsini həzm edə bilməyən qüvvələrin Ermənistanda necə revanşist əhval-ruhiyyəni qızışdırdığını, münaqişənin potensial bərpasına şərait yaratdığı diqqətdən yayınmır. Məhz bu səbəbdən Azərbaycansülh üçün ümdə şərtlərin mövcudluğunu istəyir. Bura yuxarıda qeyd edildiyi kimi Ermənistanın sərhəd boyu öz ərazisində demilitarizasiya zonası yaratması da daxildir.
Ramil QULİIYEV
