Qədim küp qəbirləri mədəniyyətinin yarandığı, geniş yayıldığı ərazilərdən biri Azərbaycan ərazisidir ki, onun müasir sərhədləri daxilində və sərhəddləri xaricində olan tarixi torpaqlarında arxeoloji qazıntılar zamanı küp qəbirlər aşkarlanıb. Tarixi Azərbaycan torpaqlarında qədim kurqanların, qədim insan yaşayış məskənlərinin böyük əksəriyyətindən dəfn adətlərimizi özündə ehtiva edən bu tip qəbirlər tapılıb.
Hətta uşaqlara aid də belə qəbirlərin olduğu məlumdur. Bu gün Ermənistan adlanan Qərbi Azərbaycan ərazisində də türk tayfalarının yaşadığı məlumdur və o ərazilərdə XIX əsrin 20-30-cu illərinə qədər Azərbaycan türkləri kompakt yaşayıb. Burada türk tayfaları öz zəngin mədəniyyətlərini, etnoqrafik həyatlarını yaradıblar. Ermənistan deyilən ərazidə mövcud olan qədim məzarlıqlar, aşkarlanan kurqanlar, qədim dəfn adətlərini özündə ifadə edən küp qəbirlər, xristianlıq dövrü abidələri hamısı Azərbaycan türklərinin oğurlanmış irsidir.
Çox təəssüflər olsun ki, Azərbaycan türklərinə aid olan bu maddi-mədəniyyət və mənəviyyat xəzinəsini ermənilər özününküləşdirməklə məşğul olur. Erməni arxeoloqları Qərbi Azərbaycan mahallarında apardıqları qanundankənar arxeoloji qazıntılar zamanı aşkarladıqları küp qəbirləri “erməni dəfn adətləri”nin “elementi” olaraq qələmə verməkdə davam edirlər.
Ermənistan mətbuatının yazdığına görə sentyabrın 16-da Ermənistan Tarix Muzeyində “Dəfn mərasimində küp fenomeni: Qədim Ermənistanda küp qəbirləri mədəniyyəti” adlı müvəqqəti sərginin açılışı olub. Qeyd olunur ki, ilk dəfə olaraq Ermənistanın “müxtəlif qədim abidələrində aparılan qazıntılar zamanı tapılan dəfn qabları”, küp qəbirlər nümayiş etdirilib.
Sentyabrın 16-da Ermənistan Tarix Muzeyində bu muzeylə Ermənistan Milli Elmlər Akademiyasının Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun təşəbbüsü ilə “Dəfn mərasimində küp fenomeni: Qədim Ermənistanda küp qəbirləri mədəniyyəti” adlı müvəqqəti sərginin açılışı olub. Maraqlıdır ki, nümayiş olunan küp qəbirlərin hamısı azərbaycanlıların tarixən yaşadığı ərazilərdən aşkarlanan eksponatlardır. Əslində, Ermənistan adlanan dövlətin hər qarışında yerli xalq olaraq Azərbaycan türkləri yaşayıb, 1988-ci ilin deportasiyasına qədər o yerlərdə biz mövcud olmuşuq...
Erməni arxeoloqlarının Gərnidə, Sərdarabadda, Talində və başqa Qərbi Azərbaycan mahallarında yerləşən müxtəlif qədim abidələrdə apardıqları qazıntılar zamanı təsadüf nəticəsində tapdıqları dəfn qabları, onları müşayiət edən əmlak-keramika, metal, zərgərlik və zərgərlik məmulatları da orada təqdim olunub. Ermənilər bu qədim qəbirləri ona görə təqdim ediblər ki, guya bu küp qəbirlərdə onların “əcdadları dəfn olunub”. Guya bunların “əcdadları belə dəfn olunub”.
“O torpaqlara dünən gələn hayların yaranma tarixi eramızdan əvvələ bağlı olan küp qəbirlər mədəniyyətinə iddiası çox gülünc görsənir”
AMEA-nın Qafqazşünaslıq İnstitutunun Qafqaz tarxi şöbəsinin müdiri, professor Qasım Hacıyev “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, Qərbi Azərbaycan ərazisindən aşkarlanan qədim küp qəbirlərlə ermənilərin heç bir əlaqəsi yoxdur. Q.Hacıyevin sözlərinə görə, o ərazilərin ilk sakinləri, yerli xalqı, əhalisi Azərbaycan türkləri olub və o küp qəbirlər də türklərə məbsubdur. “Bizim coğrafiyada, bölgədə XX əsrin əvvəllərinə qədər Ermənistan adlı dövlət olmayıb. Bu bütün dünyaya məlumdur. Onlara Azərbaycan torpaqları hesabına dövlət qurulub. Odur ki, indiki Ermənistan ərazisindən tapılan bütün qədim maddi-mədəniyyət nümunələri, abidələr, o cümlədən də küp qəbirlər, əski dəfn adətlərini özündə ifadə edən bütün nümunələr azərbaycanlılara aiddir. Qafqazda “Qədim Ermənistan” adlı dövlət olmayıb ki, onun da özünün qədim küp qəbirləri mədəniyyəti olsun. Saxtakar erməni arxeoloqlarının Qərbi Azərbaycan mahallarından aşkarladıqları küp qəbirlərin “qədim Ermənistanda küp qəbirlər mədəniyyəti” adı ilə təqim edilməsi absurddur, bu növbəti erməni saxtakarlığının nümunələrindən biridir. O torpaqlara dünən gələn hayların yaranma tarixi eramızdan əvvələ bağlı olan küp qəbirlər mədəniyyətinə iddiası çox gülünc görsənir. Ermənilər həm mədəniyyət, həm də mənəviyyat cəhətdən çox miskin bir tayfadır. Özlərinin heç nəyi yoxdur, amma dünyada qədim nə varsa hamısına iddialı olur. Dünyanın elə bir qədim mədəniyyəti yoxdur ki, erməni qriqoryan kilsəsi erməniləri o mədəniyyətə yamaq etməsin. Cənubi Qafqazda, Azərbaycan Albaniyasında mövcud olmuş qədim mədəniyyətlərə erməni iddiasını anlaya bilmirəm” - deyə Q.Hacıyev bildirdi.
44 günlük müharibədə tamamilə əzildikdən və dünyada biabır olduqdan sonra saxtakarlığın miqyasını bir az da artıran ermənilərin son zamanlar qədim Azərbaycan xalçalarını, küp qəbirləri, başqa eksponatları nümayiş etdirməsinin səbəblərinə gəlincə, Q.Hacıyev bildirdi ki, guya bununla özlərinə təsəlli verir, guya ayaqüstə durduqlarını sübut etməyə çalışırlar. Q.Hacıyev əlavə etdi ki, erməni arxeoloqları Sovet dövründə Gərnidə, “Karmir Blur”da, Göyçədə, başqa mahallarımızda çoxlu arxeoloji qazıntılar aparıblar və onların nəticələri indi onları “qane etmir”, bu səbəbdən də yenidən saxtalaşdırma işlərini dərinləşdirirlər: “Onlar Sovet dövründə Qərbi Azərbaycan ərazində arxeoloji qazıntılar aparırdılar. Təbii o vaxt da saxtalaşdırma ilə məşğul olurdular. Amma bu saxtalaşdırma onlara azlıq etdiyi üçün yeni “mənbələr”. Yeni “faktlar” əsasında “tədqiqatlar” aparırlar, öz tarixçilərinin yazdıqlarına da müdaxilə edir, əlavələr edirlər. Son illər erməni alimləri Qərbi Azərbaycanın tarixini, arxeologiyasını, mədəniyyətini daha geniş şəkildə saxtalaşdırır. Amma onlar nə etsələr, də nə yazsalar da hamısı cəfəngiyyatdır və saxtakarlıqdan başqa bir şey deyil. Necə ki, qəlb pul heç kəsə lazım deyil, eləcə ermənilərin uydurduğu saxta tarix bir kimsəyə gərək deyil”.
İradə SARIYEVA