Dünyanın neft nəhənglərinin Bakı toplantısı...
Rəsul Cahangirli: “Azərbaycanla partnyorluq əlaqələri qurmaq istəyən ölkələr çoxdur”
Azərbaycanın etibarlı enerji tərəfdaşı olması istər Qərb, istərsə də Şərq ölkələri ilə uğurlu əməkdaşlıq formatı qurmağa imkan verib. Təsadüfi deyil ki, həm enerji istehlak edən, həm də enerji daşıyıcıları istehsal edən ölkələr bu sahədə Azərbaycanla əlaqələr qurmağa maraq göstərirlər. Bununla bağlı bir sıra məsələlərdə Azərbaycanın mövqeyini nəzərə alırlar. Eyni zamanda, bir sıra enerji layihələrinin həyata keçirilməsində Azərbaycanın da iştirak etməsini arzulayırlar.
Azərbaycanla yaxşı münasibətlər quran təşkilatlardan biri də OPEC-dir. Son illər tərəflər arasında sıx münasibətlər qurulub. Bu arada belə məlumatlar var ki, Neft İxrac edən Ölkələrin Təşkilatına (OPEC) üzv və qeyri-üzv dövlətlərin birgə toplantılarından biri Bakıda keçirilə bilər. Bununla bağlı müəyyən razılığın əldə olunduğu deyilir. Yeri gəlmişkən, onu da qeyd edək ki, bu ilin martında OPEC baş katibi Məhəmməd Barkindon Bakıda səfərdə olarkən bunu demişdi. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan tərəfdən onlara belə bir təklif verilib.
Qeyd edək ki, 2016-cı il noyabrın 30-da OPEC üzrə gündəlik neft hasilatının 1,2 mln. barrel azaldılaraq 32,5 mln. barrelə endirilməsi barədə razılıq əldə olunub. Həmin il dekabrın 10-da isə Vyanada OPEC üzvləri ilə təşkilata daxil olmayan 11 ölkə, o cümlədən Azərbaycan ümumi hasilatın sutkada 558 min barrel azaldılması barədə sazişə imza atıb. 25 may 2017-ci il tarixində OPEC Nazirlər Şurasının 172-ci iclası çərçivəsində OPEC-ə üzv və qeyri-üzv dövlətlər arasında neft hasilatının azaldılmasına dair sazişin müddətinin 2018-ci ilin birinci rübünün sonunadək uzadılması barədə razılıq əldə olunub. Ötən ilin 30 noyabrında isə OPEC Nazirlər Şurasının 173-cü iclası çərçivəsində OPEC-ə üzv və kartelə daxil olmayan dövlətlərin nazirlərinin üçüncü görüşündə neft hasilatının azaldılmasına dair sazişin müddətinin 2018-ci ilin sonuna kimi uzadılması ilə bağlı qərar qəbul olunub. OPEC və qeyri-OPEC ölkələrinin bu yeni razılaşmasına Azərbaycan da qoşulub.
Bütün hallarda, OPEC-ə üzv və qeyri-üzv dövlətlərin toplantılarından birinin Bakıda keçirilməsi ehtimalı, ümumilikdə, nəyin göstəricisidir?
Məsələyə münasibət bildirən ekspert Rəsul Cahangirlinin sözlərinə görə, bu, Azərbaycanın nüfuzunun göstəricisidir: “Bu baxımdan da OPEC toplantılarından birinin Bakıda keçirilməsi ehtimalı Azərbaycana verilən önəmin göstəricisidir. Məsələ ondadır ki, Azərbaycan regionda çox uğurlu enerji siyasəti aparır. Vacib olan həm də odur ki, bu sahədə uğurlu tərəfdaşlıq əlaqələri qurasan. Bax, bununla bağlı çoxsaylı işlər görülüb, böyük layihələr həyata keçirilib. Bu da bir sıra nüfuzlu beynəlxalq qurumların Azərbaycanla geniş əlaqələr qurmasına təkan verir. Onlardan biri də neft ixracı ilə məşğul olan OPEC təşkilatıdır. Görünən odur ki, Azərbaycanın enerji məsələlərində oynadığı rola xüsusi önəm verilir. Nəzarə almaq laımdır ki, ötən illər ərzində çox böyük enerji layihələri həyata keçirilib. Bunun nəticəsində nəinki Azərbaycanın enerji daşıyıcıları, o cümlədən digər hasilatçı ölkələrin də neft ehtiyatları dünya bazarına çıxarılır. Qazaxıstan və Türkmənistan neftinin müəyyən hissəsinin Bakı-Tiflis-Ceyhan kəməri ilə dünya bazarına çıxarılması buna əyani misaldır. Digər tərəfdən, dünyada 70 neft ölkəsi var və onlardan 35-40-da yetərli həcmdə hasilat var. Belə ölkələr sırasına Azərbaycan da daxildir və OPEC-in statistikasında ölkəmiz də yer alır. Azərbaycanın Xəzərdə həyata keçirdiyi böyük layihələr və bu işdə xarici neft şirkətləri ilə qurduğu çoxşaxəli əməkdaşlıq OPEC ölkələri tərəfindən də maraqla qarşılanır. Ona görə də Azərbaycanla partnyorluq əlaqələri qurmaq istəyən ölkələr çoxdur. Bütün bunlar da, hesab edirəm ki, Azərbaycanın önəminə müsbət mənada öz təsirini göstərir”.
Vidadi ORDAHALLI
