BOKT-larda "qızıl ehtiyatları" hansı yollarla əldə edilir?..
Xalid Kərimli: "2015-ci ildə bank rəhbərliyinə qarşı cinayət işi açılanda 10 milyard manatdan çox problemli kredit portfeli “Aqrarkredit” QSC-nin balansına ötürüldü və bununla da Beynəlxalq Bank sağlamlaşdırıldı"
Hazırda dünya bazarında qızılın qiyməti tarixi rekord həddinə çatıb. Buna baxmayaraq, dünya bazarında qızıla tələbat günbəgün durmadan artır. Maraqlıdır ki, belə bir şəraitdə dünya bazarında qızıl satanlardan daha çox qızıl alanlar mövcuddur. Yəni bazarın bu seqmentində tələb təklifi üstələyir.
Bu da səbəbsiz deyil. Hazırda dünyada gedən geosiyasi proseslərin hamısının dünya iqtusadiyyatını dərin böhrana apardığı heç kimdə şübhə doğurmur. Bu səbəbdən də dünya kapitalı özünüqoruma statusuna keçməkdədir. Yəni sahibkarlar artıq hiss edir ki, onların dövriyyədə olan kapitalı minimum mənfəət gətirir və ya qeyri-rentabelli işləyir. Ona görə də sahibkarlar qeyri-rentabelli kapitalı ən etibarlı dəfinə olan qızıla yatırmağa qərar verir. Aərbaycan hökumətinin biznes strukturları, o cümlədən də “Aqrarkredit” QSC isə tamamilə başqa cür düşünür.
Belə ki, “Aqrarkredit” QSC Bank Olmayan Kredit Təşkilatı (BOKT) balansında olan bəzi aktivlərin, o cümlədən də qızılın satışına başlayır. Şirkət tərəfindən yayımlanan rəsmi məlumata əsasən, satışa çıxarılan əmlaklar arasında qızıl-ziynət əşyaları da yer alır.
Satış prosesi 5 may 2025-ci il, saat 14:00-da “Aqrarkredit” QSC-nin Bakı şəhəri, Yasamal rayonu, Qədirli küçəsi 125 ünvanında yerləşən baş ofisində keçiriləcək.
Alıcılar satışa çıxarılan qızıl-zinət əşyalarının növləri, çeşidləri və hər bir lot üzrə qiymətləri ilə öncədən həmin ünvanda tanış ola bilərlər. Əgər eyni əşyaya birdən çox şəxs tərəfindən təklif verilərsə, müvafiq əmlak ən yüksək məbləğ təklif edən iştirakçıya təqdim ediləcək.
Dövlətə məxsus bank olmayan krefit təşkilatının aktivlərindı qızıl ehtiyatı necə yaranır? Bütün BOKT-larda qızıl ehtiyatı olurmu?
Məlum olduğu kimi, BOKT-lar krediti əsasən girov müqavilində verir. Bu girovlar əsasən müxtəlif təyinatlı daşınmaz əmlak və ya qiymətli daş-qaşlar, külçə qızıl, yaxud da qızıl-zinət əşyaları şəklində olur. Bir çox hallarda müştərilər ya krediti qaytara bilmir, ya da özü qəsdən qaytarmır. Beləliklə də müştərinin qoyduğu girov müqaviləyə əsasən BOKT-ların əmlakına çevrilir. Görünür, “Aqrarkredit” QSC-nin aktivlərində kifayət qədər qızıl-zinət əşyaları yığılıb, Cəmiyyət həmin vəsaitləri kredit dövriyyəsinə qaytarmaq üçün yığılmış aktivləri hərraca çıxarıb satmaq qərarına gəlib.
Baki-xeber.com saytının sualını cavablandıran iqtisadçı ekspert Xalid Kərimli bildirdi ki, hərraca çıxarılan aktivlər girov götürülən və ya sonradan börc əvəzinə verilən qızıllardır: "BOKT-lar özləri də aktivlərində qızıl saxlaya, yəni vəsatilərini əmlakın bu növünə yatırım edə bilərlər.
Konkret olaraq “Aqrarkredit” QSC-yə gəldikdə isə, ilk növbədə onu qeyd etmək yerinə düşərdi ki, on il əvvəl Beynəlxalq Bankın probremli kreditləri bu BOKT-a transfert olundu. 2015-ci ildə bank rəhbərliyinə qarşı cinayət işi açılanda 10 milyard manatdan çox problemli kredit portfeli “Aqrarkredit” QSC-nin balansına ötürüldü və bununla da Beynəlxalq Bank sağlamlaşdırıldı. Görünür, elə həmin vaxt problemli kreditlərin qızıl təminatı olan girov aktivləri də “Aqrarkredit” QSC-nin balansına keçirilib. İndi isə yəqin hesab edirlər ki, qızılın qiyməti kifayət qədər yüksəkdir, ona görə də satışa çıxarılmasına qərar verilib. Qızıl aktivlərinin satışından əldə edilən vəsaitlərdən öhdəliklər bağlanacaq və kredit dövriyyəsi genişləndiriləcək".
Akif NƏSİRLİ
