Qəzzada öldürülən jurnalistlərin sayı 160 ildə baş verən bütün müharibələrdən daha çoxdur
“Costs of War”- Müharibə Xərcləri Layihəsi İsrailin Qəzzaya qarşı müharibəsini jurnalistika tarixində ən ölümcül müharibə hesab edir. Braun Universitetinin Uotson İnstitutunun Müharibənin Xərcləri Layihəsinin yeni araşdırmasına görə, son altı ayda Qəzza zolağında son 160 ildə baş verən bütün böyük müharibələrdən, o cümlədən Amerikada Vətəndaş Müharibəsi, Dünya Müharibəsi, Koreya, Vyetnam, Yuqoslaviya, Əfqanıstan və digərləri də daxil olmaqla, Qəzzada daha çox jurnalist öldürülüb. Hesabat jurnalistlərə qarşı sistematik hücumları sənədləşdirir – “Qəzza mətbuat üçün ən ölümcül yerə çevrilir”. Əl-Cəzirə, Jurnalistləri Müdafiə Komitəsi və Fələstin Jurnalistlər Birliyinin məlumatına görə, 2023-cü il oktyabrın 7-dən bu yana Qəzzada ən azı 232 jurnalist və media işçisi öldürülüb.
Onların demək olar ki, hamısı blokada və davamlı bombardman altında işləyən fələstinli jurnalistlərdir. Müharibənin ilk həftəsi 1992-ci ildən bəri mətbuat üçün ən ölümcül həftə olub və bu zaman 37 nəfər həlak olub. “Reportajların məzarlığı” başlıqlı hesabatda İsrail ordusunun həm fiziki məhvetmə, həm də sistematik olaraq hədə-qorxu, müşahidə və dezinformasiya kampaniyalarından istifadə edərək “mətbuatla müharibə” apardığı iddia edilir. Sərhədsiz Reportyorların məlumatına görə, ən azı 35 jurnalist öz jurnalistlik fəaliyyətinə görə hədəfə alınıb. İsrail hərbçiləri Qəzzada 90-a yaxın redaksiya və mətbuat mərkəzini məhv edib, həmçinin internetə çıxışı məhdudlaşdırıb. Ən səs-küylü hallardan biri, İsrail qüvvələrinin təcili yardımın gəlməsinə mane olduğundan, beş saatdan çox davam edən qanaxmadan ölən Əl-Cəzirənin operatoru Samer Abudakinin ölümü idi. Qəzzada təxminən hər on jurnalistdən biri öldürülüb ki, bu da ABŞ-da 8500 jurnalistin ölümünə bərabərdir. Eyni zamanda, xarici medianın sektora girişi demək olar ki, tamamilə bağlanıb. BƏƏ-dən humanitar yardım karvanı ilə gələn CNN müxbiri Clarissa Ward kimi istisnalar isə olduqca nadirdir. Hesabatda həmçinin HƏMAS-la əlaqəsi olmasına dair sübut olmadan ittiham edilən fələstinli müxbirlərə qarşı kiberhücumlar, hesabların bloklanması və böhtanlar da sənədləşdirilir. Müəlliflərin fikrincə, bu, “media blokadası” yaratmaq və baş verənlərin müstəqil sübutlara inamı məhv etmək məqsədi daşıyır. Hesabat jurnalistlərin müdafiəsi üçün təcili beynəlxalq tədbirlərə, o cümlədən onların öldürülməsinə görə cəzasızlığa son qoyulmasına və müharibə zamanı yeganə məlumat mənbəyi olaraq qalan yerli müxbirlərə dəstək verilməsinə çağırışla yekunlaşır.
Surrxay Əliyev
