Rusiyanın Ukrayna müharibəsini Qərb özü maliyyələşdirir - 7-8 milyard Rusiyaya hansı yolla gəlir?
- Fuad İbrahimov: “Bütün bunlar əslində Avroittifaqın bir sıra sanksiyalardan yayındığını ortaya qoyur”
Rusiya mayeləşdirilmiş təbii qazın alınması ilə Aİ ölkələrindən gizli maliyyə alır. “The Telegraph” nəşrinin yaydığı məlumata görə, Aİ ölkələri 2027-ci ilə qədər bu cür əməliyyatlardan tamamilə imtina etmək planlarına baxmayaraq, Rusiya qazının alışını artırır.
2023-cü ilin ilk yeddi ayında Belçika və İspaniya Rusiyadan qaz alışına görə hətta Çini də qabaqlayıb. Rusiya Federasiyasından Avropa ölkələrinə maye yanacaq idxalı 2021-ci ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 40 faiz artıb və bu, Rusiyaya 6,1 milyard avro gəlir gətirib. Mütəxəssislər Aİ ölkələrinin 2027-ci ilə qədər bu cür əməliyyatlardan imtina etmək niyyətlərinə baxmayaraq, 2023-cü ildə satınalma həcmlərinin rekord həddə çatacağını güman edirlər.
Maraqlıdır, nə baş verir? Bu pullar sanksiya altında olan Rusiyaya hansı yollarla ödənilir?
- “Burda ikinci-üçüncü ölkələrin iştirakı mövcuddur və ödənişləri onların üzərindən həyata keçirirlər”
Sözügedən məsələyə aydınlıq gətirən iqtisadçı-ekspert Fuad İbrahimov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında qeyd etdi ki, bütün bunlar əslində Avroittifaqın bir sıra sanksiyalardan yayındığını ortaya qoyur: “Məsələ ondadır ki, Avropa İttifaqının illik qaza olan tələbatı 500 milyard kubmetrdir. Rusiyadan qaz idxalını nə qədər azaltsalar da, onu tam əvəz edə bilmirlər. ABŞ-ın Aİ-yə ixrac etdiyi maye qazın qiyməti baha başa gəlir. Ona görə də bəzi Avropa ölkələri gizli şəkildə Rusiyadan ucuz mayeləşdirilmiş qaz almaqla vəziyyətdən çıxırlar. Yəni, sanksiyalardan yayınmaq üçün idxal-ixrac əməliyyatlarında “alternativ” yollara baş vururlar. Burda ikinci-üçüncü ölkələrin iştirakı mövcuddur və ödənişləri onların üzərindən həyata keçirirlər. Məsələn, Rusiya bir sıra qadağan olunmuş məhsulları Ermənistan, Qırğızıstan, Qazaxıstan üzərindən əldə edir. Əvvəlcə həmin ölkələr məhsulu alır. Daha sonra Rusiyaya ötürürlər. Təsadüfü deyil ki, bu ölkələrin Rusiya ilə ixrac-idxal əməliyyatları artıb. O cümlədən, Yaxın Şərq ölkələri üzərindən 3-cü, 4-cü şirkətlər vasitəsi ilə bir sıra məhsullar əldə edilir. Yəni, yenidən malın kodunu dəyişdirmək şərti ilə ticarət dövriyyəsi həyata keçirilir. Avroittifaq ölkələri bu ölkələr vasitəsi ilə mayeləşdirilmiş qaz alırlar. Daha dəqiq desək, bu ölkələrin üzərindən əməliyyatları rəsmiləşdirib qazı Rusiyadan əldə edirlər. Bütün bunlar onu sübut edir ki, Rusiyaya tətbiq olunan sanksiyaların heç də hamısı işləmir. Avroittifaq öz maraqları naminə ucuz yanacaq resurslarını gizli yollarla Rusiyadan alır. Nəticədə bunun müqabilində Rusiya milyardlar qazanır. Sanksiyaların təsirini azaldır, Ukraynada müharibəni davam etdirə bilir. Faktlar bunu sübut edir”.
Vidadi ORDAHALLI
