Ermənilərin Qarabağdakı mülkiyyət sənədlərini qanuni tanımaq mümkündürmü?..
- Şəmsəddin Əliyev: “Qondarma qurumun verdiyi istənilən sənədin hüquqi qüvvəsi yoxdur”
Məlum olduğu kimi, Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi noyabrın 17-də Ermənistanın Azərbaycana qarşı 10 iddiasından 7-ni rədd edib.
Məhkəmə öz qərarında Azərbaycanın Qarabağ üzərində suverenliyini və ərazi bütövlüyünü təsdiqləyib, Azərbaycanın hərbi və hüquq-mühafizə orqanlarının Qarabağ bölgəsindən çıxarılması ilə bağlı əsassız və gülünc tələbini rədd edib. Həmçinin qərara əsasən Azərbaycan hökumətinin Qarabağın erməni sakinləri ilə bağlı artıq bəyan olunmuş siyasəti qəbul edilib. Bu, milli və ya etnik mənşəyindən asılı olmayaraq bütün sakinlərin təhlükəsizliyini və mühafizəsini təmin etmək barədə Azərbaycanın öhdəliyini əhatə edir.
Cəmi 3 iddiada Ermənistanın tələbləri qismən təmin olunub. Onlardan biri də Qarabağdan olan ermənilərin əmlaklarının, evlərinin və onların sənədlərinin qorunub saxlanmasını Azərbaycanın üzərinə öhdəlik kimi qoyur və 8 həftədən sonra bunun hesabatını istəyəcək. 1991-ci ildən indiyə qədər Qarabağda “mülkiyyət sənədləri”ni qondarma separatçı rejim verib. Azərbaycan da separatçı qurumu tanımayıb. Ermənistan dövləti adından verilibsə, o zaman nə haqla bunu verib və onun qanuniliyi necə tanına bilər? O baxımdan əmlakla bağlı tələblərin hüquqi əsası varmı?
- “Ermənistan isə, ümumiyyətlə, digər suveren dövlətlə bağlı belə bir sənəd verə bilməz”
Sözügedən məsələyə aydınlıq gətirən hüquqşünas Şəmsəddin Əliyev bildirdi ki, əmlakla bağlı tələblərin hüquqi əsası yoxdur: “Ona görə əsası yoxdur ki, ərazilərimiz 30 ilə yaxın işğal altında olub. Orada yaradılan qondarma rejim heç bir dövlət və beynəlxalq qurum tərəfindən tanınmayıb. Belə olan halda Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin separatçı rejimin mülkiyyət sənədlərinə istinad etməsinin hüquqi və qanuni əsası yoxdur. Əvvəla, nəzərə almaq lazımdır ki, Azərbaycan zor gücü ilə etnik erməniləri Qarabağdan çıxarmayıb. Onları əslində buna Ermənistan tərəfi təhrik edib və bunda bir sıra siyasi məqsədlər olub. Birincisi, guya ermənilər etnik təmizləməyə məruz qalmış kimi bunu dünyaya car çəkmək. İkincisi, Qarabağ ermənilərinin sayını şişirtməklə xaricdən daha çox yardım qopartmaq. Qarabağ ermənilərinin əmlakının qorunması məsələsinə gəldikdə, zatən Azərbaycan bu normalara əməl edir və nəyisə öyrətməyə ehtiyac yoxdu. Buna misal odur ki, azad edilən yaşayış məntəqələri dağıdılmayıb. Söhbət etnik ermənilərin yaşadığı kənd və şəhərlərdən gedir. Məsələn, 3 il əvvəl azad edilən və ermənilərin sıx yaşadığı Hadrut şəhəri olduğu kimi qalıb. Ermənilərin yaşadığı evlər dağıdılmayıb, orada azərbaycanlı ailələr məskunlaşdırılmayıb. BƏM təmsilçiləri və digər qurumlar gəlib bunu öz gözləri ilə görə bilərlər. Bütün bunlara baxmayaraq, ermənilər yenə öz ampluasındadır. Ağılsız iddialarla çıxış edirlər. İstisna deyil ki, belə absurd iddialar çox olacaq. Çünki bunun arxasında onların havadarları dayanır. Sevindirici haldır ki, Ermənistan tərəfinin iddialarının hüquqi əsasının olmamasını beynəlxalq qurumlar da təstiq edir. Bunun nəticəsidir ki, BƏM erməni tərəfinin 10 iddiasından 7-ni tamamilə qəbul etməyib. Ancaq 3 iddianı qismən təmin edib. Lakin nəzərə almaq lazımdır ki, qondarma qurumun verdiyi istənilən sənədin hüquqi qüvvəsi yoxdur. Çünki beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən tanınmayıb. Ermənistan isə, ümumiyyətlə, digər suveren dövlətlə bağlı belə bir sənəd verə bilməz. Ona görə ki, burada söhbət Azərbaycan ərazisindən gedir. Bu məsələ o zaman obyektiv şəkildə öz həllini tapa bilər ki, Qarabağ erməniləri Azərbaycan vətəndaşlığını qəbul etsin”.
Vidadi ORDAHALLI
