Avtomobil alışı üçün Azərbaycandan xaricə çıxarılan valyutanın həcmi kəskin azalacaq...
Məlum olduğu kimi, ötən aydan etibarən Rusiyanın “AvtoVAZ” şirkəti Azərbaycanda “Lada” avtomobillərinin yığılması layihəsinə başlayıb və 2024-cü ildə burada 1,5 min avtomobil yığmağı planlaşdırır.
“AvtoVAZ”ın rəhbəri Maksim Sokolov qeyd edir ki, Azərbaycanda istehsalat sahələrindən birində avtomobil dəstlərinin qəbulu sahəsi, yığım sexi və hazır avtomobillərin saxlanması üçün dayanacaq təşkil edilib. Layihə çərçivəsində xüsusi olaraq işə götürülən işçilərə Rusiyanın Tolyatti şəhərindən olan mütəxəssislər təlim keçib.
Maksim Sokolov onu da qeyd edib ki, Azərbaycanda yerli istehsalın açılması “Lada”nın bu ölkədəki bazar payını böhrandan əvvəlki səviyyəyə qaytarmağa və brendin mövcudluğunu artırmağa kömək edəcək: “Biz “Granta” ilə başlayırıq və ilin sonuna qədər yerli istehsalın çeşidini “Niva” ailəsi – “Legend” və “Travel” ilə genişləndirməyi planlaşdırırıq. Test nümunələri artıq yığılıb, “Vesta” ailəsi ilə birlikdə keyfiyyət yoxlamasından keçir. Yaxın bir neçə ildə illik istehsal həcmi 4-5 min avtomobilə çata bilər”. “AvtoVAZ” şirkətinin Azərbaycanda avtomobil yığmağa başlaması ilə bağlı bir məqam da diqqət çəkir: bu qurum Rusiyanın Ukraynaya hücumundan sonra Qərb ölkələrinin sanksiyalarına məruz qalan şirkətlər arasındadır. Məsələn, bir müddət öncə ABŞ Maliyyə Nazirliyi yeni sanksiya paketi tətbiq edib. Bu sanksiyalara görə, “AvtoVAZ”a hər hansı məhsul satan şirkətlər ABŞ-da sanksiyalara məruz qala bilər. Hesab olunur ki, belə sanksiyaların tətbiqi şirkətin xammal alışını çətinləşdirə bilər. Çünki “AvtoVAZ” şirkəti heç də bütün məhsulları özü istehsal etmir. Xaricdən məhsul alışı ilə bağlı çətinliklərsə istehsalı azalda bilər. Rusiya Xəzər Strateji Araşdırmalar İnstitutunun eksperti Aleksandr Karavayev isə bildirib ki, Azərbaycanda “AvtoVAZ” avtomobillərinin istehsalına başlanılması Rusiya şirkətinə müxtəlif modellər üçün komponentlərin tədarük zəncirini saxlamağa imkan verəcək. Həmin komponentlərin bir çoxu müxtəlif ölkədən, o cümlədən “Renault”un istehsalçısı olan Fransadan alınıb. Bu korporasiya həm iqtisadi, həm də texnoloji baxımdan “AvtoVAZ” ilə çox sıx inteqrasiya olunub. A.Karavayev deyib ki, indi “AvtoVAZ”ın Azərbaycanda hüquqi şəxslər vasitəsilə komponentlərin tədarükü üzrə öz bazarını sabitləşdirmək imkanı var. Bu onu deməyə əsas verir ki, Rusiya şirkətinin Azərbaycan bazarına girişini həm də buradakı şirkətin digər ölkələrdən rahat idxal gerçəkləşdirə bilməsi şərtləndirib.
Azərbaycan rəsmiləri xarici avtomobillərin Azərbaycanda yığılması ilə bağlı addımları bu avtomobillərin daha sərfəli qiymətə başa gələcəyi ilə əsaslandırır. Qeyd edək ki, bir müddət öncə hökumət Azərbaycanda hazırlanan avtomobilləri ƏDV-dən azad edib. Bu məqam, doğrudan da, Azərbaycanda hazırlanan avtomobilləri eyni avtomobillərin idxalı ilə müqayisədə ucuzlaşdıra bilər. Xatırladaq ki, ötən il Azərbaycanda cəmi 3 min 738 ədəd avtomobil yığılıb. Eyni ildə Azərbaycana xaricdən 88 min ədəddən çox avtomobil gətirilib. Deməli, Azərbaycanda hazırlanan avtomobillər idxal edilən avtomobil sayının cəmi 4 faizinə yaxındır. Təkcə ötən il avtomobil idxalına 1 milyard 515 milyon dollar xərclənib. İndi avtomobil istehsalı ilə bağlı atılan addımlar bu vəsaitin önəmli bölümünün ölkədə qalmasını şərtləndirə bilər. Qeyd edək ki, Naxçıvanda “Lifan”, “FAW”, “Changan”, Neftçala zavodunda isə “Khazar”, “AzSamand” və “Peugeot” markalı avtomobillər istehsal olunur. Bu il isə Rusiyanın “QAZ” şirkətlər qrupu ilə “Azərmaş Park” məhdud məsuliyyətli cəmiyyəti Hacıqabul Sənaye Məhəlləsində kommersiya və xüsusi avtomobillərin birgə istehsalını işə salıb. 2021-ci ildə ilk dəfə olaraq Özbəkistan zavodu Hacıqabul Sənaye Məhəlləsində fəaliyyətə başlayıb. Zavod hazırda böyük tələbat doğuran 6 növ avtomobil istehsal edir. Bura “Onyx”, “Cobalt” və digər modellər daxildir. Özbəkistanın Azərbaycandakı səfiri Bahrom Aşrafxanov bir müddət öncə bu xüsusda qeyd edib: “Azərbaycanda il ərzində Özbəkistan zavodu və yerli müəssisələrin qarşılıqlı əməkdaşlığı nəticəsində istehsal olunacaq avtomobillərin sayını 30 minə çatdırmaq istəyirik. Bunun üçün yeni sexlərin tikilməsi artıq nəzərdə tutulub. Biz yerli istehsalın artırılması və Hacıqabuldakı zavodun ətrafında orta və kiçik müəssisələrin yaradılması üzərində işləyirik. Azərbaycanın İqtisadiyyat Nazirliyi və İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyi ilə birgə çalışırıq. Biz təkcə maşınqayırma sahəsində deyil, həmçinin elektrik avadanlıqlarının istehsalı sferasında da birgə əməkdaşlıq etmək istəyərdik, çünki bizim tekstil, pambıqçılıq və digər müxtəlif sahələri əhatə edən xeyli sayda layihələrimiz var və nazirliklə, təşkilatlarla, maraq göstərən qurumlarla birgə nəzərdən keçiririk. Özbəkistandan olan investorları Azərbaycana və sizin ölkənizin investorlarını Özbəkistana dəvət edirik. Burada bizə iki ölkə liderlərinin təşəbbüsü əsasında qurulan 500 milyon dollar kapitalı olan İnvestisiya Fondu da çox kömək edir. Həmin fonda həm Özbəkistan, həm Azərbaycan sahibkarları öz layihələrinin maliyyələşdirilməsinə dəstək üçün müraciət edib, layihələrini təqdim edə bilərlər”.
Tahir TAĞIYEV
