KÖHNƏ VERSİYA            

Təhsil proqramlarında islahatlar davamlı prosesə çevrilib...

Image

Məlum olduğu kimi, müstəqillik əldə edəndən sonra bizim təhsil proqramlarımızda da müəyyən dəyişikliklər oldu. Bax, bu yeniliklərin ümumi təhsil prosesinə nə kimi müsbət və mənfi tərəfləri oldu?

Tarixi üzrə fəlsəfə doktoru, professor Məhərrəm Zülfüqarlı “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, Azərbaycan dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra, bütün sahələrdə olduğu kimi, təhsil sistemində də köklü dəyişikliklərə ehtiyac var idi: “Bildiyimiz kimi, sovet təhsil sistemi ilə Qərb təhsil sistemi arasında çox fərqlər var. Biz Qərbə inteqrasiya yolunu tutan bir Respublika kimi Qərb dəyərlərinə üstünlük verdik. Hətta Azərbaycan Baloniya sisteminə daxil oldu. Amma, sonradan bu proses zəiflədi. Yəni Azərbaycan təhsil sistemində dərsliklərin yenidən yazılması, proqramların yenidən tərtibi və s daxil olmaqla problemlər qalmaqda davam edir. Bilirsiz ki, təhsildə alternativ dərsliklər məsələsi olmalıdır. İndiki dövrdə buna fikir verilmir. Qərb təhsil sistemində tələbəyə imkan verilir ki, mövzunu öyrənmək üçün bir yox, bir neçə dərslikdən istifadə edib özü nəticə çıxarsın. Hansısa bir mövzu ilə bağlı obyektiv qərar versin”.

Ali məktəblərdə Azərbaycan tarixinin tədris saatı 120 saat idisə, indi 60 saata endirilib… 

Professorun sözlərinə görə, bir çox məsələlərdə fikir ayrılıqları var: “Məsələn, İkinci Dünya müharibəsinə baxış, İkinci Dünya müharibəsinin içərisində böyük Vətən müharibəsinə baxış, onun daxilində sovet qoşunu tərkibində vuruşanlara münasibət və onlara qarşı olan legionerlərə münasibət. Burda olan fikir ayrılıqları daha da dərinləşir. Ona görə də, standart, nazirliyin bilavasitə proqramı, təsdiq etdiyi dərsliyi əsasında bunların öyrənilməsi qeyri - mümkündür. Çünki bunlar fikir tələb edən mövzulardır. Belə mövzulara da bizim auditoriyada yer verilmir. Konkret mövzu, konkret proqram var. Bu da standart dərslik əsasında keçirilməlidir. Biz əgər Qərbə inteqrasiya ediriksə, burda alternativ dərsliklərə yer verilməlidir. Mən öz fənnimi nəzərdə tutaraq sual verirəm: təhsil sistemində çatışmayan cəhət nədir? İlk dövrlərdə dövlət müstəqilliyini bərpa edəndən sonra “Azərbaycan tarixi” fənnində çoxlu problemlər vardı. Bu problemləri aradan qaldırmaq üçün nazirlik səylə çalışırdı və bu fənnin dərs saatları geniş idi. Son beş ildə isə bu saatlar azala - azala gəldi. 4-5 il qabaq ali məktəblərdə Azərbaycan tarixinin tədris saatı 120 saat idisə, indi 60 saata endirilib. Bu 60 saatın da 30 saatını müzahirə, 30 saatını isə seminar təşkil edir”

Öz tarixini yaxşı bilməyən, obyektiv surətdə tarixini öyrənməyən gənc nəsil gələcəkdə çoxlu problemlərlə üzləşə bilər 

Ekspert hesab edir ki, bura da cəmi 15 mövzunu sıxışdırmaq olar: “İbtidai icma qurluşundan bugünkü günümüzə kimi cəmi 15 mövzu əsasında biz Azərbaycan tarixini tədris etməliyik. Bu əlbəttə ki, ağlasığan bir şey deyil. Biz bir neçə dəfə nazirliyə müraciət etmişik. Millət vəkillərinin imzası ilə məktub qeyri - hökumət təşkilatı xətti ilə gedib. Ən azı 44 günlük müharibədə Prezidentimizin mətbuat konfranslarını tədris etmək, qəhrəmanlarımızı təbliğ etmək üçün çoxlu saatlar lazımdır. Ona görə də “Azərbaycan tarixi”nin saatları artırılmalıdır. İndiyə kimi bu məsələyə reaksiya verən olmayıb və problem qalmaqda davam edir. Bilirsiz ki, öz tarixini yaxşı bilməyən, obyektiv sürətdə tarixini öyrənməyən gənc nəsil gələcəkdə çoxlu problemlərlə üzləşə bilər. Bu da bizim çatışmayan cəhətlərimizdən biridir. Elm sahəsində son illər gənclərin elmə olan marağı azalır. Mən müqayisə apardım ki, pandemiyaya qədərki dövrdə bir il ərzində beş min nəfər elmlə məşğul olanların sayı azaldı. Bunun da əsas səbəb elmə kifayət qədər önəm verilməməsi, elmlə məşğul olan insanların əmək haqlarının aşağı olması, həyat şəraitlərinin yaxşı olmamasıdır. Belə bir vəziyyətdə gənclər elm yolu ilə yox, daha əmək haqqı çox olan işlərə getməyi üstün tuturlar. Bu da elmin zəifləməsinə səbəb olur. Əgər elmdə vəziyyət gərgindisə, bu təhsilə də özünü göstərir. Digər bir məsələ də odur ki, təhsil sahəsində universitetlər arasında fərq çoxdur. Dünyanın inkişaf etmiş ölkələrində özəl universitetlər daha yaxşı təhsil verirlər dövlət universitetləri ilə müqayisədə. Bizdə isə tərsinədir. Bəzi özəl universitetlər var ki, orada təhsilin səviyyəsi çox aşağıdır. 

Bizdə təhsil sistemi sırf davamiyyət üzərində qurulub... 

Professor hesab edir ki, eyni zamanda orta məktəbdə, yuxari sinifdə tədrisin çox problemli olması, bir sıra məktəblərdə dərslərin keçirilməməsi, repetitor məsələsi və s. kimi hallar mövcudfur. Bütün bunlar da  böyük çatışmamazlıqlardı. Eyni zamanda,  bu dövlətdə cinayət hesab olunur. Keçirilməyən dərslərə görə jurnallar yazılır, əmək haqqı ayrılır, dövlətin vəsaiti mənimsənilir. Ümid edirəm ki, ciddi islahatlar yolu ilə bu problemlərin aradan qaldırılmasına səylər göstəriləcək. Azərbaycanın bütün təhsil müəssisələrində baloniya sisteminin əksinə olaraq, davamiyyət məsələsinə çox fikir verilir. Normal ölkələrdə, Qərb ölkələrində tələbələr asudə şəkildə dərsə davam edirlər, imtahan isə çox ciddi keçirilir. Yəni, mühazirəyə, seminara istəsələr gələ bilərlər, istəməsələr yox. Müəllim öz mühazirəsini deyir, onlar gəlir, oturub qulaq asırlar, istədikləri vaxt da gedirlər. Bizdə isə təhsil sistemi sırf davamiyyət üzərində qurulub. Məsələn, limit var. Neçə saat dərsə gəlməyən tələbə imtahana buraxılmır. Bu isə Azərbaycanda inzibati sistemin qalıqlığını göstərir. Yaxın gələcəkdə elə dəyişikliklər edilməlidir ki, tələbələr könüllü şəkildə mühazirələrdə iştirak etməyə maraq göstərsinlər, nəinki inzibati qaydada limitlə dərslərə gətirilməyə çalışsınlar. Bu da qalan problemlərdən biridir. Bir məsələni də nəzərə çatdırmaq istəyirəm. Mən iki il bundan qabaq “13-14-cü əsrlər tarixinə yeni baxış“ adlı kitab yazdım. 7 dilə tərcümə olunur. Burada əsas məsələ tatar - monqolların Azərbaycan tarixində roludur. Bu da dərsliklərdə səhv izah olunur. Çünki, Azərbaycan xalqının etnogenisində tatarların da böyük rolu olub. Abbasqulu Ağa Bakıxanovun “Gülüstani İrəm“ əsərində qeyd olunur ki, Hülakü xanın qoşununun tərkibində iki yüz min türk ailəsi Azərbaycana gəlib. Ancaq buna baxmayaraq həmin mövzu sovet dövründə olduğu kimi, izah olunur. Bütün bunlar problemdir. Bunların həlli ilə ciddi məşğul olmaq lazımdır”.

Məhəmmədəli QƏRİBLİ
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.







VİDEO

Aydın Quliyev: "Qroznıda təyyarə cinayətinin arxasında konkret şəxslər var..." - VİDEO

Rusiya İranın çox istədiyi layihəni maliyyələşdirməyə tərəddüd edir... - VİDEO

Yeni Suriya rəhbərliyi İrana qarşı 300 milyard dollarlıq iddia qaldırmağa hazırlaşır... - VİDEO

“Zəngəzur” və “Qərbi Azərbaycan” sözləri danışıqlardan çıxarılsın - Avropa deputatı reallıq hissini itirdi...

Aktau təyyarə qəzasında çoxsaylı şübhəli məqamlar var - "quş dəstəsi" ən zəif varianta çevrilir...

ABŞ Ermənistana silah satışına haqq qazandırdı... “Nəzarət edirik”...

SON XƏBƏRLƏR

27.12.2024 | 22:27
Türkiyə səfirliyinin nümayəndələri təyyarə qəzası qurbanlarının xatirəsini yad etdi

27.12.2024 | 21:50
Aydın Quliyev: "Qroznıda təyyarə cinayətinin arxasında konkret şəxslər var..." - VİDEO

27.12.2024 | 21:23
Mexaniki qaz sayğaclarının yenidən qaytarılmasında marağı olanlar var...

27.12.2024 | 21:09
Putin "30 milyon(?) Suriya kürdünə dövlət" istəyir...

27.12.2024 | 20:54
“Arsax erməni qartalı” - saxta xalçaşünaslığa yeni ornament uydurdular...

27.12.2024 | 20:39
Əsədin tör-töküntüləri Suriyanı İraqın gününə salmağı hədəfləyir...

27.12.2024 | 20:25
Britaniya Əsma Əsədin Suriyada qanlı cinayətlərinin ortağına çevrilə bilər...

27.12.2024 | 20:12
Bakı 2020-ci il helikopter səhvinə görə üzr istəmişdi, indi eyni hərəkəti Moskvadan gözləyir...

27.12.2024 | 19:58
ATƏT-in Minsk qrupu sülhə qarşı daha ciddi əngələ çevrildi...

27.12.2024 | 19:45
Tramp Baydenin son qərarlarını ləğv edəcək - "Monro doktrinasına" qayıdış...

27.12.2024 | 19:31
Əkin sahələrini kəsib pambığa veririk - pambıq isə hər il azalır, niyə?

27.12.2024 | 19:17
İrəvanda Paşinyan-kilsə ssenarisi yenidən başladı - keşiş Baqrat yeni rolda...

27.12.2024 | 19:04
Paşinyan müharibə qızışdıran katolikosu 2-ci dəfə İTV efirinə buraxmadı...

27.12.2024 | 18:51
Bakıda saxta estetik cərrah əməliyyatı - Səhiyyə Nazirliyinin şöbə müdiri həbs olundu...

27.12.2024 | 18:47
Azərbaycanda 2-ci katolik kilsəsi tikilir...

27.12.2024 | 18:33
Rusiya ən yüksək səviyyələrdə Ukrayna ilə gələn il sülh danışıqlarına hazırlaşır - rəsmi...

27.12.2024 | 18:20
Xaricdən Azərbaycana pul köçürmələri az qala 1 milyard azaldı...

27.12.2024 | 18:06
Təyyarə qəzasından əvvəl bəzi Qroznı məmurları açıq cinayətə yol verdilər...

27.12.2024 | 17:56
İordaniya Kralı Prezident İlham Əliyevə başsağlığı verib

27.12.2024 | 17:53
Makronun Ukrayna mövzusunda Rusiya ilə separatçı xəyanətini açdılar...

27.12.2024 | 17:46
Nazirlik saxta estetik cərrahlarla bağlı hərəkətə keçdi - Xüsusi Təftiş Komissiyası yaradıldı, sənədlər yoxlanacaq...

27.12.2024 | 17:34
Azərbaycanın dəmiryol daşımaları xeyli azalıb - halbuki şərtlər dəyişməyib...

27.12.2024 | 17:33
"Minalardan Üzümlüklərə: Müharibədən Sonra Azərbaycanda Bərpa Səyləri"-Forbes Yazır...

27.12.2024 | 17:25
"Qalıqlar və şahid ifadələri deməyə əsas verir ki, təyyarəyə kənar müdaxilə olub" - Nazir

27.12.2024 | 17:25
"Gənc Bələdçi" layihəsi yekunlaşıb

27.12.2024 | 17:20
Təyyarə qəzasının qurbanlarına milli hüzn - cəmiyyətimizin mənəvi güc göstəricisi...

27.12.2024 | 17:15
Ukrayna təyyarə qəzasının ədalətli və qərəzsiz araşdırılmasına çağırdı...

27.12.2024 | 17:12
AZAL qəzaya uğrayan təyyarəyə kənar müdaxilə olduğunu təsdiqlədi - Rusiyanın 10 aeroportuna uçuşlar dayandırıldı

27.12.2024 | 17:04
“Bayraktar Teknoloji Azərbaycan”ın rəhbər heyəti BMU-da olub

27.12.2024 | 17:00
Rusiya Belarus ərazisinə 10 “Oreşnik” raket kompleksi yerləşdirəcək...

27.12.2024 | 16:47
Sudanın Suveren Keçid Şurasının Sədri Prezident İlham Əliyevə başsağlığı məktubu ünvanlayıb

27.12.2024 | 16:44
Şəhid polis əməkdaşlarının xatirəsinə həsr olunmuş cüdo üzrə çempionat keçirildi

27.12.2024 | 16:33
Rusiya İranın çox istədiyi layihəni maliyyələşdirməyə tərəddüd edir... - VİDEO

27.12.2024 | 16:26
GUAM-ın Baş katibi Prezident İlham Əliyevə başsağlığı verdi

27.12.2024 | 16:25
Nazarbayev Prezident İlham Əliyevə başsağlığı məktubu göndərib

27.12.2024 | 16:20
"AZAL-ın təyyarəsində oksigen balonunun partlaması barədə məlumat Rusiyadan verilib" - Qazaxıstan

27.12.2024 | 16:16
“Azərbaycan Sənaye Korporasiyası” ləğv edildi - SƏRƏNCAM

27.12.2024 | 16:14
Azərbaycan və Qazaxıstan prezidentləri arasında telefon danışığı olub

27.12.2024 | 16:10
Bələdiyyələr də qrant ala biləcəklər - qanunda dəyişiklik edildi

27.12.2024 | 16:06
Aİİ sammitində Lukaşenko ilə Paşinyan arasında gərginlik - Sizi Minskə gətirə biləcək kimsə yoxdur?...

27.12.2024 | 15:51
Vüqar Rəhimzadə: Bu gün bütün dünya azərbaycanlıları haqlı olaraq müstəqil Azərbaycanla fəxr edirlər

27.12.2024 | 15:41
Nazir Vilayət Eyvazov polis orqanlarında xidmət etmək istəyən gənclərin növbəti sıra baxışını keçirdi - FOTO

27.12.2024 | 15:30
Göydə 2 dəfə partlayış oldu, saat yarım sonra yerə çırpıldıq -Təyyarə qəzasında yaralanan şəxs

27.12.2024 | 15:22
Vuçiç “Şimal axını” qaz kəmərinin bir ildən sonra işə salınacağını proqnozlaşdırır

27.12.2024 | 15:08
Sağ qalan AZAL-ın bələdçisindən EKSKLÜZİV müsahibə: hadisənin CANLI ŞAHİDİ DANIŞDI

27.12.2024 | 14:57
"Embraer" nümayəndələri təyyarə qəzasını araşdırmaq üçün Aktauya gəliblər...

27.12.2024 | 14:50
Yeni Suriya rəhbərliyi İrana qarşı 300 milyard dollarlıq iddia qaldırmağa hazırlaşır... - VİDEO

27.12.2024 | 14:36
İƏT-in Baş katibi Prezident İlham Əliyevə başsağlığı verdi

27.12.2024 | 14:35
Yardımlı sakinindən külli miqdarda narkotik aşkarlandı

27.12.2024 | 14:30
"AZAL təyyarəsinin qəzası ilə bağlı araşdırma nəticələri açıqlanmadan hadisəni şərh etməyəcəyik" - Peskov

27.12.2024 | 14:18
Nazir təyyarə qəzasında yaralananlar arasında qəlpə yarası alanların olub-olmamasına aydınlıq gətirdi

27.12.2024 | 14:10
Ermənistan Xankəndində vəfat edən erməniəsilli şəxsin nəşini qəbul etmir...

27.12.2024 | 13:55
Prezident İlham Əliyev bir sıra qanunlara dəyişiklikləri təsdiqlədi

27.12.2024 | 13:50
Dövlət Turizm Agentliyinin işçilərinin say həddi artırılıb

27.12.2024 | 13:43
İşsizlikdən sığorta fondunun 2025-ci il büdcəsi təsdiqləndi

27.12.2024 | 13:38
Baş nazir Əli Əsədov Qazaxıstanın Azərbaycandakı səfirliyində olub - FOTO

27.12.2024 | 13:23
Salman bin Əbdüləziz Al Səud Prezident İlham Əliyevə başsağlığı məktubu ünvanlayıb

27.12.2024 | 13:15
Dövlət sosial müdafiə fondunun 2025-ci il büdcəsi haqqında qanunu təsdiqləndi

27.12.2024 | 13:03
TÜRKSOY-un Baş katibi Prezident İlham Əliyevə başsağlığı verdi

27.12.2024 | 12:52
Təyyarə qəzası ilə bağlı Baş Prokurorluğun əməkdaşları Qroznıdadır

27.12.2024 | 12:43
Nikaraqua Prezidenti və vitse-prezidenti Prezident İlham Əliyevə başsağlığı verdi

27.12.2024 | 12:28
Pilotlar və bələdçi Hökumə Əliyeva II Fəxri xiyabanda dəfn olunacaq...

27.12.2024 | 12:15
Qroznı hava limanı Azərbaycan təyyarəsi vurulduqdan 5 dəqiqə sonra bağlanıb - yeni təfərrüatlar...

27.12.2024 | 12:05
Xüsusi karantin rejiminin müddəti uzadıldı

27.12.2024 | 12:00
ABŞ vətəndaşı casusluğa görə 15 il həbs cəzası aldı - Rusiya FTX açıqlama yaydı

27.12.2024 | 11:37
Azərbaycan Çeçenistandan heç bir yardım qəbul etmək niyyətində deyil - Prezident Administrasiyasındakı mənbə

27.12.2024 | 11:20
Milli Məclisin plenar iclası keçirilir - 17 məsələ müzakirə olunur

27.12.2024 | 11:10
Təyyarə qəzasında həlak olan Ramazan Filiyev Balakəndə dəfn edilib

27.12.2024 | 11:05
Dekabr ayının bütün sosial ödənişləri yekunlaşıb - rəsmi AÇIQLAMA

27.12.2024 | 11:00
Fatih Terim “Əl-Şəbab” klubunun baş məşqçisi oldu

27.12.2024 | 10:43
Prezident İlham Əliyev 2025-ci ilin dövlət büdcəsini təsdiqləyib

27.12.2024 | 10:30
Sabunçuda “Mercedes” 61 yaşlı qadını vurub öldürdü

27.12.2024 | 10:29
Qroznıda "təyyarə cinayətinin" arxasında konkret şəxslər var...

27.12.2024 | 10:20
Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyində kadr dəyişikliyi - xanım direktor işdən çıxarıldı

27.12.2024 | 10:15
Bu gün Suraxanı, Cəlilabad və Lənkəranın bir hissəsində işıq olmayacaq

27.12.2024 | 10:10
İmadəddin Nəsiminin 655 illiyi münasibətilə elektron məlumat bazası hazırlanıb

27.12.2024 | 10:05
Kanadalı nazirlər Trampın görüşünə gediblər

27.12.2024 | 10:00
"Natali Luazonun bu fikirlərini qınayırıq" - İcmadan etiraz bəyanatı

27.12.2024 | 09:50
Azərbaycan idman ölkəsi kimi gücünü beynəlxalq yarışlarda təsdiqləyib

27.12.2024 | 09:40
ABŞ-da ŞOK HADİSƏ - avtomobildə 4 yaşlı uşaq güllələnib!

XƏBƏR ARXİVİ

«    Dekabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031