Zəngəzur dəhlizi barədə gündəmdə yeni konsepsiya...
Firdovsi Şahbazov: “Yol xəritəsinə Zəngəzur dəhlizinin əlavə edilməsinə mane olan tərəf Qərbdir”
Azərbaycanın işğaldan azad etdiyi ərazilərdə Yol Xəritəsinə Zəngəzur dəhlizinin əlavə edilməsi Orta Dəhlizin inkişafına təkan ola bilər. Bunu “Beynəlxalq nəqliyyat-logistika dəhlizi: Zəngilandan inkişaf impulsları” mövzusunda beynəlxalq konfransda çıxışı zamanı rəqəmsal inkişaf və nəqliyyat naziri Rəşad Nəbiyev deyib.
Nazir bildirib ki, Şərqlə Qərb arasında daşımalarda Orta Dəhlizin bir hissəsi olaraq Zəngəzur dəhlizinin böyük potensialı var: “Sovet İttifaqı dövründə Zəngəzur dəhlizi ilə 7-12 milyon ton həcmində yüklər daşınıb. Amma təəssüf ki, Ermənistan üçtərəfli bəyanata zidd olaraq dəhlizin açılmasına son üç ildə imkan verməyib. Amma alternativlər, digər seçimlər həmişə var”.
Görünən odur ki, Yol Xəritəsinə Zəngəzur dəhlizinin əlavə edilməsi çox böyük iqtisadi perspektiv vəd edir. Belə olan halda Zəngəzur dəhlizinin yol xəritəsinə daxil edilməsinə mane olan nədir?
“Ona görə buna qarşıdır ki, Çinin layihəsi olan Orta Dəhlizin önəminin artmasını istəmir”
Sözügedən məsələyə aydınlıq gətirən iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru Firdovsi Şahbazov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bununla bağlı bir sıra məqamlara toxundu: “Bəli, yol xəritəsinə Zəngəzur dəhlizinin əlavə edilməsi Orta Dəhlizin inkişafına təkan verəcək. Həm Türkiyəyə çıxmaq üçün məsafə azalır, həm də türkdilli dövlətlərlə quru əlaqəsi yaranır. Rusiya, İran və Ermənistan da bu dəhlizdən yararlanaraq daha çox gəlir əldə edə bilərlər. İqtisadi dividendə gəldikdə, tranzit xərclərindən azad olacaq və maddi gəlir əldə edəcək. Öz mallarını artıq Rusiya bazarlarına deyil, Türkiyə üzərindən Avropaya çıxaracaq. Həmçinin, Yaxın və Orta Şərqi Asiya və Şimali Afrika ölkələrinə çıxış əldə edəcək. Azərbaycanın həm siyasi, həm də iqtisadi cəhətdən nüfuzu artacaq. Orta Dəhliz Asiya ilə Avropanı birləşdirən vacib nəqliyyat dəhlizlərindən birinə çevrilə bilər. Rusiya-Ukrayna müharibəsi fonunda sözügedən dəhlizə marağın artması müşahidə olunur ki, bu da Azərbaycan üzərindən daha çox yük daşınması üçün yeni imkanlar yaradır. Bu da nəticə etibarilə yeni dəhlizlərin və yeni layihələrin reallaşması üçün bir zəmin yaradır. O baxımdan Zəngəzur dəhlizi Azərbaycan üzərindən daha çox yüklərin daşınması və bütövlükdə regionun iqtisadi fayda götürməsi üçün mühüm bir layihədir. Çünki Zəngəzur dəhlizinin istifadəyə verilməsi Azərbaycan üzərindən illik olaraq təxminən 35 milyon ton yükün daşınmasına imkan verə bilər. Bu, çox ciddi rəqəmdir. Yol xəritəsinə Zəngəzur dəhlizinin əlavə edilməsinə mane olan tərəf Qərbdir. Ermənistan sadəcə bir alətdir. Ermənistanın elə bir imkanı yoxdur ki, bunun qarşısını alsın. Qərb ona görə buna qarşıdır ki, Çinin layihəsi olan Orta Dəhlizin önəminin artmasını istəmir. Çünki bu, Çinin iqtisadi dividendlərini daha da artıracaq. O cümlədən, Çinin regionda geosiyasi çəkisi də artacaq. Ona görə də Qərb Orta Dəhlizin önəminin artmasını istəmir”.
Vidadi ORDAHALLI
