Azərbaycan 20 noyabr Vaşinqton görüşündən niyə imtina etdi...
Yeganə Hacıyeva: “ABŞ belə davranışı ilə bizə öz qanuni haqlarımızı həyata keçirməyə mane ola bilməyəcək”
“ABŞ-ın belə birtərəfli yanaşması ABŞ-ın vasitəçilik rolunu itirməsinə gətirib çıxara bilər. Bu şərtlər altında bizim 20 noyabr 2023-cü ildə Vaşinqtonda Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirləri səviyyəsində keçirilməsi təklif olunan görüşün baş tutmasını mümkün hesab etmədiyimizi qeyd etmək vacibdir”.
Bu sözlər Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin (XİN) ABŞ dövlət katibinin köməkçisi Ceyms O`Braynın Nümayəndələr Palatasının Xarici İşlər Komitəsinin Avropa üzrə alt komitəsinin dinləmələrində verdiyi əsassız açıqlamalara dair şərhində əksini tapıb.
Biz bu görüşdən imtina ilə dünyaya nəyi nümayiş etdirmiş olduq və bunun bizə nə kimi faydası var?
Politoloq Yeganə Hacıyeva “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, ABŞ-ın proseslərə birtərəfli yanaşmasəndan təəccüblənmək lazım deyil: “Çünki ABŞ Azərbaycana qarşı Meşəli, Xocalı soyqırımları törədilən günlərdə ölkəmizə dövlət yardımını qadağan edən “907-ci düzəliş” adlı qanunu qəbul edib. Əslində bu, fərqli situasiyalarda tarixin növbəti dəfə təkrarlanmasıdır. Bəşəriyyətə qarşı olan Xocalı qətliamı zamanı ABŞ bənzər davranışı sərgiləyibsə, deməli, indiki vəziyyət ənənədən irəli gəlir. Bütün bunlar ABŞ-ın imicinə zərbə vuran addımlardır. Həmin vaxt ABŞ bizi əli silahsız qoymaqla düşmənlə üz-üzə buraxmağı hədəfləyirdi. Bu ölkə faktiki olaraq Azərbaycanın Xankəndidə suverenitetini təmin etməsinə qarşı çıxır. Vaşinqtonun belə qərəzli mövqeyi onun vasitəçilik etdiyi görüşdən Azərbaycanın imtina etməsilə nəticələnib. Ermənistan ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə həyata keçirilən danışıqlardan sonra bu ilin sentyabr ayında Xankəndidə saxta “prezident” seçkiləri də keçirmişdi. Bir sözlə, separatizmin inkişafı üçün hər şey edirdi. İrəlidə ABŞ-da seçki gözləntisi var. Demokratlar var gücü ilə çalışırlar ki, oradakı erməni lobbisinin dəstəyini qazansınlar. Hadisələrin axarı göstərir ki, bundan sonra da ABŞ-ın bizə yönəlik hücumları olacaq. Azərbaycanın bu görüşdən imtina üçün tam əsası var. ABŞ belə davranışı ilə bizə öz qanuni haqlarımızı həyata keçirməyə mane ola bilməyəcək”.
ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsü Metyu Miller keçirdiyi brifinqdə Bakının Vaşinqtonda Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirləri arasında keçiriləcək görüşdə iştirakdan imtina etməsini şərh edərkən deyib ki, Birləşmiş Ştatlar Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh danışıqlarını dəstəkləməkdə davam edir:
“Biz Azərbaycan və Ermənistan arasında problemlərin həlli üçün sülh danışıqlarını dəstəkləməyə davam edirik. Biz iki ölkəni istər ABŞ-da, istərsə də başqa yerlərdə bu danışıqlarda iştirak etməyə təşviq edirik və bu siyasəti davam etdirəcəyik”.
Bəzi şərhçilər isə hesab edir ki, Ermənistan hakimiyyəti ardıcıl olaraq regional və ya Moskva formatından yayınır, Azərbaycan hakimiyyətinin isə Qranada və Brüssel sammitlərində iştirakdan imtina etdikdən sonra indi də Vaşinqtona getməyəcəyini bəyan etməsi
qlobal tendensiyalarla bağlıdır. ABŞ başda olmaqla, Qərb qlobal hegemonluğunu qoruyub saxlasa da, bir tərəfdən Ermənistana “yerdə” kömək etmək, digər tərəfdən isə Azərbaycana təzyiq etmək üçün kifayət qədər təsir rıçaqlarına malik deyil. Bakı bütün bunları başa düşərək, qiymətini qaldırmağa çalışır.
Bakı, təbii ki, Qərbin danışıqlar platformalarına qarşı deyil. O, yalnız Vaşinqton və Brüsselin Azərbaycan üçün əlverişli danışıqlar mühiti yaratmasını və Azərbaycan gündəliyi üzrə danışıqları davam etdirməsini təmin etmək istəyir. Bu gündəmin nə olduğu hər kəsə məlumdur: anklavlar, Zəngəzur dəhlizi və s. Azərbaycanın öz gündəliyi var və sonda onun həyata keçirilməsinə hansı platformada nail olacağı heç bir əhəmiyyət kəsb etmir. Hərbi qələbədən sonra Bakının qlobal mərkəzlərlə oynamaq üçün İrəvandan daha çox imkanları var və Azərbaycan bu oyuna rəhbərlik edir. Ermənistanın mövqeyi isə zəifdir, çünki onun rəhbərliyi birtərəfli - Qərbyönlü xətt tutur. Bakı İrəvanın oyununun mənasını anlayıb və Qərb paytaxtlarının vasitəçiliyi ilə keçirilən görüşləri ardıcıl olaraq bloklayır.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
