Qərəz sindromunun fəsadı - ABŞ Azərbaycanı da Qafqazı da itirir...

Dünyanın fövqəldövlət statusu daşımasına baxmayaraq, bu gün ABŞ-ın da xarici siyasətində həm ciddi yanlışılıqlar, həm də getdikcə daha çox ikili standartlar müşahidə olunmaqdadır. Elə Azərbayacana münasibətdə ABŞ daim ikili standartlar nümayiş etdirir. Ərazilərimizin uzun müddət  işğal altında qalmasının səbəblərindən biri məhz ABŞ-ın Ermənistana yardımları olub. 

Elə Qarabağdakı separatçı rejimin də ayaq üstdə qalmasında ABŞ-ın yardımları az rol oynamayıb. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıdığı halda ABŞ sepataçılara hər il milyonlarla dollar yardım edib. Bundan əlavə, terrorçu rejimin başçıları hər il ABŞ-a səfərlər edib, marafonlar keçirib, külli miqdarda vəsait toplayıb. Həmin tədbirlərin hamısı ABŞ hakimiyyətinin siyasi himayəsi ilə baş tutub. Heç kimə sirr deyil ki, ABŞ tərəfindən Gürcüstan və Ukraynaya ərazi bütövlüyü məsələsində verilən dəstək heç vaxt Azərbaycana münasibətdə olmayıb. ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədri kimi ABŞ əslində heç bir iş görməsə də özünü bitərəf kimi göstərməyə, Ermənistanla Azərbaycan arasında problemin həllinə ciddi səy göstərmək görüntüsü yaratmağa çalışdı. ABŞ Ermənistanın işğalçı mövqeyini dəstəkləməklə torpaqlarımızın 30 ilə yaxın müddət ərzində işğal altında qalmasına rəvac verdi, halbuki BMT-nin bir çox qərar və qətnamələrində Azərbaycanın haqlı mövqeyi öz əksini tapmışdı. Azərbaycan 44 günlük Vətən müharibəsində BMT-nin və digər beynəlxalq qurumların qərar və qətnamələrini döyüş meydanında təkbaşına özü yerinə yetirdi, tarixi ədaləti bərpa etməklə öz ərazi bötövlüyünü təmin etmiş oldu.Amma İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra da ABŞ Azərbaycanla Ermənistan arasında sülhün bərqərar olmasına ciddi əngəl yaradır. Bunu ABŞ Konqresində ikinci dəfə Ermənistan-Azərbaycan münasibətləri və Qarabağla bağlı keçirilən dinləmələr də təsdiq edir.  Ümumiyyətlə, ABŞ Dövlət Departamentində və Konqresdə Azərbaycana qarşı son vaxtlar artan ittihamlar Vaşinqtonun bitərəflik prinsipini pozaraq ermənilərin mövqeyindən çıxış etdiyini göstərir. Nümayəndələr Palatasında baş tutan dinləmələr ABŞ-ın bu mövqeyindən geri çəkilmədiyini göstərir. ABŞ Dövlət katibinin köməkçisi Ceyms O’Braynın Nümayəndələr Palatasının Xarici İşlər Komitəsinin Avropa üzrə alt komitəsinin dinləmələrində səsləndirdiyi birtərəfli və qərəzli fikirlər Vaşinqtona olan inamı tamamilə alt-üst edir. O, Azərbaycanla yüksək səviyyəli bütün əlaqələrin ləğv edildiyi, Azərbaycana yardımı nəzərdə tutan 907-ci məşum düzəlişdən isə bu il yan keçmək niyyətində olmadıqlarını bildirdi. Başqa sözlə, yüksək səviyyəli əlaqələr dayandırılıb, yardımlar da olmayacaq. Azərbaycanın heç buna ehtiyacı da yoxdur. ABŞ Ermənistana sonsuz dəstəyini və Azərbaycana qarşı ritorikasını sərtləşdirməyini guya Azərbaycanın Ermənistana təcavüz ehtimalı ilə əsaslandırmağa çalışır. Azərbaycan rəsmi şəkildə, ən yüksək səviyyədə Ermənistana heç bir təcavüzdən söhbət getmədiyini elan edib, hətta Zəngəzur dəhlizinə marağının azaldığını da bildirib, üstəlik, artıq Azərbaycanın qərb rayonları ilə Naxçıvanı birləşdirən dəhlizin İran üzərindən keçməsi qərarı verilib, tikinti hazırlıqlarına başlanılıb. Azərbaycanın Xarici İşlər Nazirliyi isə əsassız ittihamlara konkret cavab verib. Burada qeyd olunur ki, dinləmələri və səsləndirilən çıxışları Azərbaycan ilə ABŞ arasında ikitərəfli və çoxtərəfli formatlarda münasibətlərə zərbə kimi qiymətləndiririk: “Azərbaycana qarşı səslənən ittihamlar əsassız olmaqla yanaşı, regionda sülh və təhlükəsizliyi sarsıdır.

Sentyabrın 19-20-də Azərbaycanın antiterror tədbirlərinə gətirib çıxaran son vəziyyət və hadisələrə münasibət bildirən Dövlət Departamentinin nümayəndəsi Azərbaycanın bu addımlarına səbəb olan əsas problemin, yəni, beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə, habelə 2020-ci il 10 noyabr tarixli üçtərəfli Bəyanata zidd olaraq ərazilərimizdə erməni silahlı qüvvələrinin 10 mindən çox üzvünün qanunsuz mövcudluğu məsələsinə etinasız yanaşıb. Üstəlik, Azərbaycan tərəfi bütün, o cümlədən ABŞ-la keçirilmiş görüşlərdə sözügedən qüvvələrin bölgədə təhlükə mənbəyi olduğunu dəfələrlə vurğulayıb və onların dərhal çıxarılmasına çağırış edib.

Bundan əlavə, ABŞ tərəfi sülh prosesinin irəliləməsinin vacibliyindən bəhs edərkən Ermənistanın artıq iki aydan çoxdur ki, Azərbaycanın sülh sazişi ilə bağlı təkliflərinə cavab verməyərək prosesi ləngitdiyini unudur. Baza prinsiplər, habelə sülh sazişinin imzalanması, o cümlədən sərhədlərin demarkasiyası və delimitasiyası, kommunikasiya xətlərinin açılması əsasında sülh prosesini başladan tərəfin Azərbaycan olmasına baxmayaraq, Dövlət katibinin köməkçisi son 3 il ərzində bu istiqamətlər üzrə göstərilən səylərin Ermənistan tərəfindən sarsıldığını və maneə törədildiyini vurğulamaqdan çəkinib. Ermənistandan fərqli olaraq, Azərbaycan ötən il oktyabrın 6-da Praqada keçirilən görüş zamanı da bir daha təsdiqləndiyi kimi, hər zaman Ermənistanın suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə hörmət edib”.

Ona da diqqət edilir ki, region ölkəsi olmayan ABŞ öz addımları və bəyanatları ilə bölgə ölkələrinin nəqliyyat təhlükəsizliyi səylərinə zərbə vurur: “Vaşinqtonun Azərbaycana münasibətdə ABŞ-ın təşəbbüsü ilə keçirilən yüksək səviyyəli ikitərəfli görüş və təmasları təxirə salması və “ikitərəfli münasibətlərimizdə “əvvəlki kimi” ola bilməz” bəyanatına gəlincə, qeyd etmək lazımdır ki, münasibətlər birtərəfli ola bilməz. Beləliklə, eyni yanaşma Azərbaycan tərəfindən də bərabər şəkildə tətbiq olunacaq. Belə bir şəraitdə ABŞ-ın Azərbaycana yüksək səviyyəli səfərlərinin mümkünlüyünü də yersiz hesab edirik. Üstəlik, ABŞ-ın belə birtərəfli yanaşması onun vasitəçilik rolunu itirməsinə gətirib çıxara bilər. Bu şərtlər altında 2023-cü il noyabrın 20-də Vaşinqtonda Azərbaycanın və Ermənistanın xarici işlər nazirləri səviyyəsində keçirilməsi təklif olunan görüşün baş tutmasını mümkün hesab etmədiyimizi vurğulamaq vacibdir”.

Diqqətə çatdırılıb ki, beynəlxalq hüququn norma və prinsipləri Azərbaycanın xarici siyasətində həmişə prioritet olub. Azərbaycan həmişə beynəlxalq öhdəliklərinə uyğun hərəkət edəcək. Eyni zamanda, Azərbaycan öz milli maraqlarına zidd olan bütün mənfi addımları qətiyyətlə və adekvat şəkildə cavablandıracaq. Postsovet məkanında Ukraynanın, Moldovanın, Gürcüstanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyən, Abxaziya və Cənubi Osetiyanı Gürcüstanın, Dnestryanını Moldovanın, Donbası və Krımı Ukraynanın ayrılmaz hissəsi kimi tanıyan, bütün beynəlxalq platformalarda bu ölkələrə dəstək verən ABŞ-ın daha böyük məhrumiyyətlərə, təzyiqlərə, hücumlara məruz qalan Azərbaycana qarşı göstərdiyi bu ögey münasibət Vaşinqtona başucalığı gətirmir. Bu gün də ABŞ öz rəsmi şəxslərinin dili ilə bildirir ki, Azərbaycanla Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşması və sülh müqaviləsinin imzalanmasında maraqlı deyil. ABŞ, ümumiyyətlə, neytrallığını tam itirmiş bir dövlətdir. İndi ABŞ siyasətinin əsas istiqaməti Azərbaycanı təxribata çəkmək, ölkəmizə göstərilən yardımı kəsməkdir. Amma təbii ki, Azərbaycanın buna heç bir ehtiyacı yoxdur. Azərbaycan müstəqil, özünü təmin edə bilən bir dövlətdir. ABŞ isə bu hərəkətlərlə özünün regiondakı mövqeyini alt-üst edir.

Tahir TAĞIYEV