Avropa İttifaqı Cənubi Qafqazda sülh üçün əngələ çevrilir...
Bu gün Cənubi Qafqazda sülhün bərqərar olması Avropanın özü üçün də müstəsna əhəmiyyət kəsb edir. Cənubi Qafqaz regionunda sabit, təhlükəsiz, inkişaf etmiş və əməkdaşlığa açıq bir regional mühitin mövcudluğu Avropanın buradan qaynaqlana biləcək təhdidlərdən də uzaq qalması deməkdir.
Amma maraqlısı odur ki, bunu bildiyi halda, elə Avropa özü regionda təhlükəli bir atmosferin yaranmasına can atır. Halbuki, Qafqazda dayanıqlı sülh və stabilliyin yaranması nəticəsində kommunikasiyaların açılması, iqtisadi inteqrasiyanın dərinləşməsindın ən çox fayda təmin edəcək tərəflərdən biri də, şübhəsiz, güclü iqtisadiyata sahib Avropa İttifaqı özü olacaq.
Sülh və əməkdaşlıq mühitinin alternativi olan toqquşma və kataklizmlər onsuz da Yaxın Şərq və Afrikadan Avropaya doğru yayılan köç dalğasına Asiya qaçqınlarının da əlavə olunmasıdır. Ermənistandan Avropaya artan axın bunun faktiki təzahürlərindən biridir. Belə vəziyyətdə gözlənilirdi ki, Avropa İttifaqı bu reallıqları görərək regional siyasətini formalaşdıran zaman bunları nəzərə alacaq. Belə halda Cənubi Qafqazla siyasi və ticari əlaqələrin inkişaf etdirilməsi, Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təmin olunması, Cənub Qaz Dəhlizi kimi layihələrin sayının artırlması, Azərbaycan-Türkiyə İttifaqının postmünaqişə dövrü ortaya qoyduğu konsepsiyanın müdafiə edilməsi, Ermənistanın hər iki qonşu ölkəylə normallaşmaya getməsinin Avropa tərəfindən də təşviq edilməsi prioritet olmalı idi. Lakin indi tamam əks mənzərə müşahidə olunur. Avropa İttifaqı bu gün regionda destruktiv bir fəaliyyətlə məşğuldur, bu məqsədlə də Ermənistandan bir vasitə kimi istifadə edir. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, Avropa İttifaqı Avropa Sülh Fondu çərçivəsində Ermənistana hərbi yardımın göstərilməsi, eləcə də vətəndaşları üçün viza rejiminin sadələşdirilməsi imkanlarını nəzərdən keçirir. Beləliklə, qurumun Ermənistanı silahlandırmaq, bununla bölgədə sülh və sabitliyə mane olan məkrli hərbiləşmə siyasətini dəstəkləmək səyləri regionda yeni qarşıdurmalara sürükləyən siyasətin təşviq olunmasıdır. Eyni zamanda Avropa İttifaqı missiyasının genişləndirilməsi istiqamətində işlər, Kanadadan sonra ABŞ-ın da bu missiyaya qoşulması, digər belə hallar Qərbin regionla bağlı riyakar siyasətinin təzahürüdür. Qərb İrəvandan istifadə edərək Cənubi Qafqazda vəziyyəti gərginləşdirməyə çalışır. Burada əsas məqsədlərdən biri Qərbin regiondakı təsir gücünün artmasıdır. İkincisi, Rusiya və İranın bölgədəki təsir gücünün azalmasıdır. Başqa sözlə, hazırda Qərb Tehran və Moskvanı regiondan çıxarmağa çalışır. Bunu Rusiya rəsmiləri də bir neçə dəfə açıq deyiblər. O da vurğulanıb ki, İrəvan burada sadəcə vasitədir. Elə rus siyasi ekspert Andrey Petrov da məsələyə bu prizmadan yanaşır. O, Rusiyada Ermənistanın yeni Ukraynaya çevrilməsi ilə bağlı narahatlığın artdığını qeyd edib: “Burada söhbət Ermənistanda Ukraynada olduğu kimi hansısa hərbi əməliyyatların olacağından getmir. Söhbət ondan gedir ki, Ermənistan Rusiyadan tam üz döndərib Qərb tərəfə inteqrasiya xəttini götürəcək. Fransanın Ermənistana silah-hərbi texnika tədarükünü müşahidə edirik. Bu, artıq ciddi addımdır. Bu, sadəcə hansısa siyasətçinin KİV-ə açıqlaması, bəyanatı deyil. Bu real fəaliyyətdir. Digər məsələ isə, Ermənistanın bu silah-sursatın pulunu necə ödəməsidir. Rusiyanı məhz bu məqam narahat edir. Təhlükəsizlik məsələsi və İrəvanın Rusiyadan Qərbin hərbi-siyasi nüfuz dairəsinə keçməsi Moskvanı ən çox narahat edən məqamdır. Rusiyada şübhə yoxdur ki, Ermənistan iqtisadi nöqteyi-nəzərdən Rusiyanın nüfuz dairəsindən uzağa getməyəcək. Çünki Ermənistan istehsalı məhsulların 50 faizdən çoxu məhz Rusiya bazarlarına gəlir. Həmin məhsulları heç kəs Avropa bazarına buraxmayacaq. Çünki onlara Ermənistan məhsulları lazım deyil. Bu mənada Rusiyada narahatlıq yoxdur. Lakin narahatlıq var ki, Ermənistan hansısa məqamda Rusiya təhlükəsizliyi üçün təhdid yarada bilər. Çünki Ermənistanı bütünlüklə Qərb gücləri ələ alır”.
Fransanın, indilikdə az qalan bütün Avropa İttifaqının nümunəsində olduğu kimi, beynəlxalq hüquqa, bölgənin həqiqətlərinə zidd şəkildə ermənipərəst siyasət həyata keçirməsi regionda gərgin durum yaradır. Bu hal Ermənistanda revanşistləri həvəsləndirəcək addımlar kimi də özünü göstərir. Bu halda savaşın yenidən başlanması Avropa İttifaqının regiona yolunu tamamən bağlaya da bilər. Azərbaycandan fərqli olaraq, Ermənistan Avropa İttifaqından böyük həcmdə yardım almaqda davam edir. Bu da regionda sülhü əngəlləyir. Cənubi Qafqazda həll olunmamış məsələlər həm də bölgənin hərtərəfli inkişafina ciddi maneələr yaradır. Bölgədəki belə vəziyyət təhlükəsizliyə təhdid olmaqda davam edir. Amma Avropa İttifaqının təmsilçiləri bunun fərqində olmaq istəmirlər. Qeyd edək ki, Ermənistanla Azərbaycan arasındakı münaqişə həll olunub. Amma postmünaqişə dövründə sabitlik və təhlükəsizliklə bağlı çağırışlar hələ də qalmaqdadır. Eyni zamanda, indi regional iqtisadi inteqrasiya üçün yeni imkanlar da yaranır. Amma Avropa İttifaqının indiki fəaliyyəti burada inteqrasiya əvəzinə düşmənçilik yaradır.
Ramil QULİYEV
