Blinken - Fidan görüşündən sonra Bononun Qafqaza gəlişi təsadüfdür?..
Samir Hümbətov: “İşlərin tamamlanması ilə bağlı razılaşmalar ola bilər ki, Gürcüstan və ya başqa bir ölkədə çərçivə müqaviləsi imzalansın”
ABŞ Dövlət Departamentinin Qafqaz danışıqları üzrə baş müşaviri Lui Bono ABŞ-ın Bakı ilə İrəvan arasında sülh prosesinə dəstəyini və davamlı və layiqli sülhə nail olmaq yollarını müzakirə etmək üçün tez-tez Cənubi Qafqaza səfər edir.
Bu barədə ABŞ-ın Bakıdakı səfirliyindən L.Bononun Bakıya səfərinin mümkünlüyü ilə bağlı sorğusuna cavab olaraq bildirilib:
"Elan etmək üçün heç bir təfərrüatımız yoxdur. L.Bono sülh prosesini dəstəkləmək üçün müntəzəm olaraq Ermənistan və Azərbaycanda bir sıra əsas maraqlı tərəflərlə əlaqə saxlayır. Biz Cənubi Qafqaz xalqlarına sülh və sabitlik gətirəcək istənilən prosesə kömək etməyə hazırıq”, deyə səfirlikdən bildirilib.
Qeyd edək ki, yanvarın 8-də Lui Bono İrəvana səfər edib. Səfər zamanı Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinin normallaşması məsələləri müzakirə olunub.
ABŞ rəsmisinin Blinkenin ardınca bölgəyə səfəri nə ilə bağlıdır? Nəzə alsaq ki, Blinkenlə Hakan Fidan arasında baş tutan görüşdə də Ermənistan-Azərbaycan münasibətləri müzakirə olunub.
Siyasi şərhçi Samir Hümbətov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, Amerikanın son vaxtlar Cənubi Qafqazla bağlı marağında ciddi bir dəyişim var: ”Yəni əvvəlki münasibət deyil. Bunun səbəbi bəllidi. Nə qədər ki, Rusiyanın başı Ukraynaya qarışıqdır, Amerika burada öz maraqlarını təmin etməyə çalışır. Bir tərəfdən də İrana meydan vermək istəmir. Ona görə də, mən hesab edirəm ki, Blinkenin Türkiyə səfəri təsadüf deyil. Türkiyə Cənubi Qafqazın qonşu dövlətidir, bu ərazinin söz sahiblərindən biridir. Blinkenlə Hakan Fidanın görüşündə bu iş əsasən müzakirə olunub. Blinkenin ardınca Lui Bonun da regiona səfər etməsi təsadüf sayıla bilməz. Bütün bunlar onu göstərir ki, qərar vermək üçün razılıq var və hansısa proseslər gedir. Ancaq mən inanmıram ki, sülh müqaviləsi ABŞ - da imzalansın. İşlərin tamamlanması ilə bağlı razılaşmalar ola bilər ki, Gürcüstan və ya başqa bir ölkədə çərçivə müqaviləsi imzalansın. Daha sonra isə, Amerikanın təminatı ilə sülh müqaviləsi imzalana bilər. Bunların reallaşması nə dərəcədə olacaqsa, onu zaman göstərəcək”.
Digər ekspertlər isə hesab edirlər ki, Blinkenin səfərinin əsas məqsədi regionda müharibənin daha da genişlənməsinin qarşısını almağa yönəlib. ABŞ üçün indi xüsusilə çətin situasiyadır.
Məsələ ondadır ki, ABŞ-da seçki ilidir. Rəsmi Vaşinqton çətin siyasi mərhələdə bir tərəfdən İsrailə dəstəyi davam etdirməyə, digər tərəfdən Yaxın Şərqdə təsirini qoruyub saxlamağa nail olmalıdır. Vaşinqton həm ərəb müttəfiqlərini itirməmək, həm də Çin və Rusiya kimi rəqiblərinə uduzmamaq üçün çalışır.
Bütün bu konfiqurasiyalarda Cənubi Qafqaz da yer aldığı üçün ABŞ rəsmilərinin regiona səfərləri daha intensiv hal almağa başlayıb.
ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsü Metyu Miller brifinq zamanı deyib ki, Rusiya heç bir halda ABŞ-ın Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərinin normallaşması istiqamətində mühüm diplomatik səylər göstərməsinə mane olmur:
“Rusiya Ermənistan və Azərbaycan üçün zəruri hesab etdiyimiz mühüm diplomatik səylər göstərməsinə heç bir şəkildə mane olmur və biz bu səyləri davam etdirəcəyik”.
Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirlərinin ABŞ-da mümkün növbəti görüşünə gəlincə, Metyu Miller qeyd edib ki, görüş təyin olunanda Vaşinqton bu məsələ ilə bağlı açıqlama verəcək.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
