Erməni nazir 8 kəndin Azərbaycanla dəyişdirilməsi yollarını axtarır...
Mehman İsmayılov: “Məsələnin məğzi və mahiyyəti ondan ibarətdir ki, ermənilər Azərbaycanın anklav kəndlərini Azərbaycana qaytarmaq istəmirlər”
“8 kənd ya dəyişdirilməli, ya da bu ərazilərin hüquqi əsasları müəyyən edilməlidir”. Bu barədə Ermənistanın ərazi idarəetmə və infrastruktur naziri Qnel Sanosyan jurnalistlərlə görüşündə anklavlar məsələsinə toxunarkənq bildirib.
“Azərbaycanın bununla bağlı ayırdığı ərazilər də var ki, biz ondan danışırıq, prosesi belə təşkil etmək olar: bu ərazilər ayrılmalı, bu ərazilərin hüquqi bazası aradan qaldırılmalıdır. Çünki ərazinin bu və ya digər hissəsindən danışmaq, ərazinin hüquqi statusundan, mövcud əsaslardan və s. danışmaq fərqli şeydir. Bundan sonra iki proses baş verməlidir: mübadilə və ya bu ərazilərin hüquqi əsasları olmalıdır”- deyə erməni nazir qeyd edib. Sanosyan vurğulayıb ki, sərhədin demarkasiyası və delimitasiyası bu suallara cavab verə bilər.
“Hiyləgər bir kombinasiya qurub…”
Erməni nazirin 8 kəndin Azərbaycanla dəyişdirilməsi yollarını axtarması msələsinə şərh verən politoloq Mehman İsmayılov “Bakı-Xəbər”ə şərhində “Məsələnin məğzi və mahiyyəti ondan ibarətdir ki, ermənilər Azərbaycanın anklav kəndlərini Azərbaycana qaytarmaq istəmirlər. Bu, Qazaxın 7 kəndi və Naxçıvanın Kərki kəndidir ki, bu kəndləri ermənilər Azərbaycana qaytarmaq istəmirlər. Ona görə də hiyləgər bir kombinasiya qurub Azərbaycanın ərazisində ermənilərin anklav saydıqları Başkəndi bu ərazilərlə dəymək niyyətindədirlər. Birincisi, o ərazilər hamısı Azərbaycanın əraziləridir. Başkəndin adını 1978 –ci ildə dəyişib Artsvaşen qoyublar. Hətta Azərbaycan Başkəndi onlara qaytarsa belə, bunları dəyişmək də doğru deyil. Çünki Başkəndin ərazisi 61 kvadrat kilometrdir. Amma ermənilərin işğal etdiyi 8 anklav kəndin ərazisi 125 kvadrat kilometrdən çoxdur. Başqa bir tərəfdən, bunlar Qazaxın kəndlərini ona görə geri qaytarmaq istəmirlər ki, o kəndlər Ermənistanla Gürcüstanı birləşdirən ana trasın üzərində yerləşir. Əgər Azərbaycan anklavları Azərbaycana qaytarılacaqsa, onda Ermənistanla Gürcüstan arasındakı ana yol daima Azərbaycanın nəzarəti altında olacaq deyə onlar o anklavları geri qaytarmaq istəmirlər. Azərbaycan təbii, çox doğru addım atıb sülh müqaviləsini delimitasiya və demarkasiya məsələsindən ayırmağı qərarılaşdırıb ki, çərçivə sənədi imzalansın, ərazi bütövlüyü, suverenlik tanınsın, ondan sonra delimtasiya, demarkasiya məsələsi başlayanda bütün bu məsələlər ən müxtəlif sənədlərlə, xəritələrlə tənzimlənsin”-deyə qeyd etdi.
M.İsmayılovun dediyinə görə, amma ermənilər 1929-cu, sonra isə 1930-cu ilin protokollarına istinad edirlər, halbuki, o protokollar da Azərbaycanın xeyrinədir. O vurğuladı ki, 1929-cu ildə də sərhədlərin müəyyənləşdirilməsi məsələsi ortaya çıxanda o kəndlərin hamısı Azərbaycanın anklav kəndləri kimi protokollaşdırılıb. O vurğuladı ki, indi də ermənilər 1975-ci ilin xəritəsini əllərində bayraq edirlər. “Erməniər iddia edirlər ki, guya o anklavları Azərbaycan orada azərbayacnlıların yaşadığını nəzərdə tutaraq özününkü hesab edir. Təbii ki, bu da ədalətsiz yanaşmadır. Oralar Azərbaycanın öz əraziləridir və hələ SSRİ dövründən də o kəndlər Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi kimi qəbul edilirdi. Ermənilərin qurduğu kombinasiyanın mahiyyəti ondan ibarətdir ki, Azərbaycan anklav kəndlərini azad etməsin, o kəndlər Azərbaycana qaytarılmasın. Azərbaycan torpağını tələb etməsin, onlardan vaz keçsin, Azərbaycanın hərbi qüvvələri, dövlət institutları o anklavlarda yerləşib Ermənistan ərazisinə girə bilməsinlər, Gürcüstan-Ermənistan trası onların nəzarətində qalsın. Başqa bir tərəfdən, bilirsiz ki, Azərbaycanın strateji neft-qaz infrastrukturu, neft boru kəməri o ərazilərin yaxınlığından keçir. Ona görə də ermənilər o anklavları qaytarmaq istəmirlər. Amma Azərbaycanın mövqeyi ədalətlidir, qanunidir, Sovet İttifaqının bütün protokollarına, xəritələrinə, normativ sənədlərinə uyğundur. O səbəbdən də Azərbaycan bu məsələləri sülh müqaviləsindən sonra delimitasiya və demarkasiya prosesində həll etməyə çalışır. Ermənistan nazirinin söyləməsi ki, onlar ərazilərin mübadiləsi məsələsi üçün hüquqi əsaslar axtarırlar, bu hüquqi əsaslar ortada yoxdur və Azərbaycan o ərazi mübadiləsinə getməyəcək, buna yüzdə-yüz əmin olmalıyıq. Ona görə də Ermənistan Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü 86, 6 min kvadrat kilometr olmaq şərti ilə tanıyıram deyirsə, onda anklavları geri qaytarmalıdır. Bu qədər sadə”-deyə M.İsmayılov qeyd etdi.
İradə SARIYEVA
