Azərbaycanlılar sosial şəbəkələrdə qızğın böyrək alverinə girişiblər… 40-70 min arası...
“Böyrək donoru axtarıram, yaş 20-dən 35-ə qədər olsun”, “ailə vəziyyəti ilə əlaqədar böyrəyimi satıram”… Son zamanlar sosial şəbəkələrdə və müxtəlif ictimai yerlərdə bu tip orqan satışı ilə bağlı elanların sayı artıb. Xüsusən də böyrək satışına daha çox rast gəlinir. Bu orqanını 40-50-70 min manata təklif edənlər də var.
Qeyd edək ki, ölkədə orqan satışı qadağandır. Pul müqabilində orqan satışı yolverilməzdir və könüllü olsa belə qadağandır. Bu əməllə məşğul olan şəxslər barədə Cinayət Məcəlləsinin müvafiq maddəsi ilə cinayət işi açılır. Orqan satışı qadağan olunduğu halda, göründüyü kimi, bu işlə məşğul olanlar var. O halda bu məsələyə necə nəzarət olunmalıdır?
Adil Qeybulla: “Azərbaycanda orqanların satışı ilə bağlı elanların qanuni əsası yoxdur və onlar kriminal mahiyyət daşıyır”
Tibb elmləri doktoru, professor Adil Qeybulla “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında qeyd etdi ki, Azərbaycanda orqanların satışı ilə bağlı elanların qanuni əsası yoxdur və onlar kriminal mahiyyət daşıyır: "Təəssüflər olsun ki, biz bu gün ölkəmizdə orqan satışı ilə bağlı müxtəlif elanlara rast gəlirik. Ümumiyyətlə, donor olmaq istəyən şəxs ancaq öz qan qohumuna orqan verə bilər. Donor haqqında qanuna görə, donor bankı olmalıdır. Donor bankı beyni ölüm keçirmiş insanlardan orqan toplanmasının hesabına həyata keçirilir. Yəni ata, ana və digər ailə və qohum olan üzvlər bir-birinə orqan vermək borcunda deyil".
Hüseyn Axundov: “Bir şəxs orqanını pul qarşılığında digər şəxsə satırsa, bu cinayətdir”
Hüquqşünas Hüseyn Axundov “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, donorluq xidməti qarşılığında hər hansı ödənişin olması qanunvericilikdə nəzərdə tutulmayıb: “Qanun donorluğun könüllü və pulsuz şəkildə olmasını tövsiyə edir. Orqan satışı bütün hallarda qanunsuzdur və yolverilməzdir. Azərbaycanda da bunun satışı qadağandır. Düzdür, orqan transplantasiyası dünya təcrübəsində var. Hər hansı bir vətəndaş öz orqanını bağışlaya bilər, bu, əsasən qohumlar arasında baş tutan bir prosedurdur. Amma burada hər hansı bir əvəzləşdirilmə ola bilməz. Bir şəxs orqanını pul qarşılığında digər şəxsə satırsa, bu cinayətdir. Sosial şəbəkələrdə ödəniş qarşılığında bu cür satışların həyata keçirilməsi yolverilməzdir. Sosial şəbəkələrdə bunun ödəniş qarşılığında alınması, bu adla donorluq da qanunla qadağandır. Bu kimi hallar yolverilməz olaraq qiymətləndirilir”.
Həmsöhbətimiz onu da əlavə etdi ki, orqan transplantasiyası və orqanların köçürülməsi Azərbaycanda qəbul olunmuş qanuna və Nazirlər Kabinetinin təsdiq etdiyi qaydalara uyğun həyata keçirilməlidir. Qanunsuz orqan alveri, bədən üzvlərinin satışı və şəxsi orqan transplantasiyasına məcburetmə hallarında vətəndaş Cinayət Məcəlləsinə uyğun olaraq 3 ildən 5 ilə kimi azadlıqdan məhrumetmə ilə cəzalandırıla bilər.
Günel CƏLİLOVA
