Azərbaycanın Orta Dəhliz sazişi 2024-ün ən böyük hadisəsi ola bilər...
Firdovsi Şahbazov: “Azərbaycan Orta Dəhlizin reallaşmasında əsas açar ölkədir”
2024-cü ilin əvvəlində Orta Dəhlizin həyata keçirilməsi ilə bağlı mühüm saziş imzalanacaq. Bunu Gürcüstanın baş nazirinin müavini, iqtisadiyyat və davamlı inkişaf naziri Levan Davitaşvili deyib.
TMTK Çin, Qazaxıstan, Xəzər dənizi, Azərbaycan, Gürcüstan vasitəsilə Türkiyə və Avropa ölkələrinə gedən beynəlxalq nəqliyyat dəhlizidir.
“Keçən həftə bizim nümayəndə heyətimiz var idi, onunla saziş layihəsi üzərində işləmişik. Gələn ilin əvvəlində onu imzalamağı planlaşdırırıq”, – Davitaşvili bildirib. Onun sözlərinə görə, saziş dəhlizin inkişafında ölkələrin konkret rollarını müəyyən edəcək. Nazir xatırladıb ki, Çin dəhliz layihəsinin həyata keçirilməsində son dərəcə maraqlıdır. O, həmçinin xatırladıb ki, “Orta Dəhliz” Şərqlə Qərb, Avropa və Asiya arasında ən cəlbedici və etibarlı nəqliyyat əlaqəsidir.
Yeri gəlmişkən, Rusiya və İrandan yan keçən Orta Dəhlizin yaradılması əsasən Azərbaycan hesabına ərsəyə gəlir. Prezident İlham Əliyevin bunda müstəsna xidmətləri var. Ölkə başçısı bəyan edib ki, Orta Dəhliz təkcə tranzit əhəmiyyət kəsb etmir: “Bu dəhliz təkcə tranzit imkanlarının genişləndirilməsi baxımından deyil, müxtəlif sahələrdə biznesin inkişafı üçün də mühüm əhəmiyyət daşıyır”.
“Yüklərin digər qismi tikilməkdə olan Ağbənd-İran-Naxçıvan-Türkiyə dəmir yolu ilə daşınacaq”
Sözügedən məsələni “Bakı-Xəbər”ə şərh edən iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru Firdovsi Şahbazov hesab edir ki, Azərbaycan Orta Dəhlizin reallaşmasında əsas açar ölkədir: “Uzaq Çini Avropa İttifaqı ilə Mərkəzi Asiya, Qafqaz və Türkiyə vasitəsilə birləşdirən multimodal dəhliz olan Orta Dəhliz iştirakçı dövlətlərin, o cümlədən Azərbaycanın iqtisadi maraqlarını əks etdirən irihəcmli beynəlxalq layihədir. Prezident İlham Əliyevin 2023-cü il nöyabrın 23-də təsdiq etdiyi “Azərbaycan Respublikasının ərazisindən keçən beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinin tranzit potensialının artırılmasına və tranzit yükdaşımaların təşviqinə dair 2024−2026-cı illər üçün Fəaliyyət Planı”na əsasən, növbəti üç il ərzində Azərbaycan ərazisindən daşınan tranzit yükdaşımalarının həcminin 2022-ci ilə nisbətən 27 faiz artırılaraq 10,7 milyon tondan 13,6 milyon tona çatdırılması nəzərdə tutulur. Orta Dəhlizi tarixi İpək yolunun ən mühüm komponentlərindən birinə çevrilib. Sözügedən layihə 65 ölkəni, 4,4 milyard insanı və dünya ümumi daxili məhsulunun 40 faizini əhatə edir. Bu dəhlizlə hərəkət edən konteyner bloku qatarı Çindən Avropaya yükləri orta hesabla 20-25 günə çatdırır ki, bu da mühüm logistik üstünlüklərdən hesab olunur. Məhz bu və digər üstünlüklərə Orta Dəhlizə maraq getdikcə artır. Azərbaycandan keçən dəmir yolları modernləşdirilib. Azərbaycan vəsaiti hesabına Gürcüstanda dəmir yollarının yükdaşıma qabiliyyətinin artırılması işləri gələn ilin əvvəli başa çatacaq. Nəticədə Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun ötürücülük qabiliyyəti 1 milyon tondan, 5 milyon tona çatacaq. Nəzərə alsaq ki, Azərbaycan üzərindən yüklərin daşınması getdikcə artır, bu zaman təkcə BTQ kifayət etməyəcək. Yüklərin digər qismi tikilməkdə olan Ağbənd-İran-Naxçıvan-Türkiyə dəmir yolu ilə daşınacaq. Bir sözlə, Orta Dəhlizin böyük perspektivi var”.
Vidadi ORDAHALLI
