KÖHNƏ VERSİYA            

Naxçıvan diyarının inciləri… hayların “milli neməti” kimi…

Image

...Həyasızcasına mənimsənilmiş, ibtidai insan-hay sürüsünün olmayan tarixi milli “sərvəti/meyvəsi” adı altında təbliğ edilir, onlarınn şərəfinə qondarma şölənlər keçirilir, məkrli niyyətlərinin şaxələnməsi fəhmi ilə beynəlxalq mərasimlərə müxtəlif əcnəbiləri  qatırlar….ki, uydurma və saxta yollarla  qonşu xalqlardan oğurladıqları qeyri-maddi irs nümunələrini ənənəvi olaraq öz adlarına çıxsınlar, guya bu yolla “qədim tarixləri”ni isbatlamağa nail olacaqlar…

Başda hay kilsəsi olmaqla, hövüllənmiş/xəstə beyinli bir sürü-ibtidai-insan toplumu, yəni hay mənşəlilər ilk əski vətəni/becərildiyi məkanın, o cümlədən, Sarıçay hövzəsi, Altay dağlıq silsiləsi və Hun-Quz-Oğuz…ellərinin geniş dağətəyi əraziləri, Əmir/Amur çayı yatağının cənub hissələri olan dadlı-şirəli, zərif, incə görünüşlü, ətirli, xoş rayihəli Ərik meyvəsinə göz dikmələri, Bütöv Azərbaycanın təkcə, Naxçıvan bölgəsində 31 sortunun (adları da kökənlidir) yayılmasını nəzərə almadan bu meyvəni də “erməni”ləşdirmələri heç bir təəccüb doğurmur, çünki, bu toplum tarixən yalnız Türk-Müsəlman xalqları hesabına mövcud olmağa məhkumdur…

Meyvəsi ilə kifayətlənməyən haylar milli musiqi alətimiz balabanı da “ələ keçirmiş”lər, onun hazırlanmasında ərik ağacından istifadəni “vəsiyyət” ediblər.., dübarə, “bayraq”larındakı sari rəng də bu meyvənin çaları imiş…adları hay, amma, özləri hayasız…olanların…

Ərik ağacının yayıldığı və becərildiyi əski yerlər barədə rus alimi, genetik-seleksiyaçı, akademik N.İ.Vavilov (1887-1943) və botanik-akademik P.M. Jukovski (1888-1975) öz əsərlərində qeyd etmişlər, amma hayların adını bir kəlmə belə cümlədə hallandırmayıblar.

Naşiyə. 2003-cü ildən başlayaraq hər il iyul ayında, bir həftə ərzində İrəvan şəhərində “Qızıl Ərik” adı altında Beynəlxalq Film şöləni keçirilir, başlıca məqsədləri bu meyvənin də “milli nemət” kimi yalandan dünya ictimaiyyətinə tanıtdırmaq və deməli, Cənubi Qafqazda əsasən keyfiyyətinə görə becərilmə məkanı kimi fərqlənən və tarixi mənsubiyyətinə rəğmən birincilik qazanmış Naxçıvan diyarının guya “erməni”lərə məxsus olduğunu hiyləgərliklə isbatlamaq…niyyəti güdülür. 

Uzun illər ərzində təbliğ edilən uydurma məlumatlar artıq az da olsa müəyyən nəticə vermişdir, Rusiya Fedarasiyasının cənub bölgələrində (Krasnodar, Stavropol, Rostov…vilayətlərində) becərilən Ərik sortlarının əksəriyyəti “erməni” ərik sortu kimi-Şalaq adı ilə yayılmaqdadır. 

Əski Türk sözü olan Şalaq (Badam ərik sortunun oxşarı) -iri, tez yetişən sari yemişə və yaxud, kələmin kökünün dibindən çıxan iri, qalın yarpağa deyilir ( milli “şal” söz kökündən yaranıb). 

“Şalax” termini həm də Türk dili leksikasında “Calağ” sözünün dil-şivə təhirfi formasına  uyğun yarandığı barədə də mülahizə irəli sürülür.

Kökənliyi və milli mənsubluğu adlarında aydın ifadə olunan və tarixən Naxçıvan diyarının torpaq-iqlim şəraitinə uyğunlaşan, bu yerlərdə (Naxçıvan şəhəri, Ordubad, Culfa, Şərur…nahiyələrində becərilən  Ərik sortları-Ağ növrəsti, Sarı növrəsti, Qırmızı növrəsti, Naxçıvani, Abutalibi, Ordubadi, Şalax/Şalaq, Haqverdi, Təbərzə, Ağ ərik, Ağcanabad, Göyçənabad, Xosrovşahi, Həsənbəyi….indinin özündə də seleksiyaçı alimlərin tədqiqat obyektləri sırasındadır.

1947-ci ildən başlayaraq hay kilsəsi rəsmi qaydada bu aborigen sortların adını (yerli toponimlərimiz kimi) dəyişdirərək “erməni”ləşdirmidir:

- Naxçıvan növrəsti (“Deqin Naxiçevanik”), Ağ növrəsti (“Spitak”), Qırmızı ərik (“Kaşmir Naxiçevanik”), Şalax/Şalaq (“Erevani”), Xosrovşahi (“Xosroveni”), Təbərzə (“Şateni”), Sarı təbərzə (“Ayestani”)…..

Diyarın  Naxçıvan şəhərində, Ordubad, Culfa, Şərur, Şahbuz nahiyələrinin kəndlərində bərəkətli meyvə bağlarında becərilən qiymətli məhsullar (ərik, alma, armud, şaftalı, ceviz, gavalı, üzüm, nar…) haqqında çoxsaylı səyyahların, alimlərin, tacirlərin….əsərlərində, deyimlərində zəngin bilgilər verilmiş, təsviri sənət nümunələrində, qayaüstü rəsmlər və epiqrafik naxışlarda onlara geniş yer verilmişdir. 

Ordubad əriyinin (eləcə də, digər meyvələrinin) əvəzsiz dadını-tamını, şirəli-quru ləzzətini, gözəlliyini unutmayan səyyahlardan Övliya Çələbi (1611-1682) X cildlik “Səyahətnamə” əsərinin II hissəsində və Hacı Zeynalabdin Şirvani (1780-1838) “Bustanus səyahə” kitabında bu torpaqda meyvə bağlarının  yetişmə şəraitini və bu nemətlərin müalicəvi-süfrə dəyərlərini də vəsf etmişlər.

Şərq dünyasının məşhur tarixçisi və coğrafiyaşünası Həmdullah Qəzvini (1281-1339) “Qəlblərin əyləncəsi” əsərində, rus-alman tədqiqatçısı G,P.Petzold (1810-1889), fransız mənşəli rus tarixçisi- etnoqrafı İ.İ.Şopen (1798-1870) və fransız yazıçısı A.Düma (1802-1870)  Naxçıvanda, Ordubadda, İrəvan…şəhərlərinin tarixi-coğrafi şərhində bu meyvələr barədə yerli faktları qələmə almış, torpaq-iqlim şəraitinin səciyyəvi xüsusiyyətləri barədə məlumatlar vermişlər, Naxçıvan diyarı ilə Şərqi Anadolu yaylasının coğrafi eyniliyini bildirmişlər.

Ərəb səyyahları Ordubad-Mehri bölgəsinin meyvə bağlarını “Cənnət bağları” (“Urdu bağ”) adlandırmışlar. 

1861-ci və 1898-ci illəridə ABŞ-da keçirilən Ümumdünya Meyvəçilik sərgilərində Ordubad əriyi yüksək mükafatlara layiq görülüb.

Azərbaycan Respublikasıı Elm və Təhsil nazirliyinin Naxçıvan Elm Bölməsinin Bioresurslar institutunun alimləri tərəfindən-aqrar elmlər doktoru, dosent Varis Muxtər oğlu Quliyevin, aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru, dosent, əməkdar müəllim Hüseyn Əkbər oğlu İdrisov və aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Loğman Əhəd oğlu Bayramov tərəfindən dərs vəsaiti kimi 2023-cü ildə Bakı şəhəri, “Müəllim” nəşriyyatında çap etdirilmiş “Naxçıvanda meyvəçilik, tərəvəzçilik, üzümçülük” kitabı qiymətli elmi-nəzəri və tarixi-coğrafi məlumatlarla zəngindir. 

Bu yazının işlənilməsində həmin kitabın da bəzi məlumatlarına istinad edilmişdir.

Ordubad-Culfa nahiyələrinin torpaq-iqlim şəraiti meyvə bağlarının geniş miqyasda olmasa da, məhəlli bağlar və həyətyanı sahələr ölçüsündə üstünlük təşkil etsə də, meyvə məhsullarının sort müxtəlifliyi, keyfiyyətinin yüksək olması (deyilənə görə, Ordubad-Culfa (Behrud kəndində “Qax ərik”, Yaycı kəndində “Limon əriyi”…kimi oxşar meyvələr Şərqi Anadolunun Malatiya-Elyaziq inzibati-ərazi vahidlərində də yetişir) milli  qeyri-maddi irs nümunəsi mahiyyəti kəsb etmiş, başqa bölgələrdə rast gəlinməyən mətbəx-kulinariya səciyyəsi daşımaqdadır.

Keçən əsrin 60-70-ci illərində Behrud kəndində ali təhsilli aqronom-yerquruluşçusu Hüseyn Qurban oğlu Fətəliyev (1911-1987, qardaşı Əli ilə birlikdə Naxçıvanda mərhum akademik Həsən Əlirza oğlu Əliyevlə (1907-1993) bir məktəbdə oxuyublar) ərik-şaftalı-alma ağaclarının peyvəndini və yeni sort yaratmış, atası Qurban Əzim oğlu Fətəliyevin (1839-1954) həyətini “Cənnət guşəsi”nə çevirmişdir. 

Şahbuz nahiyəsinin Külüz kəndində isə ərik meyvəsindən “Qaysafa/Qəysəfa” adlı yemək bişirirən (belə ki, isladılmış əriyi dağ edilmiş yağla qızartmaqla) Gülgəz nənə (1870-1970) bu dadlı təamla obalarında tez-tez qonaq olan qaçaq Nəbini də qonaq etmişdir, pürrəngi çay ilə…

Gülgəz nənə Ərən qeyrəti və mərdliyi ilə də ətraf obalarda şərəfli ada layiq olub…

Bənənyar kəndində “Qara ərik” növü adla deyilir, sayılıb-seçilən bağbanlar tərəfindən əkilib…

Yaşlıların söhbətinə görə, uzaq ABŞ-dan Xanağa kəndinə gətitilən bu sortu sonradan bir çox bağlarda əkilib və bol məhsul verib.

Naxçıvan diyarının kontenintal iqlim və az münbitliyə malik torpaq örtüyünün xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla çoxillik əkin sahələrinin (Şərur-Ordubad kadastr rayonu daxilində, alçaq-orta dağlıq qurşaqda) yeni meyvə bağları əsasən yeni ərik sortları ilə salınsa da, yerli ərik sortlarının becərilməsi, unudulmuş və yaddan çıxmış sortların yaşadılması, seleksiyasında genofondun zənginləşdirilməsi…istiqamətində elmi-tədqiqat işlərinin aparılması və social-iqtisadi inkişafa dair Dövlət Proqramının tələblərinə uyğunlaşdırılması xüsusilə vacibdir. 

Həm də nəzərə almaq lazımdır ki, elmi-nəzəri araşdırmalar “qonşuluqda” marığa yatan kəmfürsət və xain xislətli bir topluma qarşı milli, tarixi, maddi-mənəvi…silah gücünə malikdir… 

Naxçıvanın dillərdə əzbər olan başqa meyvələri də (üzüm, nar, şaftalı, gavalı, alça…) hayların “iştihına” tuş gəlib…bu barədə növbəti yazılarda… 

R.S. Türkdilli xalqların bir zərb-məsəlində deyilir-

“Bağda ərik var idi, Salam-Əleyk var idi…bağdan ərik qurtardı, Salam-Əleyk qurtardı”, yəni, milli-etimoloji anlamda bütün meyvələr ərik adlanmışdır.

Bu şifahi xalq deyimi bird aha sübut edir ki, ərik türkdilli xalqların, qeyri-maddi irs xəzinəsinə məxsusdur…

R.S.S. Səciyyəvi coğrafi mövqeyi, torpaq örtüyü, iqlim amilləri, relief şəraiti, geoloji struktur vahidləri…ilə fərqlənən Naxçıvan diyarının təbii aqro/bioekoloji sərvətləri sırasında təkcə Ərik meyvəsi deyil ki, ibtidai insan-hay sürüsü onun adına da göz dikib….bu sırada Üzüm, Nar, Ceviz, Armud, Alma…kimi nemnətlər də hədəfə alınmışdır. 

Qismət  Yunusoğlu,
Bakı Dövlət Universitetinin müəllimi

P.S. Yazının hazırlanmasında həm də, əslən Ordubad nahiyəsi, Behrud kəndindən olan, BDU-nun   professoru Əhməd Şahvələd oğlu Abdinovun (1945), Dırnıs kənd sakini ƏmiraslanSulfa nahiyəsi, Kırnı kənd sakini Bəhlul Məscid oğlu Hüseynovun (1955), Qızılca kənd sakini Asəf Məsimalı oğlu Nəzərovun (1951), Naxçıvan Dövlət Universitetinin müəllimləri Lətifə Mədət qızı Novruzova (1954) və Jalə Allahverdi qızı Abdullayevanın (1991) məlumatlarından da istifadə olunmuşdur.







VİDEO

Rusiya təyyarə qəzası ilə bağlı Azərbaycanın tələblərindən yayınır - işi bir il gecikdirmək planı... - VİDEO

Rusiya deputatı Putinlə İlham Rəhimovun dostluğunu da heçə saydı... - VİDEO

Paşinyanı Ceyms Devid Venslə görüşünə görə peşiman etdilər... - VİDEO

Təyyarəmizi vurandan 8 dəqiqə sonra "Kovyor" məlumatını yaydılar - Rusiyada plan nə imiş?..

6200 jurnalistin neçəsi USAID-in sifarişi ilə Azərbaycana qarşı yazılar yazıb?..

“İlkin hesabat qəzanın səbəblərini tam ifadə etmir” - təyyarəmizlə bağlı Rusiyadan kədərli reaksiya...

SON XƏBƏRLƏR

09.02.2025 | 00:28
Üç Cənubi Qafqaz ölkəsinin Rusiyaya qarşı İTTİFAQ qurması uzaqda deyil - "Çörəyi sahibini tanımayan itin qabağına atanda sonu belə olar"...

08.02.2025 | 22:30
Orxan Cəfərovdan Türkiyə Açıq Beynəlxalq Turnirində bürünc medal!

08.02.2025 | 21:56
ABŞ rus iş adamlarının pullarının “ovuna” çıxan qrupun fəaliyyətini dayandırır...

08.02.2025 | 21:11
USAID-in maliyyələşdirdiyi nəhəng media qurumları da çökür – BBC həyəcan təbili çalır...

08.02.2025 | 19:28
Rusiya təyyarə qəzası ilə bağlı Azərbaycanın tələblərindən yayınır - işi bir il gecikdirmək planı... - VİDEO

08.02.2025 | 19:15
Rəhimli bələdiyyəsinə seçkilərin protokollarının surətinin saxtalaşdırıldığı ortaya çıxdı - "İşin başında Uzunboyad bələdiyyəsinin sədri dayanır"

08.02.2025 | 17:15
Rusiyada hazırkı antiazərbaycan aqressiyanın 2 səbəbi var...

08.02.2025 | 16:59
Ukrayna müharibəsilə bağlı sülh masası qurulur – Tramp ilk olaraq Zelenski ilə görüşəcək...

08.02.2025 | 15:54
Azərbaycan diasporu ilə bağlı gecikmiş tələb - Rusiyada çoxdan ləğv edilib...

08.02.2025 | 15:00
Sosial şəbəkədə investisiya və yatırım adı altında dələduzluq edən şəxs saxlandı

08.02.2025 | 14:44
Kirayəşin yaşadığı evi soydu - 3000 manatlıq oğurluq...

08.02.2025 | 14:28
"Xarici agentliklər və xaricdən maliyyələşən QHT-lər ölkədə dörd dəfə inqilab etmək istəyiblər" - Kobaxidze

08.02.2025 | 14:12
Xankəndi polisi orta məktəbdə maarifləndirici tədbir keçirdi - FOTO

08.02.2025 | 13:50
Azərbaycanın hərbi dənizçiləri "AMAN-25" çoxmillətli təlimində iştirak edir - FOTO

08.02.2025 | 13:36
Polis Oğuzda əməliyyat keçirdi - 3 nəfər saxlandı, 8 kq narkotik aşkarladı

08.02.2025 | 13:22
Sabah Bakıda qar yağacaq

08.02.2025 | 12:46
Rusiya ilə 2022- ci il Müttəfiqlik sənədinə yenidən baxıla bilər...

08.02.2025 | 11:22
Çağatay Ulusoy bu serialda "mafiya başçısı" olacaq

08.02.2025 | 11:16
"Hərbi hissələrdə görüşə müvəqqəti məhdudiyyət qoyulub" - MN açıqlama yaydı

08.02.2025 | 10:30
“Kənddən şəhərə” həftəsonu yarmarkası açılıb

08.02.2025 | 10:00
Dünən cinayət törətməkdə şübhəli bilinən 52 nəfər saxlanılıb

08.02.2025 | 09:26
Xoruz banlayan orta məktəb görübsüz?... Sabirabadda deyirlər var...

08.02.2025 | 08:42
Dərs vaxtı ilə bağlı nazirdən düşündürücü rəy - kənd məktəblərində niyə də yox?..

07.02.2025 | 23:45
Rusiya deputatı Putinlə İlham Rəhimovun dostluğunu da heçə saydı... - VİDEO

07.02.2025 | 22:15
Paşinyanı Ceyms Devid Venslə görüşünə görə peşiman etdilər... - VİDEO

07.02.2025 | 21:35
Azərbaycan-Ermənistan sərhədində itkin düşmüş şəxslərlə bağlı görüş keçirildi...

07.02.2025 | 21:28
“Gürcü Arzusu”nun tərəfdarları bölündü" - radikal müxalifət sıradan çıxarılır...

07.02.2025 | 21:19
Sülh və insanlıq əleyhinə, müharibə və digər ağır cinayətlərdə təqsirləndirilən erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi davam etdirilib - FOTO

07.02.2025 | 21:15
“Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı heç kimlə sövdələşməyə getmərik” - səfir aqressivləşdi...

07.02.2025 | 21:01
Paşinyanın "soyqırım" siyasətindən geri çəkilməsi Zaxarovanı təəccübləndirdi...

07.02.2025 | 20:47
Zəngəzur dəhlizi, ya Araz dəhlizi... İranın qorxusu...

07.02.2025 | 20:34
İnternetdə "əcəl oyunları" uşaqlar üçün çox təhlükəli olmağa başlayır - ilk fakt...

07.02.2025 | 20:20
"ABŞ Azərbaycandan yana olacaq" - bu bir soyuq geosiyasi hesablamadır...

07.02.2025 | 20:07
Rusiya Azərbaycanla müttəfiqlik münasibətlərini zədələyir - faktlar...

07.02.2025 | 20:03
Prezident və Birinci xanım “Gənclik” metrosu yaxınlığında yeni parkın açılışında iştirak ediblər - FOTO

07.02.2025 | 19:53
Yerli uşaq bezi istehsalı bərbad gündədir - idxal bez isə bir uşaq üçün ayda 50 manata başa gəlir...

07.02.2025 | 19:40
Təyyarəmizi vurandan 8 dəqiqə sonra "Kovyor" məlumatını yaydılar - Rusiyada plan nə imiş?..

07.02.2025 | 19:33
6200 jurnalistin neçəsi USAID-in sifarişi ilə Azərbaycana qarşı yazılar yazıb?..

07.02.2025 | 19:26
BDU rektoru BMT-nin illik yığıncağında çıxış etdi

07.02.2025 | 19:19
“Rus Evi” ilə bağlı qərar Azərbaycan-Rusiya münasibətlərinə necə təsir göstərəcək? - Narahatlıq var...

07.02.2025 | 19:12
XİN-də kollegiya iclası keçirildi, 2025-ci il üzrə əsas prioritetlər müzakirə olundu

07.02.2025 | 19:04
İran açıq etiraf etdi – “Zəngəzur dəhlizini istəməyən biz və Ermənistandır...”

07.02.2025 | 18:50
“Azərbaycan Rusiya ilə əlaqələri ictimai şəkildə gərginləşdirməyə bəhanə axtarır" - Zatulin...

07.02.2025 | 18:41
Nazir Vilayət Eyvazov Qusarda vətəndaş qəbulu və sıra baxışı keçirdi - FOTO

07.02.2025 | 18:36
USAİD 10 min terrorçuya yemək alıb, yüzlərlə insanın cinsini dəyişdirib...

07.02.2025 | 18:23
Paşinyan eyni vaxtda ABŞ və İranla strateji tərəfdaşlıq sazişi imzalayır...

07.02.2025 | 18:18
"Rus evi"nə cavab - "İlham Rəhimovun əmlakını müsadirə edin..."

07.02.2025 | 18:13
“Rus Evi”nə cavab - “Azərbaycanlılar həbs edilsin” - VİDEO

07.02.2025 | 18:09
“İlkin hesabat qəzanın səbəblərini tam ifadə etmir” - təyyarəmizlə bağlı Rusiyadan kədərli reaksiya...

07.02.2025 | 17:55
Kollec diplomları getdikcə mənasız kağız parçasına çevrilir...

07.02.2025 | 17:43
Primakov “Rus Evi” gərginliyinin səbəbini Azərbaycanda görür…

07.02.2025 | 17:36
XII Qlobal Bakı Forumunun keçiriləcəyi tarix məlum oldu

07.02.2025 | 17:31
Arıqladır, həm də öldürür - qəbul etdiyimiz "sibutramin" nədir...

07.02.2025 | 17:18
Azərbaycanda plüralizm praktikası - yad cərəyanlar ölkəyə sıza bilmədi...

07.02.2025 | 17:11
Veteran jurnalist Firidun Ağazadənin 75 illik yubileyi qeyd edilib

07.02.2025 | 17:06
Fələstinlilərin Qəzzadan sürgün edilməsilə bağlı hazırlıqlar başladı - Netanyahu Trampın planını əvvəlcədən bilirmiş...

07.02.2025 | 16:55
Bakıda 11 elektromobili soyan şəxs yaxalandı

07.02.2025 | 16:43
Yeni əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Anar Əliyev kimdir? - DOSYE

07.02.2025 | 16:37
ABŞ Ukraynanın nüvə silahı istəyinə çox net cavab verdi – bu olmayacaq...

07.02.2025 | 16:26
Uğurla başlayan yeni dövr uğurla davam edir

07.02.2025 | 16:21
Zelenskidən Baltikyanı ölkələrə xəbərdarlıq - Putin Belarusu da müharibəyə sürükləyir...

07.02.2025 | 16:05
Zelenski Putinlə görüşməyə hazır olduğunu açıqladı – ancaq bir problem var...

07.02.2025 | 16:01
ATMU Qarabağ Universiteti ilə əməkdaşlıq edəcək

07.02.2025 | 15:56
Samir Nuriyev yeni maliyyə nazirini kollektivə təqdim etdi - FOTO

07.02.2025 | 15:51
Samir Şərifova yeni vəzifələr verildi - FƏRMAN

07.02.2025 | 15:44
İran Ermənistanı problemlərdən çıxış yolu olaraq görür - “The Jerusalem Post” nəşri...

07.02.2025 | 15:40
Tramp administrasiyası Paşinyan və arvadının təklifini rədd etdi...

07.02.2025 | 15:39
Anar Əliyev əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri təyin edildi - SƏRƏNCAM

07.02.2025 | 15:36
Anar Əliyev əmək və əhalinin sosial müdafiəsi nazirinin müavini vəzifəsindən azad edildi

07.02.2025 | 15:25
Xankəndi bu gün – MÖHTƏŞƏM GÖRÜNTÜLƏR...

07.02.2025 | 15:15
Nizamidə dələduzluqla 21 min manat mənimsəyən iki nəfər tutuldu

07.02.2025 | 15:03
Şəhid Müşfiq Quliyevin nəşinin qalıqları Cəbrayılda torpağa tapşırıldı

07.02.2025 | 14:57
Kremldən Bakıda “Rus evinin” bağlanmasına reaksiya - dialoq yolu ilə həll edəcəyik

07.02.2025 | 14:39
Məktəbdə paylanan vərəqələrlə bağlı rəsmi açıqlama - DİN valideynlərə çağırış etdi...

07.02.2025 | 14:16
Şəhid Elşən Tağıyevin nəşinin qalıqları Salyanda dəfn edildi

07.02.2025 | 13:50
Nəsimidə telefon oğurlayan 2 şəxs tutuldu...

07.02.2025 | 13:26
Ukrayna göndərilən humanitar yardıma görə Prezident İlham Əliyevə təşəkkür etdi

07.02.2025 | 13:15
“Qarabağ Universitetinin Klinikası” yaradılır - FƏRMAN

07.02.2025 | 13:10
Затулин наглеет, это же натура Москвы - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

07.02.2025 | 12:43
Suriya Rusiya bazaları ilə bağlı şərtini açıqladı - bu halda qala bilər...

XƏBƏR ARXİVİ

«    Fevral 2025    »
BeÇaÇCaCŞB
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
2425262728