Cümə günü, 21 fevral 2025
     

Azərbaycanın beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinin genişləndirilməsi Neft Fondundan maliyyələşə bilər?..

Image

Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizlərinin yerli investisiya hesabına maliyyələşdirilməsi çox risqlidir

Prezident dünənki (28 yanvar-red.) çıxışında deyib ki, həm Şimal-Cənub, həm Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizləri üzrə indi əlavə tədbirlər görülür: "Çünki vaxtilə hesablanmış yüklərin həcmi artıq onu göstərir ki, daha böyük həcmdə yüklər keçəcək. Bu, müxtəlif səbəblərə bağlı olan məsələdir. Ancaq fakt odur ki, biz indi bu dəhlizlərin aşırma qabiliyyətini artırmaq üçün əlavə sərmayə cəlb etmişik və edəcəyik".

Prezident ötən ilin sonunda yerli televizyalara müsahibəsində xarici börc limitimizin olduğunu demişdi. Bununla yanaşı, xarici banklardan kredit götürəcəyimizi də qeyd etmişdi. Prezident indi isə Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizlərinin genişləndirilməsinə sərmayə cəlb edəcəyimizi deyir. Yəni yenə beynəlxalq maliyyə qurumlarından kredit göturəcəyik. Olmazmı ki, bu sərmayəni - krediti ADNF-nin aktivləri hesabına təmin edək? BVF, AİB və s. beynəlxalq maliyyə qurumlarına verdiyimiz kredit faizlərini Neft Fonduna verək?

Bəli, ilk baxışdan belə görünür ki, bir tərəfdən biz beynəlxalq maliyyə qurumlarından, əsasən də Beynəlxalq Valyuta Fondundan, Asiya İnkişaf Bankından və s. beynəlxakq maliyyə qurumlarından 5-6% dərəcəsi ilə kredit götürürük, digər tərəfdən isə Azərbaycan Dövlət Neft Fonduna (ADNF) yığılmış aktivlərin idarə edilməsindən illik 1% belə mənfəət əldə edə bilmirik. Mexaniki düşüncə məntiqi ilə belə qənaətə gəlmək olar ki, elə sərmayəni ADNF-nın vəsaitləri hesabına qoyaq, 1% əvəzinə 5-6% qazanaq. Amma bu məsələ bu qədər sadə deyil. Məlum olduğu kimi, Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizlərinin əsas hissəsini Cənub Qaz Dəhlizi təşkil edir. Bu dəhliz vasitəsi ilə biz Avropaya təxminən ildə 20 milyard kubmetr qaz ixrac edə bilirik. Avropa Komissiyası ilə 2022-ci ildə imzalanan memoranduma əsasən Azərbaycan bu dəhlizini yükaşırma qabiliyyətini iki dəfə artıraraq ildə 40 milyard kubmetrə çatdırmalı idi. Lakin memoranduma əsasən dəhlizin genişləndirilməsi üçün investisiyanı Avropa İttifaqı təmin etməlidir. Digər tərəfdən, sənədə əsasən Avropa İttifaqı Azərbaycandan hansı vaxta qədər qaz almaq fikrində olduğunu dəqiqləşdirib, bu həcmə uyğun Azərbaycanla müqavilə bağlamalıdır ki, qaz dünya bazarında aktuallığını itirsə belə, filan vaxta qədər ildə filan həcmdə qaz alacam. Artıq memorandumun imzalanmasından 3 il vaxt keçsə də, Avropa üzərinə götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirmir. Nə qaz həcmlərinin qrafiki barədə Azərbaycanla müqavilə bağlanır, nə də kəmərin genişləndirilməsı üçün kredit tranşı açmaq istəyir. Prezidentin yuxarıda qeyd edilən müsahibələrindəki ifadələrdən bəlli olur ki, Avropa İttifaqı artıq Cənub Qaz Dəhlizinin genişləndirilməsi üçün kredit tranşı açmaq qərarına gəlib. Yəni biz bu qaz nəqli dəhluzini öz hesabımıza genişləndirsək, həmin vəsaitin itirilməsini rusq altına qoyuruq. Məsələn, Avropa İttifaqı iki ildən sonra - kəmər mənfəətə çıxmazdan əvvəl bizdən qaz almaqdan imtina edə bilər. O halda biz Avropaya çəkilən qaz kəmərindən başqa necə istifadə edə bilərik? Yəni sərmayəmiz batmış olar. Özü də Avropada belə bir gözlənti var ki, yaxın 2-3 il ərzində neftə və qaza olan tələbat minimuma endirilsin və daha çox yaşıl enerjiyə üstünlük verilsin. Ötən ilin yekunlarına görə, Almaniya ölkənin elektrik enerjisinə olan tələbatının 75%-dən çox hissəsini alternativ və bərpa edilən enerji mənbələrindən alıb. Yəni Avropa sürətlə yaşıl enerjiyə keçidi hədəfləyib. Ona gorə də Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizlərinin yerli sərmayə hesabına genişləndirilməsi çox risqlidir.

Amma Tramp administrasiyasınin "Yaşıl yol xəritəsi"ndən, COP-dan və elektromobil istehsalının genişləndirilməsindən imtina etməsi onu göstərir ki, ən azı yaxın dörd il ərzində dünyada yaşıl enerji layihələri o qədər də populyar olmayacaq - qaz bazarı aktuallığını itirməyəcək. O üzdən də Avropa İttifaqı, görünür, 3 il əvvəl imzaladığı memorandumun öhdəliklərini icra etməyə başlayıb.
 Bununla yanası, Azərbaycan hökuməti ölkədaxili infrastruktur və perspektivi şübhə doğurmayan beynəlxalq layihələr üçün kənardan investisiya cəlb edilməsinə son qoymalidır. Belə layihələrə lazım olan investisiyanı ADNF-dan cəlb etməlidir. Hazırda ADNF-nin aktivlərinin həcmi 72 milyard dolları keçib. Həmin aktivlərdən daha səmərəli istifadə etmək üçün hökumət lazım olan yatırımları bu fond hesabına etsə daha yaxşı olar. Bu həm dövlətin xarici börcunun şişməsinin qarşısını ala bilər, həm də ADNF-nın bir investisiya fondu kimi təcrübəsini artırar.

Akif NƏSİRLİ



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

20.02.2025 / 23:29
Eyforiyaya düşmək əbəsdir, Paşinyan yeni konstitusiyada Azərbaycanın əsaslı tələbini nəzərə almayacaq...

20.02.2025 / 23:27
"Tramp Ukraynaya nifrət edir və hər barədə onu günahlandırır" - The Times

20.02.2025 / 23:24
"Dünya həqiqət üzərində qurulmalıdır": Trampın Zelenskiyə hücumları respublikaçıları böldü

20.02.2025 / 23:22
Bloomberg: Trampın Zelenskiyə hücumları Kremlin “bütün gözləntilərini doğruldub”

20.02.2025 / 23:18
ABŞ-ın Rusiya aludəçiliyi: Onu “təcavüzkar” adlandırmaqdan belə yayınır

20.02.2025 / 21:45
XİN-dən BBC-nin Azərbaycandakı nümayəndəliyinin fəaliyyətinə xitam verilməsi ilə bağlı açıqlama...

20.02.2025 / 21:19
Suriyada Azərbaycana və Türkiyəyə PKK təhdidi aradan qalxa bilər...

20.02.2025 / 21:04
Ermənistan müharibə konstitusiyasını 2026-cı ilin sonunda dəyişəcək...

20.02.2025 / 20:49
Trampın siyasətini tanınmış ABŞ diplomatları da başa düşə bilmirlər...

20.02.2025 / 20:35
Tramp Ukrayna müharibəsinin bütün məsuliyyətini Zelenskinin çiyninə yığdı...

20.02.2025 / 20:32
Harutyunyan Qarabağ münaqişəsinin təhrik edilməsində Sovet İttifaqının xüsusi xidmət orqanlarını ittiham etdi

20.02.2025 / 20:27
Bloomberg: Trampın Zelenskiyə hücumları Kremlin “bütün gözləntilərini doğruldub”

20.02.2025 / 20:23
Qafqazşünaslıq İnstitutu bu səbəbdən bağlandı

20.02.2025 / 20:21
USAID-in pozucu işi barədə Azərbaycan ABŞ-dan rəsmi hesabat istəyə bilər...

20.02.2025 / 20:18
Azərbaycan xalqına qarşı çoxsaylı cinayətlərin törədilməsində təqsirləndirilən şəxslərin məhkəməsi davam etdirilir - FOTO

20.02.2025 / 20:13
“Rusiya Putinin zəhərindən azad olsun” `- VİDEO

20.02.2025 / 20:08
Zelenski Trampa tövsiyə verdi - "Gəl Ukrayna əsgərləri ilə danış"...

20.02.2025 / 19:54
Paşinyan yeni "Milli ideologiya"nı da saxtalaşdırdı - "erməni aşıq sənəti"?...

20.02.2025 / 19:41
Hərbi çağırışın ilkin qeydiyyatı xaosa çevrilib - 14-15 yaşlı uşaqlar Bakının xəstəxanalarını dolaşır...

20.02.2025 / 19:28
“Tramp da Putin kimidir. O, heç vaxt həqiqəti deməyəcək və istədiyini uyduracaq”

20.02.2025 / 19:27
Vardanyan Bakı təcridxanasında absurd bəhanələrlə aclığa başladığını deyib...

20.02.2025 / 19:24
"44 gün - Tarixi zəfər"-in 3 cildi Zaqatalada təqdim edildi... - FOTO

20.02.2025 / 19:11
Azad rayonlarımızın bərpası ölkənin inkişafında xüsusi fenomenə çevrilir...

20.02.2025 / 18:57
Zaqatalada ağacların kəsilməsinə görə cinayət işi açıldı - bir neçə vəzifəli şəxs işdən çıxaıldı

20.02.2025 / 18:48
Ermənistandakı Avromissiya rəhbəri Azərbaycan sərhədlərində kəşfiyyat apardıqlarını etiraf etdi...

20.02.2025 / 18:34
Putin Xəzər Kəmərləri Konsorsiumu ilə Qərbi və Qazaxıstanı şantaj edir...

20.02.2025 / 18:20
Avropa missiyası Ermənistanın müharibəyə hazırlaşdığını rəsmən təsdiqlədi...

20.02.2025 / 18:08
Vüqar Rəhimzadə: Azad edilmiş ərazilərdə görülən işlərin miqyası gələcək barədə aydın təsəvvür yaradır

20.02.2025 / 18:06
Mərhələli və yalnız öz gücümüzlə - Böyük Qayıdışın formulu verildi...

20.02.2025 / 17:52
Konstitusiya məhkəmə hakimləri barədə “75 yaş qərarı” hansı əsasla verildi?..

20.02.2025 / 17:39
Türk dili dilimizə təhlükəli imiş, rus dili yox - Ayaz Salayev aləmi qarışdırdı...

20.02.2025 / 17:26
Trampın USAİD-lə mübarizəsi bütün media ilə mübarizə şəkli alır...

20.02.2025 / 17:23
"BBC News" Azərbaycandakı ofisini bağladı

20.02.2025 / 17:15
“Real Ermənistan” ideologiyasında qonşularla sülh zərurəti barədə bir kəlmə də yoxdur...

20.02.2025 / 17:04
Abşeronda bir gecədə 8 avtomobil və 6 ev soyuldu - VİDEO

20.02.2025 / 16:52
Orta Şərqdə müharibə təhlükəsi... İsrail İranın nüvə obyektini bombalayacaq – tarix açıqlandı...

20.02.2025 / 16:45
Ceyhun Bayramov Ukrayna xarici işlər nazirinin müavini ilə görüşdü

20.02.2025 / 16:37
Tovuzda narkotikin təsiri altında avtomobil idarə edən sürücü saxlandı

20.02.2025 / 16:25
53 milyon dollar ixrac pulu prokurorluğun müdaxiləsindən sonra ölkəyə qaytarıldı...

20.02.2025 / 16:10
Baş Prokurorluqda yeni təyinatlar...

20.02.2025 / 16:05
MEDİA onlayn media resurslarına kütləvi kiberhücumlarla bağlı açıqlama yaydı...

20.02.2025 / 15:51
Likiya sivilizasiyasının qorunan mirası Ksantos və Letoon

20.02.2025 / 15:44
“Rusiya sülh müqaviləsini pozarsa, Ukraynaya avtomatik NATO üzvlüyü təklif oluna bilər”

20.02.2025 / 15:37
Trampın 300 milyard dollar yardım iddialarına Zelenskidən reaksiya gəldi – “Bizdə tam fərqli rəqəmlər var”

20.02.2025 / 14:31
Hərbi Dəniz Qüvvələrinin Dəniz piyada bölmələrinin təlimi keçirildi - VİDEO

20.02.2025 / 14:14
Almaniya və Britaniya Trampa qarşı Zelenskinin müdafiəsinə qalxdı...

20.02.2025 / 13:53
APA-nın Bakı Bəyannaməsi qəbul olundu

20.02.2025 / 13:39
Naxçıvan Dövlət Vergi Xidmətinin rəisi vəzifəsindən azad edildi - yeni təyinat...

20.02.2025 / 13:34
“Putin qatil diktatordur”: Avstraliya Trampın gözlərini açmağa çalışır

20.02.2025 / 13:32
Özünü “kral” adlandıran Tramp Amerika siyasətçilərinın təpkisiylə üzləşdi

20.02.2025 / 13:15
Prezident Artur Rasi-zadəyə “Heydər Əliyev” ordenini təqdim etdi - FOTO/YENİLƏNDİ

20.02.2025 / 13:10
США защищают агрессора? Что будет дальше? - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

20.02.2025 / 12:43
“Azərbaycan milli mətbuatının 150 illiyi” medalı təsis edildi

20.02.2025 / 12:40
Rusiyanın Ukrayna danışıqlarında "kozırları" var - Tramp

20.02.2025 / 12:20
Prezident “İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının Təmiz Enerji Mərkəzinin Nizamnaməsi”ni təsdiq edib

20.02.2025 / 12:00
Keçmiş məhkumdan 72 kiloqram narkotik vasitə götürülüb

20.02.2025 / 11:52
Prezident İlham Əliyev İran İslam Şurası Məclisinin sədrini qəbul edib - FOTO/YENİLƏNDİ

20.02.2025 / 11:50
“İmarət” Tarix-Memarlıq Muzey Kompleksi yaradılacaq

20.02.2025 / 11:32
Prezident İlham Əliyev Artur Rasi zadəni “Heydər Əliyev” ordeni ilə təltif etdi

20.02.2025 / 11:31
Hakan Fidan bu gün Sergey Lavrovla görüşəcək

20.02.2025 / 11:22
"Qalatasaray" və "Fənərbaxça" bu axşam Avroliqada cavab matçına çıxırlar

20.02.2025 / 11:16
Donald Tramp Çin liderini Vaşinqtonda gözləyir - "Si Cinpinlə gözəl münasibətlərim var"

20.02.2025 / 11:10
"Qızların keyfiyyətli təhsil alması vacib amildir" - nazirdən AÇIQLAMA

20.02.2025 / 11:06
Moskva Azərbaycana qarşı yeni oyun başladır - CANLI

20.02.2025 / 11:03
Ağdaşda bədbəxt hadisə - əməliyyat edilən qadın 2 gün sonra ölüb

20.02.2025 / 10:32
Bu aktyor “Kuruluş Osman”dan ayrılır

20.02.2025 / 10:26
"Rusiyanın Cənubi Qafqazdakı mövqelərini geri qaytarması mümkün deyil" - erməni politoloq

20.02.2025 / 10:20
"Atamın ölüsünə dil uzadıb" - Cavidan Novruz Xalq artisti Əli Nurun dediklərinə cavab verib

20.02.2025 / 10:12
Berlində tətil başladı- sürücülər maaş azlığına etiraz edirlər...

20.02.2025 / 10:09
Mingəçevir su anbarında batan iki nəfərin axtarışları davam etdirilir

20.02.2025 / 10:06
Paşinyan "Real Ermənistan" adlı yeni milli ideologiyanı yaratdığı gündən uğursuzluğa məhkum etdi..

20.02.2025 / 09:26
Mediasiya Şurası yaranandan boşanmaların sayı durmadan artır…

20.02.2025 / 09:16
Bu xanım "Bakı Metropoliteni"ndə müşavir təyin edildi

20.02.2025 / 09:10
"Real", PSV, "Borrusiya" və PSJ 1/8 finalda!

20.02.2025 / 09:03
İndiki və üç il əvvəlki Marko Rubio

20.02.2025 / 08:39
Yerli kərə yağı istehsalı artdıqca, idxal da artır - uyğunsuzluğun səbəbləri...

20.02.2025 / 00:56
Tramp Zeleskini “komediyaçı”, “diktator” adlandırdı – Kiyevdən sərt açıqlamalar gəldi...

20.02.2025 / 00:11
Prezidentin Xocalı sakini ilə səmimi söhbəti: "Maşallah, sənin də yumruğun..." - VİDEO

19.02.2025 / 23:27
ABŞ və Rusiya danışıqları nəticəsiz bitdi... - VİDEO

19.02.2025 / 22:55
Prezidentin sosial şəbəkə hesabında Xocalıda sakinlərlə görüşündən görüntülər paylaşılıb - VİDEO

19.02.2025 / 22:38
"Bir nəticə var." Putin Rusiya-ABŞ danışıqları haqqında

Azad rayonlarımızın bərpası ölkənin inkişafında xüsusi fenomenə çevrilir...

XƏBƏR ARXİVİ

Fevral
B.eÇ.aÇC.aCŞB
272829303112345678910111213141516171819202122232425262728123456789