Gürcüstan Qərbin Cənubi Qafqazda mənfur siyasətini anlamağa başlamışdır
Prezident sarayını tərk etməyəcəyini bildirən Salome Zurabişvili 2024-cü il dekabrın 28-də sarayı tərk etdi. Yeni prezidentin andiçmə günündə Salome Zurabişvilinin çağırışı ilə etirazçılar toplaşsa da, nəticə vermədi. Qərb Gürcüstan siyasətinin məğlubiyyətə uğraması ilə razılaşa bilməyərək, Tbilisiyə yenə də təzyiqlər göstərməyə başladı. ABŞ-nin Helsinki Komissiyasının sədri Co Vilson Amerika Konqresində Gürcüstan hökumətinin tanınmaması ilə bağlı qanunvericilik aktının təqdim olunacağını, yenidən seçkilər keçirilənədək Zurabişvilinin lider kimi tanınmasını təklif edəcəyini bildirdi. Hazırda Zurabişvilinin ABŞ-ın Makkeyn İnstitutunda işləməsi Qərbin müdaxiləsinin davam edəcəyinə əminlik yaradır. ABŞ Gürcüstanla strateji tərəfdaşlığı, hökumətə yardımını, “Noble Partner” adlı hərbi təlimlərini dayandırdı, bir çox Gürcüstan vətəndaşına viza məhdudiyyəti tətbiq etdi.
Afrikadakı hərbi mövcudluğunun 70 faizini itirən Fransa da Cənubi Qafqazda möhkəmlənmək üçün regionun daxili işlərinə müdaxilə edir. Zurabişvilinin prezidentliyi dövründə (2023) Fransa Gürcüstanı öz ərazisindən Ermənistana silah göndərməsi müqabilində Avropa Ittifaqina qəbul edəcəyini bildirirdi. Amma Gürcüstan nə Aİ-yə, nə də NATO-ya qəbul edilə bilməz. Çünki bu təşkilatların nizamnamələrinə görə ərazisində münaqişə olan dövlət bu qurumlara daxil edilə bilməz. Aİ Gürcüstana səfərlərini, görüşləri, maliyyə yardımını dayandırdı, vətəndaşların gediş-gəlişinə məhdudiyyətlər qoydu. Böyük Britaniya yeni kibertəhlükəsizlik proqramı olan Gürcüstanla strateji “Wardrop Dialogue” proqramını, müdafiə danışıqlarını dayandırdı və s. Bütün bunlar onu sübut edir ki, Gürcüstanda möhkəmlənmədiyini gördükdə mənfi vasitələrə əl atan Qərbin fikri Gürcüstanda huzur, sabitlik yaratmaq olmamışdır.
Gürcüstan parlamentli respublikadır, ölkədə siyasi hakimiyyət ilk növbədə ali qanunverici orqanın, hökumətin əlində cəmləşib. Prezidentin icra səlahiyyətlərinin çoxu Baş nazir və hökumətə verilib, prezident dövlət başçısı və Ali Baş Komandandı. Gürcüstan Prezidenti əsasən, xaricdə ölkəni təmsil edə və bəzi qanun layihələrinə veto qoya bilər. Amma veto qoyduğu layihələr də bəzən parlament tərəfindən ləğv edilir. Parlament üçdə iki səs çoxluğu ilə dövlət başçısını vəzifəsindən uzaqlaşdıra bilər. Gürcüstan parlamentində 2012-ci ildən etibarən Gürcü Arzusu-Demokratik Gürcüstan partiyasının üzvləri üstünlük təşkil edir. Partiyanın sədri Bidzina İvanişvili Moskvada təhsil almış, Rusiyada bank işi və bizneslə məşğul olmuşdur. Həm Rusiya, həm də Fransa vətəndaşı olmuşdur. Gürcüstanın Baş naziri olmaq üçün 2012-ci ildə həmin ölkələrin vətəndaşlığından çıxmış, Gürcüstan vətəndaşı olmuşdur. 2012-ci ildən Baş nazir Gürcü Arzusu-Demokratik Gürcüstan partiyasının nümayəndəsidir. Bu o deməkdir ki, ölkəni Gürcü Arzusu-Demokratik Gürcüstan partiyası idarə edir.
Gürcüstanda hakimiyyət dəyişikliyi çox qalmaqal yaratdı. Xalq çıxış yolunu hakimiyyət dəyişikliyində görür. Fransada anadan olmuş, orada böyümüş, təhsil almış Salome Zurabişvili qərbyönümlü siyasət apardı, amma bu xalqa heç bir fayda vermədi. Mixail Saakaşvili də Qərbdə təhsil almışdı və hakimiyyətə gəldikdən sonra qərbyönümlü siyasət yürütdü. 2008-ci ildə Gürcüstanın ərazi bötövlüyü pozulduqda ABŞ, Qərb Gürcüstana heç bir kömək göstərmədi. 2013-2018-ci illərdə Gürcüstanın prezidenti olan Georgi Marqvelaşvili ABŞ Milli Demokratiya İnstitutunun Gürcüstan nümayəndəliyində çalışmış bir siyasət adamı idi və 2013-cü ildə Gürcü Arzusu – Demokratik Gürcüstan partiyası tərəfindən prezidentliyə namizədliyi irəli sürülmüşdü. O da qərbyönümlü siyasət yürüdürdü. Lakin bu illər ərzində Gürcüstan nə Qərbə inteqrasiya edə bildi, nə də ərazi bütövlüyünü bərpa edə bildi.
Gürcüstanda hazırki hakimiyyət çox yaxşı bilir ki, Qərbin Gürcüstanın daxili işlərinə müdaxiləsi müsbət nəticələnməyəcəkdir. Ona görə də Qərbin müdaxilə etməsinə imkan vermirlər. Gürcüstanda Almaniyanın, Fransanın daxili işlərə müdaxiləsinə etiraz edirlər. Makronun Rusiyanın Gürcüstanda seçki prosesini pozmağa cəhd etməsi haqqında ifadəsinə cavab olaraq, Baş nazir İrakli Kobaxidze ona Ukraynanı diqqətlə izləməyi və Rusiyanın Gürcüstandakı seçkilərə müdaxiləsi barədə yalan danışmamağı tövsiyə etdi. Kobaxidze “Qoy Fransa prezidenti dağıdılması üçün qurban verilən Ukraynaya diqqət yetirsin”- demişdir. Gürcüstan parlamentinin sədri Şalva Papuaşvili isə “Fransada yeni seçkilərin keçirilməsi bu ölkədəki siyasi böhranın ən yaxşı həlli olacaq” – deyə bildirmişdir.
Ramilə Dadaşova
Siyasi elmlər doktoru, dosent
AMEA Qafqazşünaslıq İnstitutunun direktor v.i.e.
