İsrailin Aralıq dənizindəki qaz yataqlarında SOCAR-ın layihəsinin taleyi necə olacaq...
Fuad İbrahimov: “Məsələ əndazədən çıxarsa, o zaman SOCAR-ın da iştirak etdiyi layihələr təhlükə altına düşə bilər”
Azərbaycan müxtəlif ölkələrdə enerji hasilatında yaxından iştirak etmək istiqamətində zəruri addımlar atır. Bir müddət əvvəl İsrailin Enerji Nazirliyi ölkənin Aralıq dənizindəki qaz yataqlarının kəşfiyyatı üçün 12 lisenziyanı 6 şirkətə verib.
Tenderin nəticəsi olaraq lisenziyalardan biri İtaliyanın “Eni”, “Dana Petroleum” və İsrailin “Ratio Energies” şirkətlərindən ibarət qrupa təqdim olunub. Bu qrup “Böyük Leviatan” yatağının qərb hissəsində işləyəcək.
İkinci qrupa isə SOCAR, Britaniyanın BP və İsrailin “NewMed” şirkətləri daxildir. BP-nin sözçüsü SOCAR-ın başçılıq etdiyi konsorsiuma lisenziya verilməsini təsdiq edib. BP, SOCAR və “NewMed” ötən iyulda keçirilən tenderdə birgə iştirak edirdilər. Son 15 ildə Aralıq dənizinin Şərq hissəsinin İsrail sahillərində böyük qaz yataqları aşkar edilib və İsrail kəşfiyyat-axtarış işləri vasitəsilə daha böyük yataqların tapılacağına ümid edir.
O da məlumdur ki, son aylar Yaxın Şərqdə vəziyyət gərginləşib. Maraqlıdır, Yaxın Şərqdə məlum proseslər SOCAR-ın gələcək fəaliyyətinə, perspektivlərinə necə təsir edə bilər? Yəni İsrail-Fələstin müharibəsinin davam etməsi SOCAR-ın imzaladığı bu layihənin gələcəyinə necə təsir edə bilər?
“Çünki Aralıq dənizinin həmin hissəsi Fələstinin maraqlarını güdən dövlətlər tərəfindən əhatəyə alınıb”
Sözügedən məsələyə aydınlıq gətirən iqtisadçı ekspert Fud İbrahimov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bununla bağlı bir sıra məsələlərə toxundu: “Əvvəla, BP-SOCAR tandeminin ən azından Azərbaycanda 30 ilə yaxın birgə iş təcrübəsi var. Məsələn, BP-nin rəhbərlik etdiyi layihə üzrə Azərbaycanda işlər başlayanda 100 işçidən 96-sı xarici mütəxəssislər idisə, hazırda bu say tərkibində kifayət qədər dəyişikliklər var. Artıq əməliyyat şirkətlərində mütəxəssislərin 90-95 faizi azərbaycanlılardır. Digərləri xaricdən gələnlərdir. Sovetlər dönəmində geoloji kəşfiyyat işlərində bizim mütəxəssislər üstün çəkiyə malik idi. Bizim mütəxəssislər həm də Vyetnamda, Əlcəzairdə və digər ölkələrdə işləyirdilər. Bu gün də təsadüfi deyil ki, artıq SOCAR bu sahə üzrə cəlb oluna biləcək şirkətlər sırasındadır. Elə bunun nəticəsidir ki, İsrail SOCAR-ı Aralıq dənizindəki layihələrə cəlb edir. Buna həm də İsrail-Azərbaycan münasibətlərinin sağlam olması şərait yaradır. İsrail-Fələstin münaqişəsinə gəldikdə isə, bu böyük bir bəladır. Hesab edirəm ki, bu, siyasi yolla həll olunmalıdır. Ancaq məsələ əndazədən çıxarsa, o zaman SOCAR-ın da iştirak etdiyi layihələr təhlükə altına düşə bilər. Çünki Aralıq dənizinin həmin hissəsi Fələstinin maraqlarını güdən dövlətlər tərəfindən əhatəyə alınıb. Belə olduğu halda ərazidə idarə olunmayan qüvvələr hərəkətə gələ bilər. Bu zaman risqlər artacaq və bir sıra şirkətlər fəaliyyətini dayandıra bilər. Nəticədə, ümumiyyətlə geoloji-kəşfiyyat işləri dayana bilər. Ancaq ümid edirəm ki, İsrail ətrafında vəziyyət davamlı olaraq belə qalmayacaq. Regionda sülh bərqərar olduqdan sonra SOCAR və digər şirkətlər öz fəaliyyətini davam etdirəcək”.
Vidadi ORDAHALLI
