"ABŞ zərbə vursa, Avropa olmayacaq" - qorxunc təhdidlər səngimir...

Bəlli olduğu kimi, ABŞ prezidenti Co Bayden Rusiya ərazisinə ATACMS taktiki ballistik raketləri ilə zərbələr endirməyə icazə verib. Bu isə Rusiya-Ukrayna savaşında yeni mərhələ olmaqla yanaşı, həm də müharibənin eskalasiyasına gətirib çıxarmaq iqtidarındadır.

Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov qeyd edir ki, Vaşınqtonun məhdudiyyətin dəyişdirilməsi ilə bağlı qərarı gərginliyin yeni mərhələsinə səbəb olacaq və ABŞ-ın Ukraynadakı müharibəyə daha çox qatılmasını şərtləndirəcək. Rusiya prezidenti Vladimir Putin sentyabrda Qərb dövlətlərini xəbərdar edib ki, adi raket zərblərinə nüvə silahı ilə cavab verə bilər. Rəsmi Moskva nüvə gücünün dəstəyi ilə özünə qarşı gerçəkləşdirilən istənilən hücumu birgə hücum kimi gözdən keçirəcək. Bu arada Dövlət Dumasının Beynəlxalq əlaqələr komitəsinin sədri Leonid Slutski Ağ evin bu addımının daha ciddi fəsadlara yola aca biləcəyini söyləyib. Rusiyalı senator Vladimir Cabarov ABŞ-ın bu qərarını 3-cü dünya müharibəsinə doğru görünməmiş addım olaraq qiymətləndirib. Rusiyalı politoloq Yevgeni Mixaylov isə bildirir: “Zərbə vurularsa, bu, ümumilikdə Trampın Ukraynadakı problemin sülh yolu ilə həlli üçün bütün planlarını məhv edəcək. Onun səlahiyyətinin icrasına başlamasına 2 ay vaxt qalır. Və bu müddət ərzində o qədər çox şey dəyişə bilər ki, nəticədə Tramp heç nəyi düzəldə bilməz. Yenə deyirəm, həqiqətən ümid edirəm ki, qarşılıqlı zərbələr olmayacaq, Bayden zarafat edirdi, baxmayaraq ki, mən buna şübhə edirəm. Amerikalılar zərbə endirmək qərarına gəlsələr, hücuma icazə versələr, o zaman istərdim ki, Avropa liderləri kifayət qədər ehtiyatlı olsunlar. Çünki ehtiyatlı olmasalar, bildiyimiz Avropa artıq olmayacaq. Olmayacaq, bu, dəqiqdir”. Yeni durum Böyük Britaniya və Fransanın Ukrayna ilə bağlı bənzər məhdudiyyəti qaldırmağa da yol açır. Bu da Ukraynaya savaşın həlledici anında düşməninə zərbə etdirməyə imkan verəcək. Ukrayna gələcək sülh danışıqlarında önəmli anlam daşıyacaq Kursk vilayətində nəzarət etdiyi əraziləri hər vəchlə əlində saxlamağa çalışır. Ancaq onu da qeyd edək ki, bu payız cəbhə xəttində Ukraynanın durumu özəlliklə ağırdır. Rusiya Ukraynanın şərqindəki əraziləri son 2 il yarım ərzində olduğundan daha sürətlə işğal edir. Rusiya ilə savaşda Ukraynanın ən böyük dəstəkçisi ABŞ-da yeni prezident seçilən Donald Tramp bu ölkəyə genişmiqyaslı yardımı tənqid edib. Bu, ABŞ-ın Ukraynaya dəstəyinin dayandırılması və sülh müqabilində Kiyevin Rusiyaya ərazi güzəştlərinə getməli olmasına dair qorxuları artırıb. Ukraynanın Avropa tərəfdaşlarının yarana biləcək boşluğu doldurmaq üçün həddən çox parçalanmış olması da təlaşlandırır. Qarşıdan amansız qış və Rusiyanın yeni əkshücumu gözlənilir. Amma yuxarıda qeyd olunduğu kimi Ukrayna özünün ən böyük hərbi istəklərindən birini almış kimi görünür. Bayden administrasiyası, nəhayət, Kiyevin ABŞ istehsalı olan uzunmənzilli silahlarla Rusiya ərazisini vurmasına icazə verib. Avropadakı ABŞ Silahlı Qüvvələrinin komandan olmuş, indi isə istefada olan general-leytenant Ben Hoces qeyd edir: “Bu, Kremlə mesajdır. Yəni biz çadırlarımızı yığıb Trampı gözləmirik və ABŞ bu işdən əl çəkməyib”.  General-leytenant bunu da deyib ki, Ukrayna, böyük ehtimalla, uzaqmənzilli raketlərdən düşmənin Kursk vilayətindəki komanda məntəqələrinə, silah anbarlarına və artilleriya batareyalarına zərbələr endirəcək. O, Ukrayna şəhərlərini atəşə tutmaq üçün istifadə olunan Rusiya aerodromlarının sonrakı hədəf olacağını da söyləyib.

Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, ABŞ-ın bu addımı Britaniya və Fransanın da eyni qərarı verməsinə qapı açır. Bu, müharibənin indiki kritik anında Ukraynaya Rusiyaya zərbə endirmək imkanı verə bilər. Ağ Evin Rusiya ərazisinin içərilərinə zərbələr endirilməsinə icazə vermək qərarı Rusiyanın Ukraynaya 210 raket və dron zərbəsi endirməsindən bir gün sonraya təsadüf edir. Bu, Rusiyanın 2022-ci ilin fevralında başlatdığı tammiqyaslı savaşda gerçəkləşdirilən ən böyük hava hücumudur. Üstəlik, Rusiyanın Kursku geri almaq üçün 50 min əsgər gətirdiyi, onların arasında minlərlə şimali koreyalı əsgərin də olduğu bildirilir. Hərbi təhlilçilər Putinin danışıqlarda öz mövqeyini gücləndirmək üçün Trampın vəzifələrinin icrasına başlamasından öncə Kurska tam nəzarəti geri qaytarmaq istədiyini deyirlər. Rusiyanın içərilərinə zərbə icazəsinin döyüş meydanındakı təsirləri Ukraynaya neçə ATACMS və digər uzunmənzilli raketlərin verilməsindən və onların istifadəsi üçün hansı məhdudiyyətlərin qoyulacağından asılı olacaq. ATACMS raketləri maksimum 300 kilometr mənzillidir. Bayden administrasiyasının sözügedən qərarının ardınca, Fransanın gündəlik   “Le Figaro” qəzeti yazıb ki, Britaniya və Fransa da Ukraynanın “Storm Shadow” və SCALP raketlərindən Rusiya ərazisini vurmaq üçün istifadə etməsinə icazəsi verəcəklərini deyib. Beləcə, bu vaxtadək öz “Taurus” raketlərini Ukraynaya verməkdən imtina edən Almaniyanın üzərinə bəlli basqı yaranacaq. ATACMS haqda çox yazan kanadalı müdafiə təhlilçisi Kolbi Badhvar deyir ki, ötən ilin dekabrında ABŞ-ın arsenalında 2 min 400-dək uzunmənzilli raket olub və bunların təxminən yarısının müddəti keçib. O deyir ki, son bir il ərzində anbarlara 500-dən çox ATACMS əlavə edilib. Ancaq Badhvar Pentaqonun bu raketləri çox sayda verməyə tərəddüd etməsinə də diqqət çəkir. General-leytenant Hoces deyir ki, Ukrayna yetərincə raketlə təchiz edilsə, Rusiyanın Kurskdakı mövcud əkshücumunun önü kəsilə bilər. Bu il ABŞ-ın Ukraynaya ATACMS-lardan Rusiya ərazisinə zərbə endirməyə icazə verəcəyinə dair şayiələr yayılarkən, Kreml öz hərbi aktivlərinin bir hissəsini bu raketlərin diapazon dairəsindən uzaqlaşdırmağa başlamışdı. Amma Badhvar bildirib ki, Rusiyanın hələ də bu raketlərin zərbə diapazonunda yerləşən çox sayda hərbi obyekti var. Ancaq hətta uğurlu ATACMS zərbələri belə Ukraynanın döyüş meydanındakı əsas problemini – insan gücü məsələsini çözə bilməyəcək. Çağırış prosesinə gec başlayan Ukrayna indi Rusiya qoşunlarının davamlı hücumlarını dəf etmək üçün yetərincə insan cəlb edib hazırlamaqda çətinlik çəkir. Rusiya gündə Ukraynadan çox - 1500-dək canlı qüvvə itirsə də, Kreml hələ də öz sıralarını yeniləyə bilir.

Tahir TAĞIYEV