Azərbaycan beynəlxalq "şagird qiymətləndirməsində" ilbəil aşağı düşür...
PISA (Beynəlxalq Şagird Qiymətləndirmə Proqramı) tədqiqatının 2022-ci il üzrə nəticələri açıqlanıb. Ötən il keçirilən PISA tədqiqatında əsas sahə riyaziyyat olub və 81 ölkədən ümumilikdə 700 000-ə yaxın şagird qiymətləndirmədə iştirak edib.
Riyaziyyat üzrə nəticələrə görə ilk beşlikdə Sinqapur, Makau (Çin), Çin Taypeyi, Honkonq (Çin) və Yaponiya qərarlaşıb. Bakı məktəbləri ilə təmsil olunan Azərbaycan sıralamada 81 ölkə arasında 56-cı yerdədir. Ölkəmiz Meksika, Braziliya, Gürcüstan, Özbəkistan, Albaniya və Şimali Makedoniyadan daha yuxarı nəticə göstərib.
Qeyd edək ki, Azərbaycanda qiymətləndirmədə iştirak edən şagirdlər bütün ölkədən deyil, yalnız Bakıdan seçilib. Mütəxəssislər qeyd edir ki, monitorinq bütün ölkə ərazisindən aparılsaydı, çox güman ki, nəticələr bir az da pis olacaqdı.
Məlumat üçün bildirək ki, Azərbaycan 4 dəfə (2006, 2009, 2018 və 2022) bu qiymətləndirmədə iştirak edib.
PISA qiymətləndirməsi üç istiqamət – oxu bacarıqları, riyaziyyat və təbiət elmləri üzrə aparılır.
Qeyd edək ki, PISA İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatının (OECD) təşkil etdiyi beynəlxalq şagird qiymətləndirmə proqramıdır. Qiymətləndirmənin məqsədi proqramda iştirak edən ölkələrin 15 yaşlı məktəblilərinin oxuma-anlama, riyaziyyat və elmi biliklərini ölçməkdir.
Bəs PİSA-nın Azərbaycanla bağlı nəticələri niyə getdikcə aşağı enir?
Kamran Əsədov: “PISA 2022 nəticələrinə görə, əksər ölkələrin geriləməsinin əsas səbəblərindən biri COVID-19 pandemiyasının mənfi təsirləridir”
Təhsil eksperti Kamran Əsədov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında qeyd etdi ki, İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı ölkələri üzrə orta ballarda ilk dəfə kəskin geriləmə qeydə alınıb. PISA 2022 tədqiqatı üzrə əksər ölkələrin nəticələrinin orta göstəricilərində əvvəlki dövr ilə müqayisədə kəskin azalma müşahidə olunub: “PISA 2022 nəticələrinə görə əksər ölkələrin geriləməsinin əsas səbəblərindən biri COVID-19 pandemiyasının mənfi təsirləridir. PISA 2018-ci illə müqayisədə əvvəlki dövrdə yüksək nəticələr əldə etmiş inkişaf etmiş ölkələr arasında ən çox geriləmə müşahidə olunan Finlandiya, Hollandiya və Norveç də var. Qiymətləndirmə nəticələrində Azərbaycan üçün yaxşı hesab olunacaq məqamlar da var. Azərbaycan PISA 2022 nəticələri üzrə 2018-ci ilə nisbətən geriləsə də, regiondakı ölkələrlə müqayisədə irəlidədir və MDB ölkələri arasında 3-cü yerdədir. Azərbaycan PISA 2022-də sosial-iqtisadi ədalətlilik indeksi üzrə Norveç, Kanada, Birləşmiş Krallıq kimi ölkələrlə eyni səviyyədədir. Azərbaycan Meksika, Braziliya, Tailand, Gürcüstan, Özbəkistan, Albaniya, Monteneqro, Şimali Makedoniya kimi ölkələrdən daha yuxarı nəticə göstərib. Bundan əlavə, Azərbaycanın riyaziyyat üzrə nəticələri digər fənlərə nisbətdə əhəmiyyətli dərəcədə yüksəkdir. Riyaziyyat üzrə göstəriciyə görə ölkəmizin şagirdləri 25 ölkənin şagirdlərindən daha yüksək bal toplayıb. Azərbaycanlı şagirdlərin riyaziyyatda narahatlıq səviyyəsi OECD ortalamasından aşağıdır, bu isə müsbət haldır".
Elçin Əfəndi: “Yoxlanmaların riyaziyyat istiqaməti üzrə olması bizi geri salıb”
Təhsil eksperti Elçin Əfəndi hesab edir ki, yoxlanmaların riyaziyyat istiqaməti üzrə olması bizi geri salıb: "Beynəlxalq təhsilin keyfiyyətinin ölçülməsi ilə məşğul olan müəyyən qurumlar var ki, onların açıqlamalarına nəzər yetirdiyimiz zaman ölkəmizdə istər aşağı təhsil, istər yuxarı təhsil pilləsində müvafiq olaraq müəyyən çatışmazlıqların olduğunu görürük. PİSA tərəfindən aparılan qiymətləndirmə ilə ölkəmiz 81 ölkə arasında 56 yerdə yer alıb. Biz əsasən qonşu ölkələrindən Gürcüstanı, böyük ölkələrdən isə Argentinanı geridə qoymuşuq. Məhz riyaziyyat istiqaməti üzrə ölçülməsi bizi PİSA-da geri salıb. Bu istiqamətdə işlərin aparılmasına artıq start da verilib. Müəyyən boşluqlar istiqamətində işlərin görülməsinə başlanılıb. PİSA-nın yoxlaması yalnız Bakı məktəbləri üzrə olub, lakin Azərbaycan təhsil sistemi təkcə Bakıdan ibarət deyil. Yoxlanma bütün respublika üzrə olmalı idi. o zaman biz əsas göstəricini görə bilərdik. Biz daha sürətli göstəricilərin artımına çalışmalıyıqsa Sinqapur, Finlandiya modelini tətbiq edə bilərik. Daha çox araşdırma apararaq onların modeli üzərində öz modelimizi yarada bilərik".
Günel CƏLİLOVA
