KÖHNƏ VERSİYA            

Sokratdan Qulu Məhərrəmliyə qədər

Image

Qədim yunan filosofu Sokrat da yetmiş yaşına çatmışdı.. Bizim eradan qabaq 469-cu ildə doğulub, 399-cu ildə vəfat edib. "Həlak olub" da deyə bilərik. Çünki məhkəmənin hökmü ilə... zəhər içib. Öz fəlsəfi görüşləri ilə "dövlətin dayaqlarını sarsıtdığına görə". İndiki siyasi leksikonla desək, "vicdan məhbusu" olub.

Hətta onun məhkəmədəki son sözü məşhurdur. Hakimlərə deyib: "Mən artıq yaşlanmışam. Bir az da gözləsəydiniz, onsuz da özüm öləcəkdim. Amma indi mənim ölümümə görə siz günahkar olacaqsınız". Sokrata ölüm hökmü çıxaran hakimlər də öldü. Həm də günah içində. Amma Sokrat tarixin və insanlığın yaddaşında qalıb. "Qalıb" deyirəm, "yaşayır" demirəm. Yaşasaydı, yanımızda olardı, elə deyil?! Tarixdəki Sokratı da, özümüzü də aldatmayaq.

Hə, doğrudan da, Sokrat, sadəcə, yadımızda deyil, yanımızda olsaydı hələ! Daha bir yetmiş il, daha bir yetmiş il... yaşaya-yaşaya günümüzə qədər sağ-salamat gəlib çatsaymış!

Təsəvvür edin: Dünya onun varlığından nə qədər böyük fayda götürə bilərdi. Görün, Miladdan əvvəlki Sokrat Miladdan sonrakı iki min iyirmi dörd ildə necə bir Sokrat olardı!

Ümumiyyətlə, Sokrat kimi şəxsiyyətlər niyə ölsün ki?! Deyirsən: İlahi, bu cür işıqlı, qiymətli insanlar heyfdir axı! Niyə uzun yaşamasın ki?! Diri-diri dərisi soyulanda Nəsiminin əlli yaşı vardı; həyatının və təbinin ən verimli çağındaymış. Niyə belə tez getməliymiş axı?! Həm də belə!

Düşündükcə, üşənirsən: doğrudanmı, bu Dünyada daha bir də Füzuli boyda bir Füzuli doğulmayacaq?! Doğrudanmı, Hüqo kimi bir Hüqo daha gəlməyəcək?! Şopendən, Vivaldidən, Dalidən, Prustdan, Taqordan, Əli Kərimdən... bir də olmayacaq?!

Baxın, Müşfiq elə təkcə öz təbii ömrünü yaşasaydı, gör, daha necə şedevrlər yaradardı. Elə deyilmi?! Yaxud, məsələn, 41 yaş Frans Kafka kimi bir yazıçı üçün az deyilmi?! Allah bilir, özülü atılmış daha neçə mükəmməl bədii "Qəsr" "yarımçıq tikili" olaraq qalıb...

Yaşadıqca Dünyanı rəngləndirən, cəmiyyəti canlandıran, həyatı dadlandıran bu cür insanlara niyə əbədi ömür biçilməyib ki?! Qoy, lap yenə hamının vədəsi hələlik olaydı. Amma, məsələn, odu kəşf edən o qədim insan həmişəlik olsaydı, yaxşı olmazdımı?! Bəlkə həyatda görüb, oda, işığa görə təşəkkür etmək imkanımız olardı. Ya da ən azı Edison daha doxsan üç il artıq ömür sürəydi ki, bu günə çataydı, tapıb əlini sıxardıq...

Sözün tam anlamında işıqlı insanlar yaşamalıdır axı!

Doğrudan da, elə professor Qulu Məhərrəmli kimi şəxsiyyətlər çox yaşamalıdır axı!

Yox, haşa, İlahi! Üsyan etmirəm, sadəcə, sual edirəm. Amma sən Haqqsan və həmişə haqlısan. Hikmətindən sual olmaz, o ayrı. Çünki elə suallar var, cavabsız da gözəldir.

Sözünü etdiyimiz professor da gözəl yaşayıb, əslində. Sokratın sonuncu yaşına çatıb; o da gəlib yetmişə yetişə bilmişdi. Bu, Sokratla Qulu Məhərrəmlinin ömürləri arasında yeganə oxşarlıq deyil. Sokrat kimi Qulu Məhərrəmli də məhkəmə qarşısına çıxarılmışdı. Ancaq Sokratdan fərqli olaraq, bu ütüdən salamat çıxdı, həyatdadır, çox şükür!

Sokratın da tələbələri vardı, Qulu Məhərrəmlinin də tələbələri var. Sokrat tələbələrinə bağ-bağatda, küçədə, meydanda... bir sözlə, açıq havada dərs deyirdi. Ancaq Qulu Məhərrəmliyə universitet auditoriyası verilib. Bir xoşbəxt fərq də, bu olsa gərək. Sokratın auditoriyasında dərs deyəcəyi bir məktəbi yox idi, ancaq bir fəlsəfi MƏKTƏBi var. Qulu Məhərrəmlinin isə, həm dərs deməyə məktəbi var, həm də... bir MƏKTƏBi var. Bu yaradıcılıq MƏKTƏBİ isə hamının üzünə açıqdır.

Şəxsən mənə Qulu Məhərrəmli auditoriyada birbaşa dərs verməyib, ancaq mən ondan dərs almışam. Hələ neçə-neçə nəsillər professorun özünü tanımadan, üzünü görmədən ondan dərs alacaq! Sokratdan dərs aldığımız kimi.

Nə bilim! Kaş, ömür də Miladdan əvvəlki tarix kimi olaydı: Dünyaya yararlı insanlar yaşlanıb yetmişə çatanda, qayıdıb cavanlaşmağa doğru yaşayaydı təzədən. Rəqəmlər azdan çoxa deyil, çoxdan aza doğru gedəydi. O zaman biz iyirmi ildən sonra professorun əlli illiyini keçirərdik. Gözəl olmazdımı?! Əlbəttə, olardı.

İnsanların belə düşünməsi bir az qəribə olsa da, təbiidir: heç kim ona məxsus olan dəyərli varlığı itirmək istəməz.

Ona görə də sənin üçün dəyərli insanlara sevginlə yanaşı, həmişə bir qorxun da var: qocalır axı. Dəyərli insanlar sənin üçün sonsuz səadət qaynağıdır, amma, məşhur mahnıda deyildiyi kimi, "səadətdə onu itirmək qorxusu" da olur. Ən cəsur kişinin belə ən çox qorxduğu şey sevdiyi qadının gözündən düşməkdir, elə deyilmi?!

Ən qorxulusu itirmək qorxusudur. Bunlar təbii hisslərdir: insan düşmənindən çox, dostundan... qorxur. Çünki düşməni itirmək xoşbəxtlikdir, dostu itirmək isə...

Yox, təpədən dırnağa optimist bir insan haqqında yazıda bu cür pessimist notlar artıqdır. O kədərli cümlələri bu yazıdan silmək asandır; istəsəniz, silə bilərəm. Amma professor razı olmaz: yazıya pozu yoxdur. Sözün hər anlamında. Əsas NEÇƏ yaşadığın deyil, necə yaşadığındır.

Professor necə yaşayıb, bilirsiniz. Hamının gözü önündə yaşayır. Elə insanlar var, nəinki başqalarından, elə özündən də gizlənib yaşamağa çalışır. Hətta dəvəquşu kimi başını quma basdırıb "gizlənənlər" də az deyil. Amma professor Qulu Məhərrəmli heç kimdən qaçmır, heç kimdən gizlənmir. Niyə?! Çünki həyatında gizlənməyi gərəkdirəcək bir şey yoxdur. Onun heç nədən və heç kimdən qorxusu yoxdur. Çünki sevgisi var. Onu həyata bağlayan, bu müdrik yaşında da cavan saxlayan həmin o sevgidir.

Bəli, professorun həyat eşqi, yaradıcı enerjisi o qədər çoxdur ki, ən azı daha bir yetmiş il də yaşaya bilər. Mən özüm Qulu Məhərrəmlidə o potensialı görürəm. Və mən də hamı kimi onu həmişə aramızda görmək istəyirəm. Elə, bax, belə bir tükənməz həyat eşqi ilə. Sönməyən işığı, yorulmayan qələmi və coşqun yaradıcı enerji ilə. Üstəgəl də bu cür Sokratyana müdrikliyi ilə...

Bahəddin Həzi, 
Bizimyol.info









VİDEO

Suriya azı 4 yerə bölünür... Əsəd "keçi qiymətinə" satılır - David koridoru gerçəkləşə bilər... - VİDEO

Paşinyan Azərbaycanla kiçik müharibə ssenarisi üzərində işləyir... - VİDEO

Konqresmen Pallone Bakıdan qaçdı və ABŞ da “tünd sirkə kimi partladı”... - VİDEO

Azərbaycanın COP29 uğuru növbəti COP uğuruna səbəb oldu - yeni sədrlik etimadı...

"Bakı-Xəbər" youtube kanalına ABŞ ermənilərindən hədə zəngi: "Kanalınızı yenə bağlatdıq"...

Azərbaycanda ekoloji fəallar təqib olunur? - BBC-nin qərəzli yanlışı…

SON XƏBƏRLƏR

05.12.2024 | 00:59
Fransa parlamenti hökuməti devirdi... Makrona da "istefa ver" mesajı göndərildi - indi növbə sənindir...

04.12.2024 | 23:57
Rəsmi Bakı Qərb ölkələri səfirlərinin bəyanatına sərt cavab verdi...

04.12.2024 | 22:16
"Beynəlxalq Demokratlar Birliyi Azərbaycanın beynəlxalq platformada qarşılaşdığı vəziyyətlərə qarşı da bir platforma olacaq" - Cahit Bağçı

04.12.2024 | 21:37
Gürcüstana bütün təzyiqlər bir “mərkəzdən” idarə olunur...

04.12.2024 | 21:22
Faşist Njdenin İrəvandakı heykəlinin götürülməsi məsələsi BMT-də qaldırıldı...

04.12.2024 | 21:08
İran Suriyaya qoşun yeridir - Əsədlərin ölkəsinin pay-puş edildiyi təsdiqlənir...

04.12.2024 | 20:55
Suriyadan böyük erməni köçü İrəvanı təşvişə salıb...

04.12.2024 | 20:41
Ermənistan boşalır - məsuliyyəti öz hakimiyyətləri daşıyır...

04.12.2024 | 20:27
Qafqaz yanacaq - Qərbin Gürcüstan və Ermənistan planları baş tutsa...

04.12.2024 | 20:14
Nazirliklərin İctimai Şuralarını inhisara almış QHT-nin xarici casusluqları açılır...

04.12.2024 | 20:09
Ceyhun Bayramov Azərbaycan-Ermənistan normallaşmasını Avrokomissiyanın vitse-prezidenti ilə müzakirə etdi

04.12.2024 | 20:00
Gürcüstan azərbaycanlılarını hakimiyyətə qarşı qaldıran xüsusi missionerlər işləyir...

04.12.2024 | 19:47
İrəvan yola gəlmir, Rusiya Ermənistanı AİB-dən qovmalı olacaq...

04.12.2024 | 19:34
Qaz təhlükəsizliyi qaydalarına səhlənkar münasibət hələ davam edir, fəsadlar da artır...

04.12.2024 | 19:20
"Erməni njdeizmi" BMT-də sarsıdıcı zərbə aldı...

04.12.2024 | 19:11
İmaməddin Xəlilov dünyanın ən yaxşı kişi parataekvondoçusu seçilib!

04.12.2024 | 19:11
Antalyanı Santa Klausun izi ilə kəşf edin

04.12.2024 | 18:59
“44 gün – Tarixi zəfər” adlı kitabın III cildinin növbəti təqdimatı keçirilib - FOTO

04.12.2024 | 18:44
Azərbaycanın COP29 uğuru növbəti COP uğuruna səbəb oldu - yeni sədrlik etimadı...

04.12.2024 | 18:35
"Bakı-Xəbər" youtube kanalına ABŞ ermənilərindən hədə zəngi: "Kanalınızı yenə bağlatdıq"...

04.12.2024 | 18:31
Erməni katolikosu Qaregin italyan şəhər merilə xarici işlər naziri kimi danışdı...

04.12.2024 | 18:17
Məktəbliləri siyasi aksiyalara cəlb etmək Qərbdən gələn texnologiyadır...

04.12.2024 | 18:04
Azad rayonlarda yaşıl enerji istehsalı “ekoloji inqilabın” mühüm mərhələsidir...

04.12.2024 | 17:50
Azərbaycanda ekoloji fəallar təqib olunur? - BBC-nin qərəzli yanlışı…

04.12.2024 | 17:37
Qərbi azərbaycanlılarla bağlı BMT-də tarixi müzakirə keçirildi...

04.12.2024 | 17:25
ABŞ-dan Əsədə ilginc təklif - İrandan uzaqlaş, sanksiyaları ləğv edək...

04.12.2024 | 17:18
Bakıda məktəbli yoldaşını yaralayan şagird saxlandı

04.12.2024 | 17:14
Konstitusiya Məhkəməsi hakimiyyətin və müxalifətin müraciətlərini rədd etdi - sonra nə olacaq?..

04.12.2024 | 17:03
Nazir Vilayət Eyvazov Balakəndə növbəti vətəndaş qəbulu və sıra baxışı keçirib - FOTO

04.12.2024 | 16:55
“Baydenin oğlu ilə bağlı qərarı amerikasayağı demokratiyanın növbəti təzahürüdür” - Vüqar Rəhimzadə

04.12.2024 | 16:50
Ukraynanın Əsədə qarşı Suriyaya əsgər göndərdiyi iddia edildi...

04.12.2024 | 16:37
İxrac pulunu ölkəyə qaytarmayan daha bir neçə nəfər həbs edildi

04.12.2024 | 16:30
Zəfər şəhidlərinə ehtiram...

04.12.2024 | 16:14
Şuşaya köçən daha 48 ailəyə evlərin açarları təqdim olundu

04.12.2024 | 16:06
"İrəvanın BCM-də iştirakı Rusiya ilə münasibətlərə zərər vurur" - Zaxarova

04.12.2024 | 15:50
Fransızların 63 faizi Makronun istefasını istəyir - hökumət getsə, o da getməlidir....

04.12.2024 | 15:27
Üç vəzifəli şəxs barəsində inzibati tənbeh tədbiri tətbiq olunub - DİN

04.12.2024 | 15:00
Emoməli Rəhmon Prezident İlham Əliyevə zəng edib

04.12.2024 | 14:20
İran Suriyaya ordu göndərə bilər...

04.12.2024 | 13:52
Minalarla mübarizəyə sərf olunan milli maliyyənin miqdarına görə Azərbaycan birinci yerdədir...

04.12.2024 | 13:36
Dələduzluqda şübhəli bilinən 5 nəfər saxlandı

04.12.2024 | 13:20
Rüşvət alarkən yaxalanan bələdiyyə sədri məhkəmə qarşısına çıxarılır...

04.12.2024 | 13:07
Messi və komanda yoldaşları Bakıya gəlir...

04.12.2024 | 12:53
"Azərbaycan “Rio-Trio” təşəbbüsünün məqsədlərini konkret nəticələrə çevirməyə sadiqdir" – Muxtar Babayev

04.12.2024 | 12:40
Macar nazir Avropanın iç üzünü açdı - Gürcüstanda müxalifət qalib gəlsəydi...

04.12.2024 | 12:26
Azərbaycanın təndirçilik sənəti və çörəkbişirmə üsulu UNESCO-nun qeyri-maddi irs siyahısına salındı

04.12.2024 | 12:20
Məktəbəqədər təhsildə "ailə modeli" yaradılacaq - nazirdən AÇIQLAMA

04.12.2024 | 12:10
Rusiya və Azərbaycan ekologiya sahəsində işçi qrupu yaradacaq - rusiyalı vitse-spiker

04.12.2024 | 12:00
Sumqayıtda piyada yol qəzasında ölüb

04.12.2024 | 11:35
Prezident İlham Əliyev Mövlud Çavuşoğlunu qəbul edib - FOTO

04.12.2024 | 11:30
Xətai rayonunda çayxana yanıb

04.12.2024 | 11:20
Bu gün Bakıda və bir neçə rayonda qaz olmayacaq

04.12.2024 | 11:12
"Azərbaycan Atabəyləri" tarixi bədii-sənədli filminin təqdimatı olub

04.12.2024 | 11:10
Bu Afrika ölkəsində ilk dəfə qadın Prezident seçildi

04.12.2024 | 11:05
Qətər Əmiri üçün Bukinqem sarayında ziyafət verilib

04.12.2024 | 10:30
Bu gün Qubada 5 saat işıq olmayacaq - əhaliyə XƏBƏRDARLIQ

04.12.2024 | 10:22
Makron ən azı etika xatirinə İlham Əliyevə müraciət etməli idi...

04.12.2024 | 10:20
47 dəfə elçilərə "yox" cavabı verən xalq artisti

04.12.2024 | 10:10
“Bu günü yaşamaq bəlkə də bir yuxudur" - Şuşa sakini

04.12.2024 | 10:05
"Bavariya" son çempiona uduzdu

04.12.2024 | 10:00
Britaniyada quş qripi ŞOKU - 5 milyon doza peyvənd alındı

04.12.2024 | 09:30
İllərdir küsülü idilər, artıq barışıblar...

04.12.2024 | 09:24
Muskul şişirdən dərmanların satışı qadağan olsa da, sosial şəbəkələrdə qızğın steroid alveri gedir...

04.12.2024 | 09:20
Paşinyanın xahişini rədd edən deputat partiyadan qovuldu!

04.12.2024 | 09:10
"İqlim dəyişikliyi ilə bağlı məsələlər inteqrasiya olunmuş qlobal həllər tələb edir"

04.12.2024 | 09:05
Bu yolda sürət həddi əvvəlki vəziyyətinə qaytarıldı - AÇIQLAMA

04.12.2024 | 09:00
Daha 48 ailə Şuşaya köçürüldü

04.12.2024 | 08:45
İki asteroid yer kürəsinə yaxınlaşır - NASA-dan XƏBƏRDARLIQ

04.12.2024 | 08:37
Yasamal sakinləri sökülən mənzillərin hər kvadratına 2500 manata razı olmurlar - Abdulla Şaiq küçəsində mübahisə...

03.12.2024 | 23:13
Qərb səfirlikləri Azərbaycanda kimlərə və niyə maşın bağışlayıb? - İctimai şuralarla bağlı dəhşətli faktlar ortaya çıxdı...

03.12.2024 | 21:24
Şəhid mayorun xatirəsinə həsr olunan "SƏS" tamaşasının premyerası keçirildi

03.12.2024 | 21:22
“Yalquzaq” səhnəyə çıxır

03.12.2024 | 21:19
Musiqili Teatrda “Əliqulu bu gün evlənir” komediyasının premyerası olacaq

03.12.2024 | 21:10
Şəkər testlərinin apteklərdə yoxa çıxması rüşvət amili ilə bağlıdır?

03.12.2024 | 20:54
Qərb Gürcüstanı sabitləşməyə qoymur - quru sərhədlərimizin bağlı qalması yenidən gündəmə gəlib...

03.12.2024 | 20:39
Suriya xalqına Əsədin gedişi, ya qalması faydalıdır? - Müzakirələr gedir...

03.12.2024 | 20:24
Türkiyə və Rusiya ordusu Suriyada bir-biri ilə toqquşa bilər?

03.12.2024 | 20:10
Makron Netanyahudan qorxdu - əvvəlcə dedi həbs olunacaq, sonra isə...

03.12.2024 | 19:56
Ermənistan Tiflisə yüzlərlə diversant göndərib...

03.12.2024 | 19:41
"Ukrayna və Gürcüstandan sonra Rusiyanın hədəfi bizik" - Ermənistanı yeni qorxu bürüyüb...

XƏBƏR ARXİVİ

«    Dekabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031