KÖHNƏ VERSİYA            

Sokratdan Qulu Məhərrəmliyə qədər

Image

Qədim yunan filosofu Sokrat da yetmiş yaşına çatmışdı.. Bizim eradan qabaq 469-cu ildə doğulub, 399-cu ildə vəfat edib. "Həlak olub" da deyə bilərik. Çünki məhkəmənin hökmü ilə... zəhər içib. Öz fəlsəfi görüşləri ilə "dövlətin dayaqlarını sarsıtdığına görə". İndiki siyasi leksikonla desək, "vicdan məhbusu" olub.

Hətta onun məhkəmədəki son sözü məşhurdur. Hakimlərə deyib: "Mən artıq yaşlanmışam. Bir az da gözləsəydiniz, onsuz da özüm öləcəkdim. Amma indi mənim ölümümə görə siz günahkar olacaqsınız". Sokrata ölüm hökmü çıxaran hakimlər də öldü. Həm də günah içində. Amma Sokrat tarixin və insanlığın yaddaşında qalıb. "Qalıb" deyirəm, "yaşayır" demirəm. Yaşasaydı, yanımızda olardı, elə deyil?! Tarixdəki Sokratı da, özümüzü də aldatmayaq.

Hə, doğrudan da, Sokrat, sadəcə, yadımızda deyil, yanımızda olsaydı hələ! Daha bir yetmiş il, daha bir yetmiş il... yaşaya-yaşaya günümüzə qədər sağ-salamat gəlib çatsaymış!

Təsəvvür edin: Dünya onun varlığından nə qədər böyük fayda götürə bilərdi. Görün, Miladdan əvvəlki Sokrat Miladdan sonrakı iki min iyirmi dörd ildə necə bir Sokrat olardı!

Ümumiyyətlə, Sokrat kimi şəxsiyyətlər niyə ölsün ki?! Deyirsən: İlahi, bu cür işıqlı, qiymətli insanlar heyfdir axı! Niyə uzun yaşamasın ki?! Diri-diri dərisi soyulanda Nəsiminin əlli yaşı vardı; həyatının və təbinin ən verimli çağındaymış. Niyə belə tez getməliymiş axı?! Həm də belə!

Düşündükcə, üşənirsən: doğrudanmı, bu Dünyada daha bir də Füzuli boyda bir Füzuli doğulmayacaq?! Doğrudanmı, Hüqo kimi bir Hüqo daha gəlməyəcək?! Şopendən, Vivaldidən, Dalidən, Prustdan, Taqordan, Əli Kərimdən... bir də olmayacaq?!

Baxın, Müşfiq elə təkcə öz təbii ömrünü yaşasaydı, gör, daha necə şedevrlər yaradardı. Elə deyilmi?! Yaxud, məsələn, 41 yaş Frans Kafka kimi bir yazıçı üçün az deyilmi?! Allah bilir, özülü atılmış daha neçə mükəmməl bədii "Qəsr" "yarımçıq tikili" olaraq qalıb...

Yaşadıqca Dünyanı rəngləndirən, cəmiyyəti canlandıran, həyatı dadlandıran bu cür insanlara niyə əbədi ömür biçilməyib ki?! Qoy, lap yenə hamının vədəsi hələlik olaydı. Amma, məsələn, odu kəşf edən o qədim insan həmişəlik olsaydı, yaxşı olmazdımı?! Bəlkə həyatda görüb, oda, işığa görə təşəkkür etmək imkanımız olardı. Ya da ən azı Edison daha doxsan üç il artıq ömür sürəydi ki, bu günə çataydı, tapıb əlini sıxardıq...

Sözün tam anlamında işıqlı insanlar yaşamalıdır axı!

Doğrudan da, elə professor Qulu Məhərrəmli kimi şəxsiyyətlər çox yaşamalıdır axı!

Yox, haşa, İlahi! Üsyan etmirəm, sadəcə, sual edirəm. Amma sən Haqqsan və həmişə haqlısan. Hikmətindən sual olmaz, o ayrı. Çünki elə suallar var, cavabsız da gözəldir.

Sözünü etdiyimiz professor da gözəl yaşayıb, əslində. Sokratın sonuncu yaşına çatıb; o da gəlib yetmişə yetişə bilmişdi. Bu, Sokratla Qulu Məhərrəmlinin ömürləri arasında yeganə oxşarlıq deyil. Sokrat kimi Qulu Məhərrəmli də məhkəmə qarşısına çıxarılmışdı. Ancaq Sokratdan fərqli olaraq, bu ütüdən salamat çıxdı, həyatdadır, çox şükür!

Sokratın da tələbələri vardı, Qulu Məhərrəmlinin də tələbələri var. Sokrat tələbələrinə bağ-bağatda, küçədə, meydanda... bir sözlə, açıq havada dərs deyirdi. Ancaq Qulu Məhərrəmliyə universitet auditoriyası verilib. Bir xoşbəxt fərq də, bu olsa gərək. Sokratın auditoriyasında dərs deyəcəyi bir məktəbi yox idi, ancaq bir fəlsəfi MƏKTƏBi var. Qulu Məhərrəmlinin isə, həm dərs deməyə məktəbi var, həm də... bir MƏKTƏBi var. Bu yaradıcılıq MƏKTƏBİ isə hamının üzünə açıqdır.

Şəxsən mənə Qulu Məhərrəmli auditoriyada birbaşa dərs verməyib, ancaq mən ondan dərs almışam. Hələ neçə-neçə nəsillər professorun özünü tanımadan, üzünü görmədən ondan dərs alacaq! Sokratdan dərs aldığımız kimi.

Nə bilim! Kaş, ömür də Miladdan əvvəlki tarix kimi olaydı: Dünyaya yararlı insanlar yaşlanıb yetmişə çatanda, qayıdıb cavanlaşmağa doğru yaşayaydı təzədən. Rəqəmlər azdan çoxa deyil, çoxdan aza doğru gedəydi. O zaman biz iyirmi ildən sonra professorun əlli illiyini keçirərdik. Gözəl olmazdımı?! Əlbəttə, olardı.

İnsanların belə düşünməsi bir az qəribə olsa da, təbiidir: heç kim ona məxsus olan dəyərli varlığı itirmək istəməz.

Ona görə də sənin üçün dəyərli insanlara sevginlə yanaşı, həmişə bir qorxun da var: qocalır axı. Dəyərli insanlar sənin üçün sonsuz səadət qaynağıdır, amma, məşhur mahnıda deyildiyi kimi, "səadətdə onu itirmək qorxusu" da olur. Ən cəsur kişinin belə ən çox qorxduğu şey sevdiyi qadının gözündən düşməkdir, elə deyilmi?!

Ən qorxulusu itirmək qorxusudur. Bunlar təbii hisslərdir: insan düşmənindən çox, dostundan... qorxur. Çünki düşməni itirmək xoşbəxtlikdir, dostu itirmək isə...

Yox, təpədən dırnağa optimist bir insan haqqında yazıda bu cür pessimist notlar artıqdır. O kədərli cümlələri bu yazıdan silmək asandır; istəsəniz, silə bilərəm. Amma professor razı olmaz: yazıya pozu yoxdur. Sözün hər anlamında. Əsas NEÇƏ yaşadığın deyil, necə yaşadığındır.

Professor necə yaşayıb, bilirsiniz. Hamının gözü önündə yaşayır. Elə insanlar var, nəinki başqalarından, elə özündən də gizlənib yaşamağa çalışır. Hətta dəvəquşu kimi başını quma basdırıb "gizlənənlər" də az deyil. Amma professor Qulu Məhərrəmli heç kimdən qaçmır, heç kimdən gizlənmir. Niyə?! Çünki həyatında gizlənməyi gərəkdirəcək bir şey yoxdur. Onun heç nədən və heç kimdən qorxusu yoxdur. Çünki sevgisi var. Onu həyata bağlayan, bu müdrik yaşında da cavan saxlayan həmin o sevgidir.

Bəli, professorun həyat eşqi, yaradıcı enerjisi o qədər çoxdur ki, ən azı daha bir yetmiş il də yaşaya bilər. Mən özüm Qulu Məhərrəmlidə o potensialı görürəm. Və mən də hamı kimi onu həmişə aramızda görmək istəyirəm. Elə, bax, belə bir tükənməz həyat eşqi ilə. Sönməyən işığı, yorulmayan qələmi və coşqun yaradıcı enerji ilə. Üstəgəl də bu cür Sokratyana müdrikliyi ilə...

Bahəddin Həzi, 
Bizimyol.info









VİDEO

Pezeşkian Şahin Mustafayevlə görüşdə səhv etdi, ermənilər isə səhvdən yapışdı... - VİDEO

Türk dövlətlərinin vahid xəritə qərarı Rusiyada təşvişə səbəb oldu... - VİDEO

Paşinyanın yarımçıq saziş təklifi Rusiyada da sərt tənqid edildi - Bu, demaqogiyadır, özünü aldatmaqdır - VİDEO

Prezident İlham Əliyev COP29 çərçivəsində inkişaf etməkdə olan kiçik ada dövlətlərinin Sammitində iştirak edib - FOTO/VİDEO/YENİLƏNDİ

İlham Əliyev əsaslı tənqid etdi - Türk dövlətlərinə nə qədər pul lazımdır?..

Türk dünyası dövlətlərinin bankları birləşdirilir...

SON XƏBƏRLƏR

14.11.2024 | 21:11
Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi Ermənistanı vurdu - “Azərbaycandakı etnik təmizləməni araşdıracağıq”...

14.11.2024 | 20:58
Paşinyan Bakıda ona veriləcək bu suallardan qorxdu...

14.11.2024 | 20:44
Bizdən 10 dəfə çox neft-qaz satanlar Azərbaycana irad tutur - ədalətsizliyə baxın...

14.11.2024 | 20:31
Fransanın müstəmləkə xalqlarına yedirdiyi zəhərli "pestisid" budur...

14.11.2024 | 20:18
COP29-da çıxışlar Fransanı silkələdi - bir nazir imtina etdi...

14.11.2024 | 20:17
Dünya paxlava gününü möhtəşəm Türkiyə klassikası ilə qeyd edin!

14.11.2024 | 20:11
İnkişaf etməkdə olan kiçik ada dövlətləri üçün innovativ iqlim maliyyələşdirmə təşəbbüsünə dair beynəlxalq tədbir keçirilib

14.11.2024 | 20:04
Bakıda “Ədalətli keçid üçün sərmayələrin təşviqi” mövzusunda Yüksək Səviyyəli Dialoq keçirildi

14.11.2024 | 19:55
Paşinyan Azərbaycanın son saziş layihəsi təklifini yeni "konstitusiya ritorikası" ilə pozur...

14.11.2024 | 19:45
COP29 500 milyard dollarla dünyanı xilas edəcək - Böyük gözlənti...

14.11.2024 | 19:41
COP29 çərçivəsində iqlim fəaliyyətinin inkişaf maliyyəsinə inteqrasiyası müzakirə olunub

14.11.2024 | 19:27
Ermənistan parlamenti "Artsax separatçılarından" imtina etdi...

14.11.2024 | 19:14
COP29-un qərarları Xəzərlə bağlı vəziyyəti tam dəyişə bilər...

14.11.2024 | 18:59
Paşinyan uydurdu - "Azərbaycan müasir Ermənistanın 60 faizinə göz dikib"...

14.11.2024 | 18:52
Murad Dadaşovdan professor Qulu Məhərrəmliyə yubiley təbriki...

14.11.2024 | 18:45
Bizdən ikiqat çox qaz istəyən bəzi avropalılar Azərbaycanı niyə tənqid edir?..

14.11.2024 | 18:40
“Azərbaycan neokolonializmə qarşı mübarizə aparan ölkələrin yanındadır” - Vüqar Rəhimzadə

14.11.2024 | 18:32
Konstitusiya Günü hüquqi dövlət quruculuğunun simvoludur...

14.11.2024 | 18:18
Roma Papası Bakıya COP müraciətində ABŞ və Fransanı qınadı...

14.11.2024 | 18:05
Bu rəqəmlər COP29-u qaralayanlara öldürücü zərbə vurdu...

14.11.2024 | 18:00
Azərbaycan Milli Məclisinin üzvləri Şimali Kiprə səfər etdi

14.11.2024 | 17:53
Dünyanın 10 il müzakirə etdiyi məsələ COP-da yerindən hərəkətə başladı...

14.11.2024 | 17:47
Tanınmış politoloq COP29-la bağlı ABŞ Konqresinə müraciət etdi

14.11.2024 | 17:40
Pezeşkian Bakıya bu səbəblərdən gəlmədi - İranda rəsmilər bu barədə susur...

14.11.2024 | 17:36
“Ölkəmiz xoş məramı ilə qlobal nüfuzunu nümayiş etdirir” - Əhliman ƏMİRASLANOV

14.11.2024 | 17:27
COP29-dan müstəmləkə keçmişi olan bütün ölkələrə çağırış edildi...

14.11.2024 | 17:25
“Yaşıl” taksonomiya iqlim maliyyələşdirilməsini genişləndirmək üçün böyük imkanlar açacaq"

14.11.2024 | 17:17
Azərbaycanın QHT fəalları Avropada miqrantlara təzyiqlərlə bağlı etiraz aksiyası keçirdi... - FOTO

14.11.2024 | 17:14
Avropanın 3 böyük təşkilatı Fransa müstəmləkəçiliyini dəstəkləyir...

14.11.2024 | 17:12
COP29 çərçivəsində Mərkəzi Asiya ölkələri iqlim dəyişikliyi və buzlaqların qorunması üzrə birgə Bəyannamə imzalayıblar

14.11.2024 | 17:03
Peter Bekker COP29-da plenar iclasda çıxışına bu sözlərlə başladı - “Çox sağ ol, Azərbaycan!”

14.11.2024 | 16:55
Şimali Makedoniya Prezidenti Prezident İlham Əliyevi təbrik etdi

14.11.2024 | 16:53
COP29 Sədrliyi və Çoxtərəfli İqlim Fondları iqlim təsirinin fəsadları ilə bağlı birgə tədbir keçirib

14.11.2024 | 16:50
COP29-da Niderland və Fransanın müstəmləkəçiliyinə qarşı aksiya keçirildi - FOTO

14.11.2024 | 16:45
"Müstəmləkəçi ölkələr kasıb adlandırdıqları Afrikanın zəngin sərvəti sayəsində böyük dövlətlər olublar" - Hava Av

14.11.2024 | 16:44
COP29-da insan hüquqlarına əsaslanan iqlim ədaləti ilə bağlı müzakirə aparıldı

14.11.2024 | 16:31
"COP29 biznesləri, maliyyəçiləri, şəhərləri, millətləri bir araya gətirir" - Naycel Toppinq

14.11.2024 | 16:22
COP29 gündəlik mətbuat konfransında əldə edilmiş uğurlardan bəhs edildi

14.11.2024 | 15:48
"COP29-un keçirilməsi Azərbaycanın artan nüfuzunun göstəricisidir" - Ombudsman

14.11.2024 | 15:37
Prezident İlham Əliyev İslam İnkişaf Bankının prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 15:21
Ehtiyatlı olun! Zəhərlı paltarlar var! Hətta uşaq geyimləri də!

14.11.2024 | 15:14
"Afrikanın iqlim dəyişikliyinin qarşısını almaq üçün ildə 277 milyon dollara ehtiyacı var" - ADB prezidenti

14.11.2024 | 14:40
Prezident İlham Əliyev Maldiv Prezidenti ilə görüşdü - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 14:37
Yaşıl gələcək proqramlarının maliyyələşdirilməsi COP29-da müzakirə olundu

14.11.2024 | 14:21
“Troyka” ölkələrinin QHT-ləri ilk dəfə birgə forum keçirib

14.11.2024 | 14:16
Prezident İlham Əliyev Yəmənin vitse-prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 14:15
Prezident İlham Əliyev Nepal Prezidenti ilə görüşüb - YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 14:08
"COP29-un Azərbaycanda keçirilməsi ən doğru seçimdir" - Putinin xüsusi nümayəndəsi

14.11.2024 | 14:06
“Bakcell” “Ən Uğurlu Rebrendinq” mükafatına layiq görüldü

14.11.2024 | 13:50
Prezident İlham Əliyev Efiopiya Prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 13:45
"Ən mühüm məsələ inkişaf etməkdə olan ölkələrin iqlim maliyyəsi ilə bağlı ehtiyacını qarşılamaqdır"

14.11.2024 | 13:31
Qlobal iqlimlə mübarizə üçün hər il təxminən 8 trilyon ABŞ dolları lazımdır - Braziliya Ali Audit Orqanı

14.11.2024 | 13:14
"COP29-da iqlim maliyyələşdirilməsi üzrə razılığa gələcəyimizə əminəm" - Afrika İnkişaf Bankı Qrupunun prezidenti

14.11.2024 | 13:03
Prezident İlham Əliyev Braziliyanın vitse-prezidenti ilə görüşüb - YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 12:50
Bakıda COP29 çərçivəsində Parlament Görüşü keçiriləcək

14.11.2024 | 12:37
Bakıda “Ambisiyaların artırılması: Avropa və Mərkəzi Asiyada enerji və su sistemlərinin transformasiyası” mövzusunda tədbir keçirildi

14.11.2024 | 12:22
COP29 çərçivəsində “Daha yaxşı pambıq” mövzusunda panel müzakirələr keçirilib

14.11.2024 | 12:15
Prezident İlham Əliyev Avropa Şurasının Baş katibi ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 12:00
Azərbaycan yaşıl keçidi inkişaf etdirməyə sadiqdir - Mərkəzi Bankın sədri

14.11.2024 | 11:47
Dünya Bankı iqlim layihələrini maliyyələşdirmək üçün 150 milyard dollar ayırmağı planlaşdırır

14.11.2024 | 11:26
Prezident İlham Əliyev Şimali Makedoniya Prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 11:20
Trampın xanımı Ağ Evdə yaşamaq istəmir - səbəbini özü açıqladı..

14.11.2024 | 11:10
Naxçıvanda yol polisi sürücülərə və piyadalara müraciət etdi

14.11.2024 | 11:04
Ronaldinyo AFFA prezidenti ilə görüşüb

14.11.2024 | 10:53
Prezident İlham Əliyev Monteneqronun Prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 10:26
Bakının bu ərazilərində qaz olmayacaq -ƏHALİYƏ XƏBƏRDARLIQ

14.11.2024 | 10:20
Göyçayda bədbəxt hadisə - çoban kanalda bataraq öldü

14.11.2024 | 10:14
Prezident İlham Əliyev BMT Baş Assambleyasının 79-cu sessiyasının Prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 10:11
Sokratdan Qulu Məhərrəmliyə qədər

14.11.2024 | 10:10
Sabunçuda yük avtomobilinin vurduğu piyada 5 gün sonra xəstəxanada ölüb...

14.11.2024 | 10:05
Türk Dövlətləri Təşkilatı üzrə “Nazirlər Bəyannaməsi” imzalanıb

14.11.2024 | 10:02
Prezident İlham Əliyev Banqladeş Müvəqqəti Hökumətinin Baş müşaviri ilə görüşüb - FOTO

14.11.2024 | 10:00
Almaniya Kansleri pul barədə danışdı, gülüş obyektinə çevrildi...

14.11.2024 | 09:40
Bakıda “Yaşıl Qabaqcıl İdarəetmə üzrə Nazirlər Forumu” keçirilir

14.11.2024 | 09:30
Misirdə dəhşətli yol qəzası olub, 13 nəfər ölüb

14.11.2024 | 09:20
Fatih Terim Bakıya gəlir

14.11.2024 | 09:10
Donald Tramp bu senatoru Dövlət katibi təyin edəcək

14.11.2024 | 09:05
Dünya mediası COP29 barədə yazır

14.11.2024 | 09:00
Bu, Azərbaycan üçün həyəcanverici andır - Metyu Brayza

13.11.2024 | 23:25
Avropanın məşhur klubları “Qarabağ”ın dəvəti ilə Bakıya gəlir...

XƏBƏR ARXİVİ

«    Noyabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930