Ermənistanda COP17-nin keçirilməsini pozmaq üçün ciddi əsaslarımız var...
Sadıq Qarayev: “Azərbaycan Ermənistanın bütün ekosid cinayətlərini, ekoloji terror aktlarını faktlarla, sübutlarla sənədləşdirib onun əsasında COP17-ni təsis edən quruma müraciət göndərməlidir”
Məlum olduğu kimi, Tərəflərin COP17 Biomüxtəliflik Konfransı 2026-cı ildə Ermənistanda keçiriləcək.
COP17-nin Ermənistanda keçirilməsi nə dərəcədə düzgündür? Nəzərə alsaq ki, Ermənistan bizim təbiərimizi məhv edib, biomüxtəlifliyə ziyan vurub, bu halda Ermənistanda biomüxtəlifliyin qorunması ilə bağlı konfransın keçirilməsi, yumşaq desək, gülməli görünür. Çünki Ermənistan Azərbaycanda meşələri məhv edib, flora və faunaya qarşı terror hərəkəti edib. Əslində Ermənistanın bu tədbirə ev sahibliyi etməsindən əvvəl onun 30 il işğal dövründə bu ölkənin Azərbaycanın fauna və florasına vurduğu ziyan dəqiq hesablanmalı idi. Yalnız Ermənistan bu məsələdə məsuliyyətini etiraf edəndən sonra onun belə bir tədbir keçirilməsinə razılıq vermək olardı.
Ermənistanda COP17 - nin keçirilməsinə qarşı Azərbaycan hansı addımları ata bilər? Bunun qarşısını necə ala bilərik?
“Müraciətdə göstərilməlidir ki, Ermənistan Azərbaycan ərazisində ekosid törədib, biomüxtəlifliyə ziyan vurub...”
Elm və Təhsil Nazirliyi Botanika İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent, ekspert Sadıq Qarayev “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, bir mütəxəssis kimi elmə, ekologiyaya, mədəniyyətə, idmana siyasətin qarışdırılmasının əleyhinədir. O vurğuladı ki, elm elmdir və burada siyasətin yeri olmalı deyil. S.Qarayevin sözlərinə görə, iqlim dəyişmələri ilə bağlı COP29-un, yaxud biomüxtəlifliklə əlaqədar COP17-nin siyasətə qarışdırılması düzgün deyil, çünki bu, dünyanın qlobal problemidir. “Təəssüf ki, Ermənistan və havadarları belə məsələləri siyasi müstəviyə gətirirlər. Azərbaycanda COP29 keçiriləcək. İndi bəzi dövlətlər istəyirlər ki, hansısa maraqları üçün Azərbaycana təzyiq etsinlər. Cənub qonşumuzdan tutmuş Ermənistana, Fransaya qədər hamısı var. Bunların da əsasında bizim qələbəmizi, uğurlarımızı həzm edə bilməmək siyasəti dayanır. Ona görə də COP29 ərəfəsində Azərbaycana qarşı müxtəlif çirkin kampaniyalar aparırlar, şər atırlar.
Biomüxtəlifliklə bağlı COP17-nin Ermənistanda keçirilməsi qərarı da siyasi mənaya gəlir. Necə oldu ki, biomüxtəliflik konfransını bugünə qədər Ermənistanda keçirmək heç kəsin ağlına gəlmədi, indi ağıllarına gəldi? Guya bunu öz aləmlərində COP29-a alternativ kimi ortaya atırlar”.
S.Qarayevin sözlərinə görə, necə ki, 30 il ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrləri gəlib bizim başımızın altına “yasdıq” qoyurdular, gəlib burda bir söz, burdan gedəndən sonra isə başqa söz deyirdilər, ermənipərəst mövqedən çıxış edirdilər. “COP29 Azərbaycanda keçirilir deyə Ermənistanın havadarları, ona siyasi dəstək verənlər istəyirlər ki, COP17-ni də orda keçirsinlər ki, Ermənistanın olmayan imici, nüfuzu qalxsın. Yəni Azərbaycan beynəlxalq iqlim tədbiri keçirir, siz də biomüxtəliflik tədbiri keçirin.
Birincisi, COP29-un Azərbaycanda keçirilməsinin bir sıra real, elmi səbəbləri var. Bizim ərazilərimizin işğalda olan hissəsi azad olandan sonra orada Ermənistanın həyata keçirdiyi ekoloji terrorun vurduğu ziyanların aradan qaldırılması üçün çoxlu tədbirlər görülür, yol qıraqlarında, Hadruta gedəndə Şuşa yolunun qırağında nə qədər ağaclar əkilir. Amma artıq mövcud olmayan qondarma rejim orda haranısa “qoruq” etmişdimi? Hardasa bir yaşıllıq salmışdımı? Əksinə, ermənilər bizim Ağdam, Xocalı, Füzuli, Cəbrayıl, Qubadlı, Zəngilan kimi şəhərlərin özlərini də, mədəni florasını da tamamilə məhv ediblər. 400-ə yaxın kəhriz qurudulub. Bütün bunlar hamısı ümumi bəşəriyyətin, təbiətin problemidir. Təbiət bütün bəşəriyyətindir. Biz bunları bərpa edirik, Ermənistan isə torpaqlarımızı işağlad saxladığı 30 ildə biomüxtəlifliyi məhv edib. Ermənilər biomüxtəlifliklə bağlı heç bir iş görməyib. Azərbaycanın iqlim dəyişiklikləri ilə mübarizə siyasətini, gördüyü işləri əsas götürüb COP29-u ölkəmizdə keçirirlər. Amma COP17-nin Ermənistanda keçirilməsinin heç bir əsası yoxdur. Bunu bizim bəhsimizə keçirdirlər. Onlar elmi, təbiəti qorumağı siyasi müstəviyə gətirib çıxarmaq məqsədi güdür”.
S.Qarayevin fikrincə, Azərbaycan COP17-nin Ermənistanda keçirilməsinin qarşısını almaq üçün elmi əsaslara, faktlara söykənib tədbir görməlidir. Azad ərazilərimizdə vaxtilə Ermənistanın törətdiyi ekosid cinayətləri barədə Ermənistana səs verən ölkələrə ayrıca məlumatlar göndərilməli olduğunu deyən S.Qarayev bildirdi ki, ermənilərin təbiətə, ekologiyaya qarşı törətdiyi terror aktı bir daha dünyanın diqqətinə çatdırılmalıdır. “Müxtəlif aidiyyəti qurumlar tərəfindən elmi əsaslara, faktlara istinad edib COP17-ni təsis edən təşkilata müraciət edilməlidir. Müraciətdə göstərilməlidir ki, Ermənistan Azərbaycan ərazisində ekosid törədib, biomüxtəlifliyə ziyan vurub, 400-dən artıq kəhrizimizi qurudub, su hövzələrini kəskin şəkildə çirkləndiriblər, meşələrimizi qırıblar, flora və faunamızı məhv ediblər. Bütün rəqəmlər əlimizdədir, təkzibolunmaz faktlarımız var.
Ağdamın işğaldan əvvəlki fotosunu və azad olunandan sonrakı şəklini qoyub qeyd etmək lazımdır ki, bu şəhərin mədəni florası, ağaclar, kollar, əkin sahələri məhv edilib, torpaqlar eroziyaya uğradılıb, şoranlaşıb. Bundan başqa, ermənilərin Azərbaycan ərazisini tərk edərkən meşələrə divan tutmaları, od verib yandırmaları, ağacları qırmaları, torpaqları çirkəndirmələri göstərilməlidir.
Belə bir dövlət necə biomüxtəlifliyin qorunmasını təşviq edən tədbir keçirə bilər ki, o özü təbiət düşmənidir?
COP17-nin Ermənistanda keçirilməsinə səs verən dövlətlər bilməlidir ki, bu ölkə Oxçuçayı ağır metallarla çirkəndirir. Azərbaycan Ermənistanın bütün ekosid cinayətlərini, ekoloji terror aktlarını faktlarla, sübutlarla sənədləşdirib onun əsasında COP17-ni təsis edən quruma müraciət göndərməlidir. Bu prosesə dünyanın biomüxtəlifliklə bağlı təşkilatlarını, qurumlarını da cəlb etməliyik. Eyni zamanda müxtəlif aidiyyəti beynəlxalq təşkilatlara müraciətlər ünvanlamalıyıq. Yaxşı olar ki, əvvəlcə bu istiqamətdə beynəlxalq elmi konfranslar təşkil olunsun”.
S.Qarayevin sözlərinə görə, həm torpaqla, həm su hövzələri, həm biomüxtəlifliklə bağlı alimlər məruzə ilə çıxış etməli, o konfransın materialları əsasında ciddi bir sənəd ortaya qoyulmalı və həmin təşkilatlara müraciət qəbul olunmalıdır.
İradə SARIYEVA
