Zərdüşt Əlizadə: "Deməli, cəmiyyət hələ də xəstədir və bu xəstəlikdən müalicə edilə bilmir"
Bu günlər ABŞ prezidenti Co Bayden həm Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, həm də Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyana sülh sazişini ilin sonuna qədər imzalamağı tövsiyə edən məktub ünvanlayıb. Hər iki dövlət başçısına ünvanlanan məktub eyni məzmuna malikdir.
Azərbaycan liderinə göndərilən məktub artıq cəmiyyətə bəllidir. Co Baydenin Nikol Paşinyana ünvanladıği məktubun əsas nüanslarını təqdim edirik.
ABŞ prezidenti Co Baydenin Ermənistan Respublikasının baş naziri Nikol Paşinyana məktubunda deyilir: "Mən sizin ölkəniz ilə Azərbaycan arasında münasibətləri normallaşdıracaq sülh sazişinin yekunlaşdırılması istiqamətində davamlı irəliləyiş əldə edildiyini görməkdən şadam.
Mən sizi əmin etmək istəyirəm ki, Birləşmiş Ştatlar nəhayət, əsrlər boyu davam edən münaqişələrə son qoyacaq davamlı və şərəfli sülh sazişini dəstəkləməyə sadiqdir. Ermənistanın birliyinə, suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə təminat verən sülh sazişi təkcə erməni xalqının təhlükəsizliyini və sabitliyini təmin etməyəcək, bu, bütün Cənubi Qafqaz regionunu dəyişdirəcək.
Bildiyiniz kimi, sülh müqaviləsinin qalan maddələrinin yekunlaşdırılması əzmkarlıq, yaradıcılıq və kompromis tələb edəcək. Bununla belə, siz vətənpərvərliyi siyasətdən üstün tutmaqla, cəsarətlə və ardıcıl olaraq sülh yolunu seçmisiniz - və mən sizi bu il müqaviləni yekunlaşdırmağa çağırıram.
Sizin kimi mənim administrasiyam da sülhə yol açmağa kömək edəcək cəsarətli təşəbbüslər göstərməyə hazırdır. Mən Avropa Məsələləri üzrə baş direktorum Maykl Karpenterdən sizə atmağa hazır olduğumuz bəzi addımlar barədə məlumat verməsini xahiş etdim və Azərbaycanla müzakirələrə münasibətinizi bildirmək istərdim.
Ötən ay Nyu-Yorkda BMT Baş Assambleyasında qeyd edildiyi kimi, indi BMT Nizamnaməsinə və onun əsas sülh prinsiplərinə yenidən əməl etməyin vaxtıdır. Daha parlaq gələcək əlçatandır və onu əldən verməmək üçün sizinlə işləməyi səbrsizliklə gözləyirəm".
Göründüyü kimi, Bayden hər iki tərəfə eyni məzmunlu məktub göndərib. Bu nə deməkdir?
Sualımıza cavabında politoloq Zərdüşt Əlizadə bildirdi ki, bu, ABŞ prezidenti Baydenin xoş arzularıdır: "Əvvəllər nə baş verməsindən asılı olmayaraq, bu gün Amerika ədalətli sülhün tərəfdarı olduğunu dilə gətirir".
Zərdüşt bəy Ermənistan Konstitutsiyasındakı Azərbaycana qarşı ərazi iddiasından danışarkən vurğuladı ki, bu, erməni cəmiyyətinin xəstəliyidir: "Ermənistan cəmiyyəti bu dəyişikliyə razı deyil. Bu yaxınlarda bununla bağlı sorğu keçirildi. Cəmiyyətin əksəriyyəti bu dəyişikliyə qarşı çıxdı. Deməli, cəmiyyət hələ də xəstədir və bu xəstəlikdən müalicə edilə bilmir. Paşinyan da buna görə konstitusiyanın preambulasındakı istinadı dəyişməyə qorxur. Belə addımlar hakimiyyətin mövqeini cəmiyyətdə zəiflədə bilər.
Bununla yanaşı, mən hesab edirəm ki, ermənilərin konstitusiyasındakı o istinad hec nəyi dəyişmir. Bu gün o istinad aradan qaldırılsa və sabah Ermənistanı bu 30 ildə Rusiya kimi dəstəkləyən bir hami ortaya çıxsa, Ermənistan yenə torpaq iddiaları ilə bizimlə vuruşacaq. Ona görə ki, bu xalq cahildi, xəstədi, onu oyuncaq kimi istifadə etmək çox asandır. Ona görə də hesab edirəm ki, konstitusiyasını dəyişmədən də sülh sazişini bağlamaq olar".
Bütövlükdə, ABŞ prezidentinin göndərdiyi məktubda anlaşılmaz məqamlar da mövcuddur. Əvvəla, ABŞ özü yaxşı bilməlidir ki, Azərbaycan ilə Ermənistanın problemlərinin kökündə ermənilərin torpaqlarımızı 30 ilə yaxın bir dövrdə işğal altında saxlaması dayanır. Məhz Ermənistan Azərbaycan torpaqlarının işğal etdiyinə görə Cənubi Qafqazda sülh və sabitlik pozulub. Bunu bilərəkdən ABŞ-ın işğalçı ilə işğala məruz qalanı eyniləşdirməsi, əlbəttə ki, ədalətsiz yanaşmadır. Digər tərəfdən, ABŞ sülh sazişi danışıqlarını həm Bürüssel, həm də Vaşinqton formatının pozulmasında Fransanın provaksiyalı mövqeyinə də fikir vermir. Yəni Azərbaycanla Ermənistan arasında çox uğurlu danışıqlar getdiyi bir vaxtda prosesi Fransa sabotaj etmişdi. O baxımdan bu bizim nə xeyirimizədir, nə də zərərimizədir. Sadəcə bu, Amerikanın dünyada baş verən hadisələrə qeyri-obyektiv yanaşmasının sıradan bir nümunəsidir.
Dəniz NƏSİRLİ
