İran Ermənistanda dünyanın ən böyük Ticarət Mərkəzini açdı - "ticarətin altında ziyarət"...
Sədrəddin Soltan: "İranin İrəvanda böyük ticarət mərkəzi açması, onunla ticarət əlaqələrinə dair saziş imzalanması və s. Ermənistanın Zəngəzur dəhlizindən asılılığının azaldilmasına yönəlik cəhdlərdir"
Son illər İranla Ermənistan arasında iqtisadi əlaqələr durmadan genişlənməkdədir. Bu iki ölkə arasında iqtisadi münasibətlər hələ Ermənistan Respublikasının müstəqillik illərindən başlayıb. Son 30 ildə Türkiyə və Azərbaycanla bu ölkənin sərhədləri qapalı qalıb.
Bu illər ərzində İran və Rusiya Ermənistan üçün iqtisadi nəfəslik rolunu oynayıb. Amma son iki ildə Ermənistan bu iki ölkədən biri olan Rusiya ilə siyasi münasibətləri sərinləşdirib. Rus sərhəd qoşunlari Zvartnots hava limanından çıxarılıb, onların Ermənistan-İran və Ermənistan-Türkiyə sərhədlərindən çıxarılması istiqamətində işlər davam etdirilir. Yəqin ki, bundan sonra Paşinyan iqtidari Rusiyanin ölkə ərazisində yerləşən 102-ci bazasının çıxarılmasını istəyəcək. Rusiya ilə bu cür siyasi gərginlik iqtisadi münasibətlərə təsirsiz ötüşə bilməz. Ona görə də Ermənistan Rusiyadan dolayı iqtisadiyyatına dəyə biləcək zərərləri kompensasiya etmək üçün öz iqtisadi əlaqələrini Qərb və İran istiqamətində şaxələndirir. Sözsüz ki, qarşı tərəflərin də müəyyən iqtisadi və siyasi gözləntiləri var.
Bu addımlar sırasında Ermənistanda İranın hətta dünya miqyasında ən böyük ticarət mərkəsi iki gün əvvəl açıldı.
Ümid edirəm ki, İran ticarət mərkəzi sayəsində iki ölkə arasında ticarət-iqtisadi əlaqələrə böyük təkan veriləcək. Bunu sentyabrın 30-da İrəvanda dünyanin ən böyük İran ticarət mərkəzlərindən birinin açılışında İranın Ermənistandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Mehdi Sobhani deyib.
Diplomat vurğulayıb ki, Ermənistanda dünyanın ən böyük mərkəzinin açılması onlar üçün böyük şərəfdir və bu, onların İrəvanla ən dərin dostluğunu sübut edir: “İki ölkə arasında ticarət-iqtisadi, nəqliyyat və enerji sahələrində əlaqələr iki ölkə xalqları üçün çox ciddi kapital yaradacaq. İranla Ermənistan arasında ticarətin həcmi kəskin artıb, ümid edirəm ki, bu mərkəzin açılması buna daha çox kömək edəcək. Biz bütün sahələrdə əlaqələri inkişaf etdirməyə sadiqik”.
Sobhaninin sözlərinə görə, iki ölkə arasında əməkdaşlığın və əlaqələrin inkişafı üçün güclü siyasi iradə var. “İki dövlətin liderləri ölkələr arasında ticarət dövriyyəsi üçün 3 milyard dollarlıq həddi müəyyən ediblər və biz bütün bunları praktikada tətbiq etmək üçün hər cür səy göstərməliyik”, - deyə səfir yekunlaşdırıb.
İranin Ermənistandakı iqtisadi maraqları aydındır - Tehrapn İravana bir bazar kimi baxir. Bəs İranın Ermənistandan siyasi maraqları nədən ibarətdir?
Sualımızı cavablandıran siyasi şərhçi Sədrəddin Soltan bildirdi ki, İranla Ermənistan arasında iqtisadi-ticari əlaqələrin gücləndirilməsi, ticarət dövriyyəsinin artırılması hər iki ölkənin hədəfindədir: "Bu əlaqələrin Avrasiya İqtisadi İttifaqındə daha da inkişaf etdirilməsi planlaşdırılır. Hesab edilir ki, İranin bu iqtisadi ittifaqa daxil olması iki ölkə arasında ticarət maneələrinin, əsasən də gömrük maneəsinin aradan qaldırılmasına təkan verə bilər. 1 oktyabrda Ermənistanla İran arasinda qarşılıqli ticarət mübadiləsinə dair saziş imzalanıb. Habelə, Ermənistanda İranın ən böyük ticarət mərkəzi açılıb. Tehranda Ermənistan istehsallı malların satışi məqsədilə belə bir ticarət mərkəzinin açılmasi nəzərdə tutulur. Tehran hakimiyyəti bütün imkanlarından istifadə edərək, Ermənistanı Qərbin təsirindən kənarda tutmaq və ya bu təsiri yumşaltmaq istəyir. İran hesab edir ki, Zəngəzur dəhlizi açilarsa, Qərb dovlətləri bu yoldan istifadə etməklə ona təhlükə yaradacaq. Ermənistan usə bu yolun onun üçün həyati əhəmiyyət daşıyacağını istisna etmir. Tehran iqtisadi ticarət əlaqələrini gücləndirməklə Ermənistanı anlatmağa çalışır ki, bu yol açılmadan da o ötüşə bilər. Bu istiqamətdə rəsmi Tehran Ermənistana mesaj verir ki, İran üzərindən də dünya okeanına çixmaqla əlaqələrini inkişaf etdirə bilər.
Ümumiyyətlə, İranin İrəvanda böyük ticarət mərkəzini açması, onunla ticarət əlaqələrinə dair sazişin imzalanması və s. Ermənistanın Zəngəzur dəhlizindən asılılığının azaldilmasına yönəlik cəhdlərdir".
Dəniz NƏSİRLİ
