KÖHNƏ VERSİYA            

Azərbaycanın əhali artımında unikal vəziyyət yaranıb...

Image

Hazırda Azərbaycan dövlətinin diqqətində olan əsas məsələlərdən biri ailə institutunun möhkəmləndirilməsidir. Ailənin yaradılması, funksiyaları və idarə olunması bəzən cəmiyyətin maliyyə, sosial və iqtisadi vəziyyətində də asılı ola bilir.

Dövlət ölkədə gender bərabərliyi, qadınların cəmiyyətdə öz yerini tutması üçün çalışır və bütün sahələrdə qadının rolunu vurğulayır. Azərbaycanda qədim zamanlardan qadına hörmətlə yanaşılıb. Buna misal olaraq, Azərbaycan birinci dəfə müstəqilliyini elan etdikdən sonra hökumətin həyata keçirdiyi tədbirlərdən biri Şərqdə ilk dəfə olaraq qadınlara kişilərlə bərabər hüquqlar, həmçinin, seçkilərdə iştirak etmək hüququnun verilməsini göstərə bilərik. Azərbaycan ictimai, siyasi, iqtisadi, mədəni və digər sahələrdə kişi və qadın bərabərliyini təmin etmək üçün maariflənmə prosesinə xüsusi önəm verir, Bu isə ölkədə gender bərabərliyinə və gələcək nəslin daha sağlam böyüməsinə şərait yaradır. Cəmiyyətdə gender, ailə və demoqrafiya məsələlərin gündəmdə saxlanılması vacib məqamlardan biridir. 

Əhali artımında azalma meylləri özünü göstərir 

1 avqust 2024-cü ilə olan məlumata görə, Azərbaycan əhalisinin sayı 10 milyon 200 min nəfəri keçib. Ancaq əhalinin artım tempi ilk dəfə 1950-ci illərin əvvəllərindəki səviyyəyə düşüb. Bu isə o deməkdir ki, əhali nisbətinə görə artım tempi aşağı düşüb. Bir sıra hesablamalar göstərir ki, neçə illərddir əhali artımında azalma meyilləri özünü göstərir. Məsələn, Azərbaycanda 1970-ci ildə 151 minə yaxın körpə dünyaya gəlib. 1990-cı ildə hətta 183 min nəfərə qədər yüksəlib. Ancaq sönrakı dövrlərdə azalma meyilləri özünü göstərməyə başlayıb. 2020-ci ildə doğulan körpələrin sayı 127 min nəfərə yaxın olub. Doğum sayında azalma ən çox 2021-ci ildə qeydə alınıb. O da koronavirus pandemiyasına təsadüf edir. Həmin il 112 min 284 nəfər doğulub. Pandemiyadan sonrakı ildə, yəni 2022-ci ildə yeni doğulanlar arasında 10 mindən çox artım qeydə alınıb. Belə ki, həmin il 122 min 846 körpə dünyaya gəlib. 2023-cü ildə 112 min 620 körpə doğulub. Məlumat üçün qeyd edək ki, 1970-ci ildə ölkə əhalisinin sayı 5.1 milyon, 1990-cı ildə 7.1 milyon, 2020-ci ildə isə 10,1 milyon nəfərə yaxın olub. Son 50 ildə əhali sayı 2 dəfə yüksəlsə də, doğum nəinki artmayıb, hətta azalıb. Ümumən, məlum olur ki, 2015-ci ildə 166 min 210, 2016-cı ildə 159 min 464, 2017-ci ildə 144 min 41, 2018-ci ildə 138 min 982, 2019-cu ildə 141 min, 2020-də 125 min, 2021-ci ildə 110 min 700, 2022-ci ildə 122 min 846 körpə dünyaya gəldiyi bildirilib. 2015-ci illə müqayisədə 2022-ci ildə 43 min 364 uşaq az doğulub, yəni doğuş sayı azalır. 

Boşanmaların artması yeni doğulan uşaqların sayına ciddi təsir göstərir 

Bunun səbəbinə gəldikdə, bəzi ekspertlər qeyd edir ki, ölkədəki iqtisadi-sosial çətinlik ailələrdə doğulan uşaqların sayının azalmasına gətirib çıxarır. Digər qisim hesab edir ki, son zamanlar boşanma hallarının sayının kəskin artması yeni doğulan uşaqların sayına ciddi təsir göstərir. Digər ekspertlər isə hesab edir ki, yeni doğulan körpələrin sayının azalması uşaq pulunun verilməməsi ilə əlaqədardır. Qeyd edək ki, bir sıra ölkələrdə doğuşu stimullaşdırmaq üçün uşaq pulu ödənilir. Düzdür, dünyanın bir sıra ölkələrində bənzər tendensiyalar müşahidə olunur. Ancaq özünəməxsus ailə ənənələrinə malik olan Azərbaycanda bunların baş verməsi və getdikcə kütləvi hal alması narahatlıq doğurmaya bilməz. Belə davam edərsə, əhalinin yaşlı təbəqəsinin çəkisi sürətlə artacaq. Üstəlik, evlənənlərin sayı nəzərəçarpacaq dərəcədə ged-gedə azalmaqdadı. O baxımdan ölkədə demoqrafik göstəriciləri yaxşılaşdırmaq üçün nələrə ehtiyac var?

Sosial təminat səviyyəsi artırılmalıdır 

Sözügedən məsələ ilə bağlı fikirlərini “Bakı-Xəbər”lə bölüşən tarix elmləri doktoru, professor Məhərrəm Zülfüqarlı bununla bağlı bir sıra məqamlara toxundu: “Azərbaycan ailəsi dövlətçiliyimizin əsasını təşkil edir. Hər bir dövlətdə ailə institutu necə yaranırsa, dövlətin inkişafında da əsas rolu o oynayır. Məsələn, Yaponiya İkinci Dünya müharibəsindən sonra iki atom bombası atılmış bir ölkə idi. Ölkə böyük fəlakətlərlə üzləşmişdi. Yaponiyanı ayağa qaldırmaq üçün dövlət başladı yapon ailəsini dirçəltməyə. Nəticədə yapon ailəsi dirçəldikcə, Yaponiya inkişaf etdi və indiki səviyyəyə qalxdı. Ona görə də bizdə Azərbaycan dövlətçiliyi, ölkəmizin inkişafı məhz ailə ilə bağlıdır. Bu da əsasən milli adət-ənənəyə söykənir. Yəni ailə qurmaq, uşaq dünyaya gətirmək, onu tərbiyə etmək, təhsil vermək və s. Bütün bunlar biləvasitə ənənə ilə bağlıdır. Dövlətin siyasətində də buna dəstək olan dövrlər olub. Müəyyən qədər dəstəyin azaldığı dövrlər də. Məsələn, İkinci Dünya müharibəsindən sonra ailələrin inkişafına dövlət qayğısı artdı. Çünki müharibədə əhalinin sayı azalıb. O üzdən, sosial müdafiəni gücləndirdilər. O dövrdə çoxuşaqlı analara medal, uşaqpulu verilirdi. Bu da ölkədə milli ailə ənənəsinin inkişafına kömək edirdi. Müasir dövrdə Azərbaycan ailəsi də məhz həmin ənənəyə söykənir. Məsələn, Azərbaycan ailəsi uşağı bağçadan başlamış ali məktəbi bitirənə qədər qayğı ilə əhatə edir. Ancaq sonda nə baş verir? Savadlı Azərbaycan gənci yüksək yüksək əmək haqqı ilə təmin oluna bilmədiyinə görə, xaricə üz tutur. Nəticədə həm mütəxəssis itiririk, həm də gənclərin ölkəni tərk etməsi sürətlənir. Doğuş səviyyəsinin azalması da sosial məsələlərlə bağlıdır. Azərbaycan gənci evlənmək üçün ona ev, iş yerləri, yüksək əmək haqq, sosial təminat lazımdır. Bunlarda problem olduğuna görə demoqrafiq problemlər böyüyür. Həm evlənənlərin sayı azalır, həm də evlənəndən sonra boşananların sayı artır. Ona görə də yaranan problemlərin həlli ilə bağlı sosial təminat səviyyəsi artırılmalıdır”.

Vidadi ORDAHALLI
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.







VİDEO

Türk dövlətlərinin vahid xəritə qərarı Rusiyada təşvişə səbəb oldu... - VİDEO

Paşinyanın yarımçıq saziş təklifi Rusiyada da sərt tənqid edildi - Bu, demaqogiyadır, özünü aldatmaqdır - VİDEO

Stano açıq şəkildə Ermənistanın sülhə mane olmaq siyasətini dəstəklədi... - VİDEO

COP-a bir ay qaldı - Xəzərdə fəlakət artır...

Bələdiyyələrin birləşdirilməsi yaxşı ideyadır - ancaq indiyədək əhalidən toplanmış pulların hesabatı necə veriləcək...

Azərbaycanın dünya üçün 14 təşəbbüsündən biri - "COP atəşkəsi"...

SON XƏBƏRLƏR

14.10.2024 | 15:06
Sabirabadda vətəndaşın 135 min manatını ələ keçirən dələduz yaxalandı

14.10.2024 | 14:49
Xəzərdə 330 minlik qaçaq siqaret tutuldu

14.10.2024 | 14:21
Tramp “daxili düşmənlərə” qarşı ordudan istifadəni təklif etdi...

14.10.2024 | 14:05
Ahıl şəxsləri aldadaraq pullarını ələ keçirən daha bir nəfər saxlandı

14.10.2024 | 14:02
Cərimələrin artırılması vəziyyəti dəyişə bilərmi?

14.10.2024 | 13:50
Nömrəsiz maşın sürən Xaçmaz sakini Qaradağ postunda yaxalandı...

14.10.2024 | 13:28
Birinci Qarabağ müharibəsində itkin düşənlərin ailə üzvləri azad ərazilərə səfər ediblər

14.10.2024 | 13:17
23 yaşlı oğlan Quşçu Ayrım kəndində minaya düşdü

14.10.2024 | 12:56
Prezident İlham Əliyev Qətər Dövlətinin Azərbaycanda yeni təyin olunmuş fövqəladə və səlahiyyətli səfirinin etimadnaməsini qəbul edib

14.10.2024 | 12:55
Prezident İlham Əliyev Belçika Krallığının Azərbaycanda yeni təyin olunmuş fövqəladə və səlahiyyətli səfirinin etimadnaməsini qəbul edib

14.10.2024 | 12:44
Azad edilmiş ərazilərdə kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqlar icarəyə veriləcək...

14.10.2024 | 12:30
Bakı-Quba yolunda narkotikin təsiri altında olan motosikletçi saxlandı

14.10.2024 | 12:11
Prezident İlham Əliyev Danimarkanın yeni səfirinin etimadnaməsini qəbul etdi - FOTO

14.10.2024 | 12:07
Prezident Estoniyanın yeni səfirini qəbul etdi - FOTO

14.10.2024 | 12:06
Qvardiola bu futbolçunu istəyir - 150 milyon təklif edirlər

14.10.2024 | 12:03
Prezident İlham Əliyev Beninin yeni səfirinin etimadnaməsini qəbul etdi - FOTO

14.10.2024 | 12:00
489 hərbçi yüksək texnologiyalı protezlə təmin edilib

14.10.2024 | 11:30
Azərbaycan 2026-cı ildə cüdo üzrə Dünya Çempionatına ev sahibliyi edəcək

14.10.2024 | 11:15
Biləcəridə "KamAZ"ın vurduği piyada xəstəxanada öldü...

14.10.2024 | 11:10
Azərbaycandan Avropaya 9,4 milyard kubmetr qaz ixrac olunub - nazirdən PAYLAŞIM

14.10.2024 | 11:06
Azərbaycan yığması bu gün Slovakiya ilə qarşılaşacaq

14.10.2024 | 11:00
Bu ölkə 3 Fransa vətəndaşını deportasiya etdi - seçkiyə müdaxiləyə görə...

14.10.2024 | 10:36
Bu gün Xalq şairi Məmməd Arazın doğum günüdür

14.10.2024 | 10:20
Rusiyada heyvanların sirkdə çıxış etməsi qadağan ediləcək

14.10.2024 | 10:15
Qazaxıstanda nə baş verir? -bu şəhərə Milli Qvardiya yeridilib

14.10.2024 | 10:10
İsrailin Ümumi Təhlükəsizlik Xidmətinin direktoru gizli şəkildə Misirə gedib

14.10.2024 | 10:05
Sahibə Qafarova İsveçrəyə səfərə gedib

14.10.2024 | 10:00
İsmayıllıda yol qəzası olub, sürücü ölüb

14.10.2024 | 09:30
Zığ dairəsi-Hava Limanı yolunda sürət həddi endirilib - XƏBƏRDARLIQ

14.10.2024 | 09:26
Çində 6-cı Dünya Media Sammiti işə başlayıb - Azərbaycan da təmsil olunur

14.10.2024 | 09:17
İngiltərə və Yunanıstandan qələbə, Avstriya darmadağına sevindi

14.10.2024 | 09:11
Bu gün bu ərazilərdə qaz olmayacaq - əhaliyə XƏBƏRDARLIQ

14.10.2024 | 09:09
ABŞ-da atışma olub - 9 nəfər yaralanıb

14.10.2024 | 09:07
Maştağada adam öldürməkdə şübhəli bilinən 21 yaşlı şəxs saxlanılıb

13.10.2024 | 23:39
Paşinyanın "Dünya kəsişməsi" layihəsi" şokolad kimi təqdim olunan zibilə bənzədildi...

13.10.2024 | 23:22
Azərbaycan idmançısı Xorvatiyada qızıl medal qazanıb

13.10.2024 | 19:42
Polşadakı ABŞ bazasına Rusiya raketlərini vurmaq icazəsi verildi…

13.10.2024 | 19:30
“AZERRAIL” Avropa Kubokunun qalibi oldu

13.10.2024 | 17:28
Trampdan 3-cü Dünya müharibəsi xəbərdarlığı - yaxın 3-4 ay ərzində…

13.10.2024 | 16:50
ABŞ İranın mümkün hücumlarına qarşı İsrailə yeni müdafiə sistemi yerləşdirdi...

13.10.2024 | 15:26
Oktyabrın 26-da Gürcüstanda ən təhlükəli qüvvə erməni diasporu olacaq, azərbaycanlılar isə…

13.10.2024 | 14:53
İsrail ordusu Suriyaya girdi…

13.10.2024 | 14:06
İran ərəb ölkələrinin “Hizbullah” liderinin öldürülməsində əli olduğunu iddia etdi…

13.10.2024 | 13:25
BTQ Niderland parlamentinə çağırış etdi - hökumətinizi müstəmləkə cinayətlərinə son qoymağa çağırın

13.10.2024 | 13:08
İcma Ermənistandan azərbaycanlıların təhlükəsiz şəkildə qayıdışına şərait yaratmağı tələb etdi

13.10.2024 | 12:20
"Şuşada, Ağdamda, Qarabağda törədilən vandalizmi görmüşük" - ICESCO nümayəndəsi

13.10.2024 | 11:08
Bakıdan Laçına ilk müntəzəm avtobus reysi yola düşüb

12.10.2024 | 20:12
88 yaşlı qadını aldadıb pullarını ələ keçirən dələduz yaxalandı - Nazirlik vətəndaşlara çağırış etdi

12.10.2024 | 19:31
Əliyevlə Putin müharibənin 80 illiyində Bakıya Qəhrəman şəhər adı üzərində razılaşıblar?...

12.10.2024 | 18:46
Çin-Özbəkistan dəmiryolu Türkmənistan və İran üzərindən Türkiyəyə yönəldilir - Azərbaycana bu pisliyin müəllifi kimdir?.

12.10.2024 | 18:29
Zəngəzur sərhəd məntəqələri ilə bağlı Putin - Paşinyan raılaşması prinsipcə Azərbaycanın ziyanına ola bilər...

12.10.2024 | 18:03
ABŞ-nin Cənubi Qafqaz siyasətində paradoks

12.10.2024 | 17:52
Berdimuhəmmədov Məhtimqulu-300 tədbirinə Ermənistan prezidentini də dəvət etdi...

12.10.2024 | 17:26
Azərbaycanda bələdiyyələrin 8 milyonluq borcu necə yaranıb? - Yükü dövlətin üstünə atmaq cəhdləri var…

12.10.2024 | 17:00
İran 4 ərəb ölkəsini təhdid etdi - hədəfə çevriləcəksiz

12.10.2024 | 16:28
Yardımlıda narkokuryer qohumlar saxlandı

12.10.2024 | 16:11
COP29 Azərbaycan Əməliyyat Şirkəti Pre-COP çərçivəsində brifinq keçirib

12.10.2024 | 15:23
XİN üçtərəfli bəyanatı təhrif edən Paşinyanın cavabını verdi - bunları heç kəs unutmayıb...

12.10.2024 | 15:07
Milli Məclis Niderland Parlamentinə bu ölkənin üz qızardan keçmişinı xatırlatdı...

12.10.2024 | 14:58
"Niderland Parlamentində qəbul edilmiş sənədlər açıq-aşkar qərəzlidir" -BƏYANAT

12.10.2024 | 13:30
Qələbənin 80 illiyində Bakının Qəhrəman şəhər adı gec də olsa özünə qaytarılmalıdır....

12.10.2024 | 12:37
Yasamalda mağaza mühafizəçisini hədələyib oğurluq edən şəxs yaxalandı

12.10.2024 | 12:11
Zakir Həsənov Azərbaycan Ordusunun arsenalına daxil edilən yeni silahlardan danışdı

12.10.2024 | 12:05
Müdafiə naziri müşavirə keçirdi - sərhəddə əməliyyat şəraiti təhlil edildi

12.10.2024 | 11:16
Bakının 3 küçəsində hərəkət qismən məhdudlaşdırılıb - sürücülərə XƏBƏRDARLIQ

12.10.2024 | 11:06
Bu gün Azərbaycan kubokunda yeni mövsümə start veriləcək

12.10.2024 | 11:05
Prezident İlham Əliyev İspaniyanın Kralına təbrik məktubu ünvanlayıb

12.10.2024 | 11:00
"Yaprak dökümü"nün "Cevriye"si yeni serialda

12.10.2024 | 10:30
1,2 milyon livanlı qaçqın olub - Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi

12.10.2024 | 10:20
Bu da baş verdi - Tiktok yüzlərlə əməkdaşını süni intellektlə əvəzləyəcək...

12.10.2024 | 10:15
Rusiya Ukraynanın şərqində “Şahid” dronları istehsal edəcək?

12.10.2024 | 10:06
ABŞ Dövlət Departamentindən QƏRAR - Səudiyyə Ərəbistanına 1 milyard dollarlıq silah satılacaq

12.10.2024 | 10:00
Bahalaşma Çini də "vurdu" - benzinin qiyməti yenə bahalaşdı...

12.10.2024 | 09:26
İndiyədək verilmiş "Halal" sertifikatlar ləğv olunur(?)

12.10.2024 | 09:19
“Boeing”-dən ŞOK QƏRAR - 17 000 iş yeri ixtisar edilir

12.10.2024 | 09:12
İsveç və Danimarka mediası COP29 barədə yazır

12.10.2024 | 09:06
Masallıda "Mercedes" piyadanı vurub öldürdü

12.10.2024 | 09:03
Türkiyə və Almaniya millilərindən kritik qələbə

12.10.2024 | 08:43
Universitetlərimiz bu gündədir - dünyanın ilk min universiteti arasında yoxuq…

12.10.2024 | 00:30
Niderland hakimiyyəti açıq şəkildə erməni terrorçuların müdafiəsinə qalxdı - Rəsmi Bakıdan sərt açıqlama...

XƏBƏR ARXİVİ

«    Oktyabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031