İnternetdə 100 Mb sürəti almaq üçün əlavə 25 manat da xərc çəkilməlidir...
Fərhad Mehrəliyev: “...Köhnə problemlər qalır və ona görə də sürət artımının keyfiyyəti istifadəçilər tərəfindən hiss olunmur”
Azərbaycanda internet infrastrukturu üzrə aparılan islahatların, nədənsə, cəmiyyət olaraq müsbət nəticəsini görə bilmirik. “İslahatı” əlində bayraq edən internet xidmətini həyata keçirən provayder şirkətlər keyfiyyəti artırmaq, əhaliyə sürətli internet vermək əvəzinə qiymətləri qaldırdılar.
Bu gün vətəndaş keyfiyyətsiz, sürətsiz internet alır, amma 25, 27 manat ödəyir. İnternetin sürətinin zəif olması ən çox müzakirə edilən məsələlərdən biridir. Təəssüf ki, şirkətlər vətəndaşların şikayətlərini, narazılıqlarını qətiyyən nəzərə almaq istəmirlər.
Sosial şəbəkələrdə çıxış edən bəzi mütəxəssislər də bildirir ki, internetin qiyməti nə qədər artsa da, keyfiyyətli internet almaq müəyyən səbəblər üzündən mümkün deyil.
Sosial şəbəkədə mütəxəssis Saleh Əlizadə öz hesabında yazıb ki, 100 Mb sürəti yalnız 5G-ni dəstəkləyən cihazlar vasitəsilə əldə etmək mümkündür, evlərdəki köhnə cihazlarla 100 Mb sürət əldə etmək mümkün deyil.
O bildirib ki, 5G yalnız son model cihazlarda var və bu da o deməkdir ki, əhalinin 99%-i bu artan 100 Mb sürətdən istifadə edə bilməyəcək: “Yəni ancaq imkanlılar, pulu olub son model cihazı alanlar 100 Mb sürət əldə edə biləcək. Buna baxmayaraq, yenə də hər kəs 25 manat ödəmək məcburiyyətindədir. “Azeronline”, “Aztelekom”, “Baktelecom”, Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi də bunu çox gözəl bilir”.
Bu iddiadır, yoxsa gerçəkdir, deyə bilmərik. Ən yaxşısı buna mütəxəssisin münasibət bildirməsidir.
“...Provayderlər qiymət və sürət artımına gedibsə...”
İKT mütəxəssisi Fərhad Mirəliyev “Bakı-Xəbər”ə “Sözün açığı, 5 G qurğusunun hansı qurğu olduğunu bilmədim. Yəni 5 G simsiz şəbəkələrdə, mobil operatorlarda olur. Bəlkə mütəxəssis orda 5-ci nəsil avadanlıqları demək istəyib. bu ola bilər. Bir də orda simsiz “vife” qurğusunun dalğalarının tezliyi var: 2.4 GA hers və GA hers tezliyində belə bir məsələ var. Açığı, bilmirəm o bunu hansı mənada deyib. Bu yazılışda düzgün deyil. Bəlkə onun fikirləri xəbər şəklinə salındıqda təhrif olunub. Deyə bilmərəm” - deyə bildirdi.
F.Mehrəliyev qeyd etdi ki, amma ümumən internetin sürəti ilə bağlı şikayətlər var: “Biz bunu sosial şəbəkələrdə abonentlərin, istifadəçilərin etirazlarından da görə bilirik ki, şərhlərdə internetin normal olmadığına müəyyən formalarda eyham vurulur. Amma bu problemlər sürət qalxmamışdan əvvəl də var idi ki, “Bakinternet”, “Aztelekom” kimi provayderlərin xidmətindən narazılıq formalaşmışdı. Sürət artımından sonra da görünür ki, köhnə problemlər qalır və ona görə də sürət artımının keyfiyyəti istifadəçilər tərəfindən hiss olunmur. Yəni keyfiyyətli internet ala bilmirlər. bu problem fərdidir, buna fərdi qaydada yanaşılmalıdır. Ümumi olaraq, hansısa istifadəçinin aldığı internetinin sürətinin artırılması və ya azaldılması proqram təminatı vasitəsilə idarə olunur. Ola bilər ki, provoyder öz tərəfindən sürəti 100 Mb-ə çatdırıb, amma burda infrastruktur rol oynayır. İnfrastrukturun iki hissəsi var - provayderin nəzarətində olan infrastruktur və istifadəçinin evində olan infrastruktur. Düşünürəm ki, provayderlər qiymət və sürət artımına gedibsə, demək onlarda artıq infrastruktur buna hazırdır. Yəni bunu da birmənalı deyə bilmərəm. Çünki onların infrastrukturlarını təhlil etmək imkanı yoxdur, bunlar qapalı infrastrukturlardır, əlçatan deyillər, burda gizlilik qorunur. Amma istifadəçinin evində quraşdırılan modemlərə, yaxud marşrutlayıcı qurğulara baxış keçirə bilərik. Doğru vurğulanır ki, ola bilsin, evlərdə istehsal müddətini on il ötmüş qurğular istifadə olunsun və bu da yeni sürətin çatdırılmasında problemlər yaradır”.
Ekspert tövsiyə edir ki, 2014-cü ildən yuxarı istehsal ili olan qurğular istifadə olunsun və bu marşrutlayıcı qurğularda sürət ölçməsi zamanı “vife” qoşulma yolu ilə deyil, birbaşa kabellə kompüter əlaqələndirilərək bu sürət ölçümü həyata keçirilsin. Çünki “vife” siqnala xarici təsir çox böyük ola bilər. Bina evlərində qalanların qonşuları “vife” siqnallarına təhdid yarada bilər, yaxud günəşdə olan partlayışlar buna öz təsirini göstərir. Radiodalğalar fiziki qaydalarla idarə olunur. Nəticədə də sürət ölçümü təhrif oluna bilər. Bir də əsas amil ondan ibarətdir ki, sürət ölçən zaman şəbəkədə bir nəfər aktiv olmalıdır, bu da həmin o sürəti ölçən adamdır. Başqa şəxslər də sürətdən istehlak edirlərsə o zaman sürət doğru olmayacaq. “Vife-7” artıq istifadəyə verilibdir. “Vife” qurğuları 2-4, 5 və 6 Giga hers tezliklərində məlumatları qəbul edib ötürməyə imkan verir. Yəni daha sürətli tezliklər olarsa, bu daha sürətli şəbəkə bağlantısı yaratmağa imkan verir” - deyə F.Mehrəliyev bildirdi.
F.Mehrəliyev də hesab edir ki, insanların sürətli internet ala bilməməsinin başlıca səbəblərindən biri evlərdə quraşdırılan quruğular ola bilər və onların yeni nəsil qurğularla əvəzlənməsi problemin həllinə imkan verər.
İradə SARIYEVA
