AMEA-nın "Elm...parkı" lazım deyildisə, niyə yaradılmışdı?

İlqar Orucov: “Bu parkın fəaliyyəti səmərəsiz idi və hər şey görüntü xarakteri daşıyırdı”

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) nəzdində “Elm və Texnologiya Parkı” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ləğv edilir. Bununla bağlı rəsmi mətbuatda elan yerləşdirilib.

“Elm və Texnologiya Parkı” 2016-cı ildə yaradılıb, nizamnamə kapitalı 50 manatdır. 

Bu park niyə açılmışdı, indi niyə bağlanır? Özünü niyə doğrultmadı?

“Ləğvinə qərar verilən “Elm və Texnologiyalar Parkı”nın fəaliyyəti ciddi araşdırılmalıdır” 

Azərbaycan Gənc Alim, Doktorant və Magistrlər Cəmiyyətinin sədri İlqar Orucov “Bakı-Xəbər”ə şərhində  “AMEA-nın nəzdində  “Elm və Texnologiya Parkı” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin ləğv olunması doğru qərardır. Sualı çox düzgün qoyursuz ki, bu park niyə yaradılmışdı və niyə ləğv olundu. Zaman-zaman AMEA-da elmi-tədqiqat institutlarının təcrübə-konstruktor büroları, bir çox təcrübə-sınaq mərkəzləri, hətta salonları da fəaliyyət göstərib. Bü müəssisələrin fəaliyyətində əsas məqsəd elmi-texnoloji yeniliklərin ilkin olaraq tətbiqini həyata keçirmək idi. Qeyd etdiyim müəssisələrdə, ayrı-ayrı tədqiqat institutlarının nəzdindəki zavodlarda elmi işlər sınaqdan keçirilirdi. Hətta bir sıra hallarda, çox böyük həcmdə olmasa da, müəyyən həcmdə  istehsalatla da məşğul idilər. Bunlar elmi-texnoloji məhsullar idi. Əlbəttə, bəhs etdiyim istehsal müəssisələri fundamental və tətbiqi elmlər sahəsində yaradılmışdı. Bu, əsasən fizika, kimya və digər sahələrdə tədqiqat aparılan institutlarda olurdu. Birbaşa burada təcrübi sınaqlar həyata keçirilirdi. Bu SSRİ zamanında yarılmışdı, məqsəd də o idi ki, alimlərin əldə etdiyi yeniliklərin, innovasiyaların birbaşa tətbiqi əhəmiyyəti bir daha öz təsdiqini tapsın, sonra onlar daha geniş sahədə tətbiq olunsunlar. 

Amma AMEA-nın “Elm və Texnologiyalar Parkı” məhdud məsuliyyətli cəmiyyət kimi fəaliyyətə başlamışdı. Bu park akdemiyanın keçmiş prezidenti Akif Əlizadənin zamanında “parlamağa” başlamışdı. Hər zaman həmin parkın fəaliyyətini tənqid etmişəm. Tənqid etməyimin səbəblərini deyim. Həmin müəssisədə bulaq suyu qablaşdırılırdı. Bulaq suyunu qablaşdırmaq “əlahiddə” bir hadisə kimi bəh-bəhlə təqdim edilirdi, guya bu elmi məhsuldur. O parkda mühərrik yağları istehsal olunurdu, halbuki, bu mühərrik yağlarını adi sexlər də istehsal edirdi. Elmi məhsullar kimi təqdim olunan bu məhsullar bütövlükdə elmi məhsullar deyildi, yaxud orada elmilik çox cüzi faiz təşkil edirdi. Bu parkın fəaliyyəti səmərəsiz idi və hər şey görüntü xarakteri daşıyırdı. 

Xatırlayıram ki, o vaxt Akif Əlizadə akademiyanın prezidenti vəzifəsindən istefa verəndən sonra Ramiz Mehdiyev də həmin müəassisəni tənqid etmişdi. Bildirilirdi ki, buradakı işlər görüntü xarakterlidir və sair. Məsələ burasındadır ki, Ramiz Mehdiyev özü də həmin müəssisənin ləğv edilməsində fəallıq göstərmədi. Bu park səmərəsiz və faydasız bir müəssisə idi”-deyə bildirdi.

İ.Orucov vurğuladı ki, AMEA-nın indiki prezidenti İsa Həbibbəyli çox dəyərli, yaxşı elm təşkilatçısıdır, o, yeniliklərə, innovasiyalara, təkliflərə, hətta tənqidlərə açıq adamdır. “Mənim İsa müəllimə çox böyük hörmətim var. Düşünürəm ki, bununla bağlı qararı AMEA-nın Rəyasət Heyəti verib, amma İsa Həbibbəyli AMEA-nın rəhbəridir, çox doğru qərar verilib. Cənab Prezidentin müvafiq fərmanı ilə Azərbaycanda Elm və Təhsil Nazirliyi yaradıldı və akademiyanın məhz tətbiqi innovasiyalar ortaya qoya biləcək elmi-tədiqiqat müəssisələri AMEA-nın tabeliyindən çıxarılaraq Elm və Təhsil Nazirliyinin tabeliyinə keçirildi. Təbii ki, həmin müəssisədə AMEA-nın bu və digər məhsulu tətbiq oluna bilməzdi, bu səbəbdən də qərarı düzgün hesab edirəm. Digər tərəfdən, hesab edirəm ki, ləğvinə qərar verilən “Elm və Texnologiyalar Parkı”nın fəaliyyəti ciddi araşdırılmalıdır. Bu müəssisəyə nə qədər dövlət vəsaiti cəlb olunub, o vəsaitdən səmərəli istifadə olunubmu? Çünki bu müəssisə haqda həmişə mənfi fikirlər, rəylər olub. Bu fikirlər, rəylər nə qədər obyektiv, nə qədər ədalətli olub? Orada nə kimi nöqsanlar, çatışmazlıqlar olub, bütün bunlar araşdırılmalıdır. Bir müəssisə ləğv olunarkən həm də bu baxımdan məsələyə yanaşmalıyıq. Vaxtilə bəh-bəhlə təqdim olunan o müəssisədə hansı işlər görülüb? Qənaətimə görə, burada kifayət qədər pozuntular var”.

İ.Orucovun sözlərinə görə, Elm və Təhsil Nazirliyinin tabeliyinə verilmiş fundamental tədqiqatlarla məşğul olan institutlar artıq yeni bir idarəçilik modeli ilə fəaliyyət göstərəcəklər. Nazirlik, o cümlədən də elm və təhsil naziri Emin Əmirullayev dünyada gedən elmi prosesləri çox yaxşı bilir. “Düşünürəm ki, cənab nazir məhz alimlərin innovasiyalarla bağlı fikirlərinə açıqdır və  nazirlik köhnədən qalmış görüntü xarakterli işlərə münasibətdə kifayət qədər sərtdir. Görüntü xarakterli işləri qəbul etmirlər. Hesab edirəm ki, məhz bu nazirliyin tabeliyinə verilmiş elmi-tədqiqat institutlarında elmi yeniliklərin, elmi innovasiyaların tətbiqi ilə bağlı məsələləri ortaya qoyacaqlar. Eyni zamanda da faydalılıq olacaq, görütü olmayacaq, əməli iş olacaq. Bu baxımdan, o “Park” kimi müəssisələrin “fəaliyyətinə”də ehtiyac yoxdur”-deyə İ.Orucov qeyd etdi.

İradə SARIYEVA