Naxçıvanlılara ikiqat çətinlik - işçi sayı 50 min nəfər azaldı, dotasiya 100 milyon manat kəsildi...
Firdovsi Şahbazov: “Naxçıvanda iqtisadi artım elə də böyük deyil ki, buna görə dotasiyanın həcmini azaldasan”
Naxçıvan Muxtar Respublikasının 2024-cü il dövlət büdcəsi haqqında qanunu təsdiq edilib. Layihəyə əsasən 2024-cü ildə Naxçıvan MR-in büdcəsinin gəlirləri 173,1 milyon manat, xərcləri isə bundan 3 dəfə artıq – 516,4 milyon manat nəzərdə tutulub.
Çatışmayan hissə – 343,3 milyon manat Naxçıvana dotasiya kimi veriləcək. Belə ki, 2023-cü ildə dövlət büdcəsindən Naxçıvana ayrılan dotasiya 443,7 milyon manat nəzərdə tutulmuşdusa, 2024-cü ildə bu rəqəm 343,3 milyon olacaq. Yəni dotasiya yüz milyon manat azaldılıb. Müqayisə üçün qeyd edək ki, 2023-cü ildə Naxçıvanın büdcə gəlirləri 132 milyon 222 min manat olub.
Burada diqqəti çəkən məqam odur ki, büdcə müzakirələri zamanı bir nəfər belə Naxçıvana dotasiyaların azaldılmasına qarşı çıxmadı, bununla bağlı izahat tələb edən olmadı. Halbuki, Dövlət Statistika Komitəsinin əmək bazarının vəziyyəti ilə bağlı məlumatlarından məlum olub ki, bu ilin 6 ayında Naxçıvanda muzdlu işçi sayı 50 min nəfərə yaxın azalıb. Üstəlik, 2023-cü illə müqayisədə 2024-də Naxçıvanın büdcə gəlirlərinin 40 milyon manat çox olacağı proqnozlaşdırılır ki, bu da elə böyük məbləğ deyil.
“Demək nələrsə yerində deyil ki, orada muzdlu işçi sayı 50 min nəfərə yaxın azalıb”
Məsələ ilə bağlı “Bakı-Xəbər”ə açıqlama verən iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru Firdovsi Şahbazov hesab edir ki, Naxçıvana mərkəzi büdcədən ayrılan dotasiyanın 100 milyon manat azaldılması doğru qərar deyil: “Ən azından ona görə ki, Naxçıvan MR-in Azərbaycanın materik hissəsi ilə birbaşa quru əlaqəsi yoxdur. Naxçıvana ya təyyarə ilə getmək lazımdır, ya da İran və Türkiyə üzərindən. Məhz bu səbəbdən Naxçıvana aparılan və oradan gətirilən məhsulların mayə dəyəri yüksək olur. İstənilən məhsulu Naxçıvana hava yolu ilə aparmaq mümkün deyil. Üstəlik, Naxçıvanda iqtisadi artım elədə böyük deyil ki, buna görə dotasiyanın həcmini azaldasan. Bu illə müqaisədə gələn il büdcə gəlirlərinin vur-tut 40 miyon manat artacağı proqnozlaşdırılır. 40 milyon manata görə dotasiyanı 100 milyon manat azaltmağa dəyərmi? Vasif Talıbovun dövründə idarəçilik səmərəsiz olub, vəsaitlər mənimsənilib deyə dotasiyanı azaltmaq nə məntiqi, nə də iqtisadi baxımdan doğrudur. Naxçıvanın ciddi daxili və xarici sərmayə qoyuluşuna ehtiyacı var. Demək nələrsə yerində deyil ki, Naxçıvanda muzdlu işçi sayı 50 min nəfərə yaxın azalıb. Həmıya məlumdur ki, illərdir işsizlik üzündən Naxçıvandan miqrasiya davam edir. Özü də təkcə Bakıya axın etmirlər. Həm də Naxçıvandan əmək qabiliyyətli əhali Türkiyə və Rusiyaya gedir. Türkiyədə çox çətin şərtlər altında tekstil və tikinti sahələrində çalışırlar. Ona görə də bütün bunlar ciddi təhlil olunmalıdır. Naxçıvanda real sektorun inkişafı ilə bağlı kompleks tədbirlər görülməlidir. Emal və istehsal sahələri genişləndirilməlidir. Özü də istehsal olunan məhsullar təkcə yerli tələbat üçün yox, ixrac yönümlü olmalıdır. Yalnız bütün bunlardan sonra Naxçıvanın gəlirləri arta, əhalinin regionu tərk etməsi kəskin azala bilər”.
Vidadi ORDAHALLI
