“Mənzil mübahisəsi salanlar AYB-ni ləkələyir” - AYB-də yeni qalmaqal...
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) ev qalmaqalı səngimək əvəzinə, günü-gündən daha da böyüyür, ev alanlarla almayanlar arasında qarşılıqlı ittihamlar davam edir, hətta bəzən istifadə edilən ifadələrdə etik normalar pozulur. Bir-birinə qarğış töküb, söyüş söyənlər də var.
Bilirik ki, bu günlərdə 21 nəfər AYB-dən mənzil alıb, onlar arasında tanınmış qələm adamları ilə yanaşı qurumun əməkdaşları da var. Ev ala bilməyənlər əsasən o fikri irəli sürürlər ki, bir neçə evi olana, yaxud AYB xətti ilə bir neçə dəfə ev, pul alanlara mənzil verilib.
AYB xətti ilə ev alan 21 nəfər bəyanat imzalayıb. Bəyanatda diqqətçəkən bir fikir var. “Mənzil davası edənlər ilk növbədə yazıçı nüfuzuna kölgə salırlar. İctimaiyyət qarşısında nalayiq sözlər işlətmək, insanlara iftira atmaq, dedi-qodu yaymaq, üzvü olduqları təşkilat barədə yanlış təsəvvür yaratmağa çalışmaqla yalnız özlərini gözdən salan səxslərə sözümüz budur ki, davranışınız doğru deyil”. Bu fikirlər 21 nəfərin məlum bəyanatında vurğulanıb.
AYB-dən ev alanların bəzilərini tənqid edənlər həddən artıq çox oldu, hətta siyahıda adı olan müəyyən adamların ədəbiyyata heç bir aidiyyəti olmadığını deyənlər də tapıldı.
Bu gün AYB-dən ev alan 21 nəfərin yaydığı bəyanat da müzakirə olunur. Biz də bununla bağlı yazarlar arasında sorğu keçirdik.
Zahid Sarıtorpaq: “Nə Yazıçılar Birliyinə, nə cəmiyyətə böhtan atıram, gördüyümü, bildiyimi deyirəm”
Tanınmış yazıçı-şair-tərcüməçi, AYB üzvü Zahid Sarıtorpaq “Bakı-Xəbər”ə verdiyi açıqlamasında deyir: “Stalinin dövründə Sovet hökuməti Yazıçılar İttifaqını ondan ötrü yaratmışdı ki, şairləri, yazıçıları əlinin altına yığsın. Sonrakı dövrlərdə despotizm bir qədər zəifləmişdi deyə, cürətli qələm adamları gəlmişdi meydana. Düzdür, yaltaq şairlərimiz, yaltaq yazıçılarımız həmişə çox olub. Adbaad sadalamaq istəmirəm, amma indi də var. Hərəsi də özünə görə bir “nüfuz sahibi”. Verilən mənzillərin də çoxu onların qismətindədir.
Mən 1989-cu ildə Yazıçılar Birliyinə qəbul olmuşam. Həmin ildən də ev növbəsinə dayanmışam. Bilənlər bilir, yazdıqlarımda bir kəlmə də olsun yaltaqlıq yoxdur, əksinə, o cəmiyyətin başına oyun açanların iç üzünü açmağa çalışmışam. Bunu mənim romanlarımı oxuyanlar bilir. Şeirlərimdə də eləcə. Bir misra da olsun o cəmiyyəti tərifləmək, yuxarılara yaltaqlanmaq yoxdur. Mən qatı millətimi sevən birisiyəm. Ev məsələsini də aparıb onunla bağlayırlar ki, guya yazıçılar, şairlər o quruma ev, başqa şeylər almaq üçün üzv olurlar. Bu mənə çatmır, belə şeyləri qəbul edə bilmirəm. Hərənin öz nüfuzu, yazıb ortaya qoyduğu əsər var. buna baxıb kimin kim olduğunu ayrıd etsinlər. Söhbət belədir.
Deyilənlər boş söhbətdir. Düzdür, ola bilər, yenə də yaltaqlıq etmək istəyənlər var, bu istisna deyil. Amma mən bunu qəbul edə bilmirəm.
Mən ancaq yaradıcılıqla məşğul oluram. Dediyim budur, nə Yazıçılar Birliyinə, nə cəmiyyətə böhtan atıram, gördüyümü, bildiyimi deyirəm. Ev də mənim halal haqqım idi. Vermədilər. Özləri bilərlər. O siyahıda ədəbiyyata dəxli olmayan adamlar var. Texniki işçiləri demirəm, onların da haqqı var almağa. Layiq olanlar içində can sağlığı ilə yaşasınlar, deyirəm. Heç kimdən umacağım yoxdur. 35 ildir o Birliyin üzvüyəm. Beş il də İdarə Heyətinin üzvü olmuşam. Gördüyüm işlər müəyyən qədər vikipediyamda da yer alıb. Baxmaq istəyənlər baxsın. Anarın birinci seçimində mən də İdarə Heyətinə üzv edilmişdim. Amma evdən ötrü verdiyim sənədlərin iki dəfə “itirildiyini” bildirdilər... Sonuncu ərizəm yerində olsa da, mənzilalanlar siyahısına salınmadım və məni məyus edən budur. Canları sağ olsun. Haqq durur, hakim durur. Çarə taparıq...”
Sevil Gültən: “Ədalətsizliklə üzləşənləri yazıçı nüfuzuna kölgə salmaqda ittiham edənlərin özləri yazıçı nüfuzuna xələl gətirir”
Bəyanatda yer alan “Mənzil davası edənlər ilk növbədə yazıçı nüfuzuna kölgə salırlar” fikrinə münasibət bildirən bədii tərcüməçi, 80-dən çox kitabın tərcüməçisi, AYB üzvü Sevil Gültən “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, uzun illərdir evsizlik və işsizlik problemi ilə üzləşib, övladlarını kirayələrdə saxlayır, tərcümələri ağır şəraitə edir. S.Gültən bildirdi ki, tez-tez kirayə mənzil dəyişdiyindən itkiləri də çox olub. Gecəliklə yeni kirayə mənzilə köçdüyünü deyən müsahibimiz bildirdi ki, kirayələr dolaşmaqdan artıq bezib, enerjisinin bu kimi məsələlərə sərf edildiyindən təəssüflənir. Deyir ki, evi olsaydı vaxtını sırf tərcümələrinə həsr edərdi və Azərbaycan ədəbiyyatını dünyaya, ingilisdilli mühitə daha geniş səviyyədə təqdim edərdi. Çətinliklərə baxmayaraq nəşriyyatlarla işlədiyini deyən S.Gültən qeyd edir ki, AYB mənzil bölgüsündə ədalətsizliyə yol verib. “Sözün düzü, dünən bütün gecəni bir kirayədən başqa kirayəyə keçməklə keçirmişəm, əşyaları daşımışıq. Buna görə də bəyanatdan xəbərim olmayıb. Amma bəzən insanı o həddə çatdırırlar ki, adam sərt danışmalı olur. Yenə də deyirəm, ev alan 21 nəfərin içində ədəbiyyata heç bir xidməti olmayanlar var. Kim yazıçı nüfuzuna kölgə salır, bu nə deməkdir? Yazıçı mənəviyyat sahibi olmalıdır. Əgər yazıçı mənəviyyatsızlıq edirsə, o yazıçı nüfuzuna kölgə salır. Ədalətsizliklə üzləşənləri yazıçı nüfuzuna kölgə salmaqda ittiham edənlərin özləri yazıçı nüfuzuna xələl gətirir...
Mən bədii tərcümə ilə, yaradıcılıqla, Azərbaycan ədəbiyyatını tərcümə etməklə məşğul olan adamam. Azərbaycan ədəbiyyatından ingilis dilinə tərcümələr etmişəm, Azərbaycan yazıçılarının əsərlərini çevirmişəm, 80 kitabım var. “Qanun” nəşriyyatına 55 kitab tərcümə etmişəm, “Kaspi” qəzetində tərcümələrim çıxıb ki, onları 30 kitaba yerəşdirmək olar. Çoxlu tərcümələrim var, mənim haqqım yox idimi ki, orada mənzil alam? Mən dövlətdən ev istəmərəm, amma başqalarına verlirsə, mən niyə kənarda qalmalı idim? Ev almaq mənim də haqqımdır. Təsəvvür edin ki, elə adamlar var heç bir yaradıcılığı yoxdur, amma AYB üzvüdür, ev alanlar içində də belələri var. Adamlar var ayrı-ayrı vaxtlarda AYB-dən yardımlar alıblar, prezident mükafatı alıblar, amma yaradıcılıqları yoxdur. Heç kəsin paxıllığını çəkmirəm, amma vicdan yaxşı şeydir. O qədər haqsızlıqlar olub ki... Mənim də qızımı işə götürsünlər, niyə qızım Tərcümə Mərkəzində işləməsin, Xəzər Universitetini bitirib...”
S.Gültən əlavə etdi ki, haqsızlıq onu narahat edir və dincliyini əlindən alır. Bədii tərcümə ustası hesab edir ki, AYB-də haqq-ədalət bərpa edilməlidir.
Cəlil Cavanşir: “AYB-nin ev verdiyi, AYB-dən ev uman heç kəsin ciddi ədəbiyyata, mədəniyyətə dəxli yoxdur”
Yazıçı, ssenarist, tərcüməçi Cəlil Cavanşirin isə mövqeyi belədir: “AYB-nin bəyanatından xəbərsizəm, açığı maraqlı da deyil. Varlığı ölkə ədəbiyyatına, mədəniyyətinə böyük problem yaradan bir qurumun bəyanatını oxumağa vaxt itirmək istəməzdim. Mən sadəcə onu deyə bilərəm ki, yazıçının dövlətdən ev alması, dövlətlə evə görə hansısa bazarlıq eləməsi biabırçılıqdır. AYB adlı qurum ləğv olunmalı, azad yaradıcı təşkilatlara dövlət şərait yaratmalıdır. Yazıçı yaradıcı aspektdə, mədəniyyət müstəvisində dava edər, müzakirə aparar. AYB öz üzvlərini o hala salıb ki, ev üstündə, təqaüd üstündə, yardım üstündə saçyolduya çıxırlar. AYB-nin ev verdiyi, AYB-dən ev uman heç kəsin ciddi ədəbiyyata, mədəniyyətə dəxli yoxdur. Amma bu adamlar yazıçı adına, şair adına iddia etməkdə davam edirlər. Ölkədə yazıçı nüfuzuna, ədəbiyyat adamlarının şəxsiyyətinə kölgə salan AYB və onun rəhbəri sevimlimiz Anar Rzayev, onun maddiyyatçı, mafiyoz komandasıdır”.
Leyla QARAXANLI
