Azərbaycanın İsrail-Fələstin siyasətinin özəllikləri - son 55 gün...
Elşən Mustafayev: “Azərbaycan həm də beynəlxalq hüququn aliliyini qəbul edərək, iki dövlət prinsipindən çıxış edir”
İsraillə Fələstin arasında baş qaldıran müharibənin başlanmasından 55 gün keçir. Bu müddət ərzində bəzi çeşidli proseslər yaşandı. Türkiyə və ərəb ölkələri birlikdə İslam Əməkdaşlığı Təşkilatının zirvə görüşünü keçirdi və İsrailə qarşı olduqca aqressiv mövqe sərgilədilər.
Hətta İsrailə qarşı sanksiyaların qəbul edilməsi tələbi irəli sürüldü. Bunu bəzi ərəb ölkələri qəbul etsələr də, bəziləri etmədi. Fransa və ABŞ mövqeyini bir neçə dəfə dəyişdi. Artıq Bayden deyir ki, münaqişə iki dövlət prinsipi əsasında öz həllini tapmalıdır. ABŞ və Böyük Britaniyada Fələstinin müdafiəsilə bağlı izdihamlı aksiyalar keçirildi. Bu qədər ziqzaqlı gedişlərin içərisində Azərbaycanın təmkinli siyasəti diqqət çəkdi. İki dövlət prinsipini, atəşkəsin vacibliyini, beynəlxalq sülh konfransının çağrılmasını vacibliyini ölkəmiz ilk gündən deyirdi. Azərbaycan indiyə kimi Fələstinə çoxsaylı hummanitar yardımlar edib.
Ötən 55 gün ərzində Azərbaycanın yürütdüyü İsrail-Fələstin münaqişəsinə ekspertlərin yanaşması necədir?
Siyasi şərhçi Elşən Mustafayev “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, HAMAS-ın oktyabrın 7-də qəfil hücumundan sonra bölgədə ağır toqquşmalar baş verdi: “Həm İsrail, həm də HAMAS qarşılıqlı olaraq müxtəlif ağır silahlarda istifadə edir. Qəzza zolağında yaranmış vəziyyət dünyanı iki yerə bölüb. Bəzi ölkələr İsraili, bəzi ölkələr isə Fələstini dəstəkləmə mövqeyi tutub. Hadisələrin gedişində Azərbaycanın da ünvanına yersiz ittihamlar ortaya çıxıb. Bəzi dairələr Azərbaycanı İslam həmrəyliyi nümayiş etdirmədiyi, İsraillə mübarizədə Fələstini dəstəkləmədiyi barədə əsassız ittihamlar səsləndirir.
Lakin rəsmi Bakı bu ittihamların əsassız olduğunu dəfələrlə nümayiş etdirib. Azərbaycan uzun illərdir, bu münaqişənin həll yolu kimi iki dövlət prinsipini dəstəklədiyini, başqa sözlə, Fələstin Dövlətinin tanınmasının tərəfdarı olduğunu müxtəlif səviyyələrdə bəyan edib. Özü də burada söhbət təkcə İslam həmrəyliyindən deyil, həm də beynəlxalq hüquqdan gedir. Azərbaycan həm də beynəlxalq hüququn aliliyini qəbul edərək, iki dövlət prinsipindən çıxış edir. Çünki BMT-nin də İsrail-Fələstin münaqişəsi ilə bağlı iki dövlət prinsipinin məqbul olmasına dair qətnaməsi var. Azərbaycanın Fələstin Dövlətinə dəstək verdiyini göstərən çoxlu fakt sadalamaq olar. Bu xüsusda Azərbaycanın Fələstinli qaçqınlara dəstək məqsədilə BMT-nin Yaxın Şərq Agentliyinə 1,6 milyon dollar maliyyə yardımı ayırmasını vurğulamaq olar.
Bundan başqa, Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatına sədrliyi dövründə Fələstin probleminə xüsusi diqqət yetirib, Hərəkatın Fələstin üzrə Nazirlər Komitəsinin işinin gücləndirilməsi istiqamətində səylər göstərib.
Əslində, bu siyahını uzatmaq da olar. Lakin əsas vurğulanmalı məqam odur ki, Azərbaycan İslam həmrəyliyinə hər zaman sadiqlik nümayiş etdirib. Eyni sadiqlik Fələstin məsələsinə münasibətdə də açıq şəkildə ortadadır”.
Ekspertin sözlərinə görə, Azərbaycan Yaxın Şərq coğrafiyası ilə bağlı siyasətində də regionda münaqişələrin sülh yolu ilə aradan qaldırılmasına və təhlükəsizliyin təmin olunmasına praktiki müstəvidə dəstək verir. Birinci xanım Mehriban Əliyevanın noyabrın 15-də İstanbulda keçirilən dövlət və hökumət başçılarının xanımlarının “Fələstin üçün tək ürək” toplantısının iştirakçılarına müraciətində deyib ki, Azərbaycanla Yaxın Şərq ölkələrinin rəsmi şəxslərinin qarşılıqlı səfərləri çərçivəsində regional məsələlərin həlli yolları ilə bağlı müzakirələr aparılır və konstruktiv təkliflər irəli sürülür: “İsrail-Fələstin münaqişə zonasında gərginliyin miqyasının gündən-günə genişlənməsi və daha böyük insan faciəsinə səbəb olması ciddi narahatlıq doğurur.
Azərbaycan hərbi əməliyyatların dərhal dayandırılması ilə bağlı çağırışları dəstəkləyir və son gərginliklə əlaqədar oktyabr ayında BMT Baş Assambleyasında qəbul edilmiş qətnamənin lehinə səs verib. 2019-ci ildən etibarən Qoşulmama Hərəkatına sədrliyimiz dövründə Fələstin məsələsinə daim diqqət ayırmışıq”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
