Ermənilərin Qarabağa qayıdış xülyaları hələ bitməyib - danışıqlarda yeni mövzu...
Abutalıb Səmədov: “Vardan Oskanyanın da, Tovio Klaarın da təklifləri ciddiyə alınmayacaq, sülh danışıqlarında heç vaxt müzakirəyə çıxarılmayacaq və sülh sazişi üçün də heç bir əngəl olmayacaq”
Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh danışıqlarının indiki mərhələsində ermənilər və onların havadarları xam xəyallarından əl çəkmək istəmirlər. Sülhə töhfə vermək əvəzinə ənənəvi “boyat bayatılarını” oxuyurlar. Bunlar və havadarları Qarabağdan köçüb getmiş ermənilərin geri qayıtmaq xülyasından danışırlar.
Ermənistanın keçmiş xarici işlər naziri Vardan Oskanyan bildirib ki, kollektiv şəkildə verilmiş tam beynəlxalq zəmanətlə “Artsax xalqının” geri qayıtmaq hüququ danışıqların gündəliyinə daxil edilməlidir.
O qeyd edib ki, bu məsələdə beynəlxalq ictimaiyyətdən dəstək olacaq. Oskanyan deyib ki, bu məsələ gündəmdə olmalıdır (?)
Ermənistan Respublikasının keçmiş xarici işlər nazirinin fikrincə, bu “aqibət” Ermənistan hakimiyyətinin səhvləri ucbatından “Artsax xalqının” başına gəlib.
“Gəlin onların səhvlərini davam etdirməsinə imkan verməyək", - deyə Oskanyan əlavə edib.
Qeyd edək ki, bu postda missiyası başa çatan Avropa İttifaqının (Aİ) Cənubi Qafqaz və Gürcüstan böhranı üzrə xüsusi nümayəndəsi Toivo Klaar an analoji iddia ilə çıxış edib, onları geri qaytarmaq barədə guya Azərbaycanın öhtəliyi olduğunu deyib. Əlbəttə, bu, başdan-başa absurd bir yanaşmadır...
“Vardan Oskanyan kimi ağlını itirmiş “siyasətçilərin” belə təklifləri...”
Vardan Oskanyanın müsahibəsində səsləndirdiyi fikirlərə şərh verən “Alyans” Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin sədri, siyasi ekspert Abutalıb Səmədov “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, Qarabağı tərk edib Ermənistana gedən ermənilərin geri qayıtması məsələsini həm beynəlxalq qurumlar, həm ayrı-ayrı dövlətlərin təmsilçiləri, həm də Ermənistandakı müəyyən şəxslər tez-tez qaldırırlar. “Azərbaycan hakimiyyəti heç vaxt açıq şəkildə bunun mümkünsüzlüyünü bəyan etməyib. Elə ilk gündən başlayaraq Azərbaycan rəhbərliyi, Azərbaycan rəsmiləri Qarabağı tərk edib geri qayıtmasının mümkünlüyünü söyləyiblər. Ancaq təbiidir ki, bu yalnız bir şərtlə mümkündür. Bu dəfələrlə də deyilib. Qarabağdan gedən ermənilərin geri qayıtması məsələsi Ermənistandan qovulan azərbaycanlıların öz ata-baba yurdlarına qayıtması ilə birlikdə müzakirə oluna bilər. Əgər ermənilər geri qayıtmaq istəyirlərsə təbiidir ki, bu məsələ müzakirə oluna bilər, ancaq Ermənistanın ərazisindən qovulmuş azərbaycanlıların geri qayıtması məsələsi ilə birlikdə. Amma çox təəssüf ki, bəzi dövlətlərin təmsilçiləri, hətta bu yaxınlarda Avropa İttifaqının Cənubi Qafqaz üzrə təmsilçisi olan Tovio Klaar bəyan etdilər ki, ermənilərin Qarabağa qayıtması məsələsi müzakirə olunmalıdır və bu məsələ azərbaycanlıların Ermənistana qayıtması məsələsi ilə eyni vaxtda müzakirə oluna bilməz. Bu onların iddiasına görə, guya tamamilə başqa məsələdir. Təbiidir ki, Azərbaycan bunu qəbul etməyib. Bu başqa məsələ deyil. Üstəlik, əgər ermənilər Bakıya da qayıtmaq istəyirlərsə, bu da müzakirə oluna bilər. Amma onların nəinki Bakıya, heç Qarabağa qayıtmaq istəyi də yoxdur.
Ermənilərin Qarabağa qayıtması üçün beynəlxalq təminat, iri dövlətlərin qarat olmasını istəyirlər. Ermənistan hakimiyyətinə gəldikdə isə onlar bu məsələni qeyri-rəsmi şəxslərlə müqayisədə demək olar ki, səsləndirmir. Baş nazir Paşinyan digəriləri ilə müqayisədə daha realist mövqedədir və o ermənilərin geri qayıtma məsələsini heç vaxt qaldırmayıb. Reallıqlar da bundan ibarətdir ki, ermənilərin özlərinin də belə bir istəyi yoxdur. Onların arzuladığı beynəlxalq təminatın verilməsi, onlar üçün əvvəlki “münbit” şəraitinin yaradılması təbiidir ki, mümkünsüzdür. Bu səbəbdən də ermənilərin geri qayıtması məsələsi də mümkün deyil. Ermənistanın keçmiş xarici işlər naziri Vardan Oskanyanın bu məsələni qaldırması sülh sazişinə mane ola bilərmi? Onun bu məsələni ortaya atması sülh sazişinə mane ola bilməz, çünki heç kim Oskanyanı ciddi adam saymır. O, artıq Ermənistanda daim ağılsız, reallıqdan uzaq təkliflər verən, kifayət qədər yaşlanmış və bu səbəbdən də ağlını itirmək həddində olan bir adam kimi qəbul olunur. Bu adam fasiləsiz təkliflər verir. Çox təkliflərin qəbul olunması təbiidir ki, prosesi ləngidə bilər”-deyə A.Səmədov bildirdi.
A.Səmədov qeyd etdi ki, ancaq Ermənistan hakimiyyəti, Ermənistanın rəsmi təmsilçiləri heç vaxt sülh sazişinin müzakirəsində bu məsələni qaldırmayıblar. “Təbiidir ki, qaldırsalar, bu, sülh sazişini nəinki illərlə, hətta onillərlə uzada bilər. Bunu Ermənistan rəhbərləri başa düşürlər. Bu səbəbdən Vardan Oskanyan kimi ağlını itirmiş “siyasətçilərin” belə təklifləri bəzən Ermənistan cəmiyyətində də ciddi qəbul olunmur, Qarabağ erməniləri də bunu ciddi qəbul etmir. Narahatlıq doğuran beynəlxalq qurumların təmsilçilərinin bu cür təkliflərlə çıxış etməsidir. Tovio Klaarın son bəyanatına Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi rəsmi etirazını bildirdi, Avropa İttifaqının təmsilçisinin bu cür mövqe tutmasının, bu cür bəyanatlar verməsinin Cənubi Qafqaz bölgəsində sülhün və əmin-amanlığın, əməkdaşlığın təmin olunmasına əngəl olduğunu söylədi. Bunun ədalətsiz mövqe olduğu bir daha Avropa İttifaqı rəsmilərinin diqqətinə çatdırıldı. Həmin bəyanatda da açıq şəkildə göstərilirdi ki, Qarabağ ermənilərinin geri qayıtması məsələsi yalnız azərbaycanlıların öz dədə-baba torpaqlarına qayıtması məsələsi ilə eyni vaxtda müzakirə oluna bilər və Azərbaycan buna heç zaman etiraz etməyib. Beynəlxalq qurumlarda da, Fransa istisna olmaqla bir sıra digər Avropa dövlətlərində də bəzən bu cür bəyanatlar səsləndirilib. ABŞ-dan olan rəsmi şəxslər bu tələbin real olmadığını yaxşı anlayırlar və onun ortaya atılmasının sülh sazişini ləngidəcəyini də başa düşürlər. Bu səbəbdən, hesab edirəm ki, Vardan Oskanyanın da, Tovio Klaarın da təklifləri ciddiyə alınmayacaq, sülh danışıqlarında heç vaxt müzakirəyə çıxarılmayacaq və sülh sazişi üçün də heç bir əngəl olmayacaq. Azərbaycan Prezidentinin söylədiyi kimi sülh sazişinin imzalanmasın qarşısında duran əsas maneə Ermənistan konstitutsiyasıdır, onun preambulasıdır və o preambula nə qədər tez dəyişdirilsə sülh sazişini o qədər tez imzalamaq mümkün olacaq”-deyə A.Səmədov bildirdi.
İradə SARIYEVA
