Ermənistanda vəziyyət qarışır - ümid Azərbaycana qalıb...
Yaxın tezlikdə Ermənistanda ictimai-siyasi müstəvidə vəziyyətin yenidən gərginləşəcəyi gözlənilir. Söhbət gələn aydan müxalifətin yenidən kütləvi aksiyalara başlamaq niyyətindən və müəyyən kənar qüvvələrin onlara dəstəyindən gedir. Bu arada Erməni Kilsəsinin baş nazir Nikol Paşinyanın istefasına nail olmağa çalışan arxiyepiskopu Baqrat Qalstanyan ölkə regionlarına səfərlərini davam etdirir.
Xatırladaq ki, Baqrat Qalstanyan aprel ayında sərhəd bölgələrində bəzi sakinlərin Azərbaycan və Ermənistan arasında sərhədin demarkasiyasından narazılığından istifadə edərək tərəfdarları ilə birlikdə Tavuşdan İrəvana yürüş edib. O, Ermənistan paytaxtında keçirdiyi bir neçə mitinqdə demarkasiyadan narazılıq barədə söz salmayıb, yalnız Nikol Paşinyanın istefasını tələb edib. Bu ilin iyunun 12-də keçirilən mitinqdə iştirakçılar polislə toqquşmuş, onlardan bəziləri parlamentin və hökumətin binalarına daxil olmağa çalışmışdılar. Polis etirazçılara qarşı səs qumbaralarından istifadə etməklə izdihamı dağıdıb. Bundan sonra Qalstanyan fəal etiraz aksiyalarından geri çəkilib və bəzi müxalifət liderlərini ona dəstək verməməkdə ittiham edib. Qalstanyan deyir ki, iyunun 12-də İrəvanda keçirilən izdihamlı mitinq hökumət tərəfindən sərtliklə dağıdıldıqdan sonra onun hərəkatı mübarizə üçün yeni format üzərində düşünməlidir. Şirak mərzinə səfəri zamanı Qalstanyan deyib ki, Paşinyanı istefaya məcbur edəcək kampaniya sentyabrın əvvəllərində başlanacaq. Amma maraqlıdır ki, arxiyepiskop heç bir spesifik aksiyadan danışmayıb, lakin deyib ki, kampaniyanın ikinci mərhələsi küçə etirazları ilə deyil, tərəfdarların müzakirələri ilə başlanacaq. Keşiş Paşinyanı nəzərdə tutaraq deyib ki, “İsa düşməni” hakimiyyətdən “xoşluqla” getməlidir. Qalstanyan bildirib ki, mübarizə metodları dəyişdiriləcək, çünki onlar hökumətin sərt hərəkətlərindən nəticə çıxarıblar. Keşiş onun antihökumət hərəkatının zəiflədiyinə dair iddiaları bir daha rədd edib. O iddia edib ki, hərəkata “daxildən və xaricdən” dəstək artıb.Bu yaxınlarda ölkə regionlarına səfər edən baş nazir Nikol Paşinyan, sakinlərdən, o cümlədən sərhədyanı ərazilərin sakinlərindən böyük dəstək alıb. Bu fonda Paşinyanın siyasi tərəfdarları keşiş Qalstanyanın başçılıq etdiyi hərəkatın zəiflədiyini iddia edirlər. Baş nazirin “Vətəndaş müqaviləsi” partiyasından millət vəkili Arpi Davoyan deyib ki, Qalstanyanın etirazlar barədə yeni bəyanatları hakimiyyəti narahat etmir: “Mən uğur qazana bilməyən bir keşişin Ermənistan rayonlarını gəzməsindən, saxta və yalan məlumatlar yaymasından niyə narahat olmalıyam?”. Amma “Joxovurd” qəzeti öz mənbələrinə istinadən yazır ki, Ermənistan hökuməti müxalifətin mübarizəsindən qorxmadığını desə də, əslində son vəziyyət hakimiyyəti qayğılandırır. Qəzet yazır ki, hökuməti ən çox sentyabrda ölkə daxilində baş verə biləcəklər düşündürür: “Mənbələrimizin məlumatına görə, artıq uzun müddətdir hakim “Vətəndaş müqaviləsi” partiyasında baş verə biləcək hadisələr müzakirə edilir. Bizdəki məlumata əsasən, arxiyepiskop Baqrat Qalstanyan sentyabrın 10-dan etibarən “qaynar payız”ın olacağını vəd edib. Hakim partiyada “qaynar payız” dedikdə nəyin nəzərdə tutulduğu danışılır. Çünki məhz qeyd edilən tarixdən Ermənistan parlamenti yeni sessiya üçün işinə başlayacaq. İndi hökumət Qalstanyanın parlamentin işini təkrar pozmasına icazə verməməyə çalışır”.
Bu arada hakimiyyətdə onu da etiraf edirlər ki, Ermənistan yaxın tezlikdə Azərbaycan və Türkiyə ilə münasibətlərini normallaşdırmasa, hakimiyyət daxildən və xaricdən təzyiqlərə məruz qalmaqda davam edəcək. Türkiyənin Los-Ancelesdəki sabiq baş konsulu, Türkiyənin İqtisadi Siyasətinin Araşdırılması Vəqfinin eksperti Gülru Gezer dı məsələyə bu prizmadan yanaşır: “Sirr deyil ki, Cənubi Qafqazın hüdudlarından kənarda yaşayan ermənilər Ankara ilə dialoqun və Azərbaycanla sülhün əleyhinə çıxırlar. Yeri gəlmişkən, erməni müxalifəti də bu mövqedədir. Bu yaxınlarda Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın istefasını tələb edən arxiyepiskop Baqrat Qalstyanın tərəfdarları ilə yanaşı, meydanlarda diaspor təmsilçisi, 1982-ci ildə Türkiyənin Los-Ancelesdəki baş konsulu Kemal Arıkanı qətlə yetirən terrorçu Hampiq Sasunyan da olub. Baqrat Qalstyanın diaspor ilə birbaşa əlaqələrini sübut edən daha bir fakt “Daşnaksütyun” partiyasının onun təşkil etdiyi etiraz aksiyalarını dəstəkləməsidir”. Diplomat əmin olduğunu bildirib ki, Ermənistan hakimiyyəti üçün sülh yolunda ən düzgün seçim diaspordan uzaqlaşmaqdır: “Erməni diasporu keçmiş zamanda yaşayır və onun əməllərinin Ermənistana zərər vurduğunu etiraf etməkdən çəkinir. Nikol Paşinyan hökuməti xaricdə yaşayan ermənilərin sözlərinə qulaq asmamalı, Ermənistanın özünün maraqlarına əsaslanmalıdır. O, aydın başa düşməlidir ki, Fransa və ya ABŞ-dakı ermənilər Ermənistana köçməyəcək və diaspor ölkə əhalisinin gündəlik problemləri ilə maraqlanmır”. İrəvanın ABŞ və Fransa ilə yaxınlaşmaq səylərinə toxunan Gezer qeyd edib ki, Ermənistana silah tədarükü təkcə Bakıda deyil, Ankarada da narahatlıq doğurur. Onun sözlərinə görə, Moskvadan uzaqlaşma fonunda İrəvanın Vaşinqton və Parisin timsalında regiondankənar aktorların dəstəyini almaq istəyi problemə real yanaşma kimi görünmür. Nikol Paşinyan Ermənistan ictimaiyyətinə regionda sülhün bütün faydalarını izah etməlidir. Nə Türkiyə, nə də Azərbaycan Ermənistan üçün təhlükə mənbəyi deyil, ticarətin başlanması və investisiyaların cəlb edilməsi dənizə çıxışı olmayan bu ölkə üçün güclü təkan olardı”. Türkiyənin sabiq baş konsulu Ukraynada müharibənin başa çatması ilə beynəlxalq aləmdə bütün qüvvələr balansının dəyişə biləcəyini və daha sonra Cənubi Qafqazdakı vəziyyətə kənardan müdaxilə cəhdlərinin güclənəcəyini istisna etməyib: “Ona görə də Paşinyan Azərbaycanla uzunmüddətli sülh sazişini imzalamağa tələsməlidir. Artıq Ermənistan konstitusiyasının dəyişdirilməsi yolunda müəyyən siqnallar verilib. Xarici və daxili təzyiqlərə baxmayaraq, bu addımları davam etdirmək vacibdir”. Gezer, regionda sülhə nail olunacağı təqdirdə, həm də Ermənistanın öz iqtisadiyyatı üçün böyük dividentlər vəd edən Orta Dəhlizdə bir halqaya çevriləcəyini qeyd edib. O vurğulayıb ki, İrəvan üçün həm Bakı, həm də Ankara ilə dialoqda müsbət tendensiyanı saxlamaq vacibdir.
Nahid SALAYEV
